حیدربابا، ترجمان غریبانگی شهریار
الموضوعات :
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران
الکلمات المفتاحية: شعر معاصر, شهریار, نوستالژی, حیدر بابا,
ملخص المقالة :
نوستالژی، اصطلاح روان شناختی است که به معنی دلتنگی برای گذشته بوده و به شکل های مختلف، نشانه های آن در آثار ادبی متجلّی شده است. بررسی این نشانه ها ما را به درک عمیق عواطف و اندیشه های شاعر رهنمون می کند و مایه های دردمندی و رنجوری و وجوه آرزومندی وی را آشکار می کند. نوستالژی یک فرآیند ناخودآگاه ذهنی است که در افراد و زمان‌های گوناگون، به صورت‌های مختلف بروز می کند. مقالۀ حاضر بر آن است تا به روش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، چگونگی نمود نوستالژی را در حیدر‌بابای شهریار تبیین و تحلیل کند. در این پژوهش، دلتنگی برای گذشته در دو بخش یادکرد شخصیت های گذشته و یادکرد خاطرات گذشته، روستا‌ستایی و تمدن گریزی، پناه بردن به دوران کودکی، گرایش مفرط به بازگشت به وطن و زادگاه، اسطوره پردازی، آرکائیسم و پناه‌بردن به آرما ن‌شهر، به عنوان مؤلفه های نوستالژی بررسی شده است. نتیجۀ این تحلیل و بررسی نشان می دهد که در بخش اعظمی از قسمت های این منظومه، حس نوستالژیک و حسرت بر گذشته موج می زند و این احساس می تواند ناشی از یک تنهایی درونی و گریز از تمدن معاصر باشد.
- آبراهام، کارل(1377)، رویا و اسطوره، ترجمه جلال ستّاری، تهران: مرکز.
- آریانپور، منوچهر(1380)، فرهنگ پیشرو آریانپور (انگلیسی – فارسی)، چاپ اول، تهران: جهان رایانه
- آشوری، داریوش(1381)، فرهنگ علوم انسانی، تهران: مرکز
- احمدی گیوی، حسن(1370)، سلام بر حیدر بابا، چاپ اول، تهران: دنیا.
- انوشه، حسن(1376)، دانشنامه ادب فارسی، چاپ اول، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- اصیل، حجتالله(1381)، آرمان شهر در اندیشه ایرانی، تهران: چشمه.
- الیاده، میرچا(1374)، اسطوره، رویا و راز، ترجمه رویا منجم، تهران: فکر روز
- باطنی، محمدرضا و دیگران(1372)، واژه های دخیل اروپایی در فارسی، تهران: فرهنگ معاصر
- باطنی، محمدرضا(1380)، فرهنگ معاصر (انگلیسی – فارسی)، تهران: فرهنگ معاصر
- برهان، محمد حسین بن خلف(1380)، فرهنگ برهان قاطع، تهران: نیما
- بهزادی، بهزاد(1369)، فرهنگ آذربایجانی-فارسی، چاپ اول، تهران: چاپخانۀ دیبا
- پور افکاری، نصرت االله(1382)، فرهنگ جامع روانشناسی- روان پزشکی ؛ ا نگلیسی فارسی، تهران: فرهنگ معاصر
- ثروت، منصور(1390)، آشنایی با مکتبهای ادبی، چاپ سوم، تهران: علم
- جعفری، مسعود(1375)، سیر رمانتیسم در اروپا، چاپ اول، تهران: نشر مرکز
- دهخدا، علی اکبر(1348)، لغت نامۀ دهخدا، زیر نظر دکتر محمد معین، دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران
- زاهدی، لطف الله(1388)، بیوگرافی استاد شهریار، تهران: نگاه.
- زمردیان، رضا(1373)، فرهنگ واژه های دخیل اروپایی در فارسی، مشهد: آستان قدس رضوی.
- شاملو، سعید(1375)، آسیب شناسی روانی، چاپ ششم، تهران: رشد.
- شمیسا، سیروس( 1377)، نگاهی به فروغ، تهران: مروارید.
- شهریار، محمدحسین(1375)، سیمرغ و قاف (سلام بر حیدربابا)، ترجمه محمد نقی ناصر الفقرا (آذر پویا)، چاپ اول، تبریز: مهران.
- شهریار،محمد حسین(1382)، کلیات اشعار ترکی به انضمام حیدر بابایه سلام، چاپ هفدهم، تبریز، انتشارات زرین.
- صفیپوری، عبدالرحیمبنعبدالکریم(1397)، فرهنگ منتهی الارب فی اللغه العرب، گردآورنده: علیرضا حاجیان، چاپ اول، تهران: سخن.
- علیزاده، جمشید(1374)، به همین سادگی و زیبایی، یاد نامه شهریار، تهران: مرکز.
- کادن، جی. ای(1380)، فرهنگ ادبیّات و نقد، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: شادگان.
- مشرف، مریم(1389)، زندگی و شعر محمد حسین شهریار، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.
- معین،محمد(1371)، فرهنگ معین، چاپ هشتم، تهران: سپهر.
- منزوی، حسین(1372)، این ترک پارسی گو، چاپ اول، تهران: برگ.
- نفیسی، علیاکبر(1343)، فرهنگ ناظم الاطباء، تهران: خیام.
- هاوکس،ترنس(1380)، استعاره، ترجمه فرزانه طاهری، چاپ دوم، تهران: نشرمرکز
- یونگ، کارل گوستاو(1376)،انسان و سمبل هایش، ترجمه حسن اکبریان طبری، چاپ دوم، تهران: یاسمن
- اتونی، بهروز( 1389)، «اسطوره ها، زندگان جاوید( به بهانۀ نقد اسطوره شناختی آسمان‌خراش میلاد )»، فصلنامۀ ادبیات و اسطوره شناختی، ش 18، صص 9-13
- تقی زاده، صفدر(1381)«نوستالژی»، مجله فرهنگ و هنر، بخارا، ش24، صص201-205
- شریفیان، مهدی(1386)، «بررسی فرایند نوستالژی غم غربت در اشعار فریدون مشیری»، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش68، و 69.
- صدری نیا، باقر(1371)، «تأملی در مضامین محوری منظومه حیدربابا»، کلمه،ش 2
- صدری نیا، باقر(1382)، «جلوه های رمانتیسم در شعر شهریار»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 46
- عالی عباسآباد، یوسف(1387)، « غم غربت در شعر معاصر»، گوهر گویا، س2، ش6، صص155-180
- غفوری، فاطمه(1389)، «بررسی پدیده نوستالژی در شاهنامه فردوسی و آثار شهریار»،فصلنامه علمی – پژوهشی واحد انار، سال ششم، ش 15
- محمدی، برات(1390)، «تجلی عواطف میهنی و نوع دوستی در اشعار شهریار»، مجموعه مقالات برگزیده همایش بین المللی شهریار شعر ایران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی ماکو، ص 91
- نظری، نجمه(1389)،« بررسی نوستالژی در شعر حمید مصدق»، فصلنامه زبان و ادبی فارسی دانشگاه بوعلی سینا همدان، ش 46.
- کلاهچیان، فاطمه(1386)، نوستالژی در شعر کلاسیک عرفانی، (رساله دکتری)، دانشگاه تربیت معلم (تهران).
_||_