نگاهی به واسونک ها و ترانه های عروسی منطقۀ هندیجان

الموضوعات :

فاطمه شهبازی ¹ (گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.)
آزاده عبادی ² (گروه زبان انگلیسی، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران.)

تاريخ الإرسال : 21 الثلاثاء , ربيع الأول, 1438 تاريخ التأكيد : 23 الجمعة , جمادى الأولى, 1439 تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439

الکلمات المفتاحية: عشق, ترانه, بیت, سرو, هندیجان, عروسی,

ملخص المقالة :

ترانه ها و واسونک ها از دلنشین ترین قالب های شعری زبان فارسی هستند که قدمت شفاهی و مکتوب چندین هزار‌ساله دارند و در زبان ها و گویش های مختلف ایرانی از جمله گویش هندیجانی رونق داشته اند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل ترانه های محلی مربوط به مجالس شادی و عروسی در شهرستان هندیجان است تا با ثبت این ترانه‌ها، هم آیین عروسی در این منطقه ماندگار شود و هم ماندگاری گویش این منطقه رقم بخورد. در این مقاله پنج ترانۀ محلی شهرستان هندیجان بررسی و تحلیل شده اند و در خلال آن به ضرورت، به شرح مختصر آیین مقدس ازدواج در این منطقه نیز پرداخته شده است. این ترانه ها به روش میدانی و از دو منطقۀ هندیجان شمالی و هندیجان جنوبی و روستاهای اطراف مثل کریم آباد، چم تنگ، چهل منی، دریهک و غرابی جمع آوری شده است. این ترانه ها و واسونک ها دربردارندۀ شور و شوق و هیجان نزدیکان و بستگان عروس و داماد است و علاوه بر این که بازگوی مراسم گوناگون و ویژۀ یک ازدواج است، با مطالعۀ آن ها می توان به سبک زندگی، آداب و رسوم و جهان بینی مردم این منطقۀ کهن پی برد. این شعرها و ترانه ها، که سرایندۀ مشخصی ندارند، از آغاز مراسم عروسی تا پایان، به وسیلۀ زنان و یا کسانی که در این زمینه خبره بوده اند، خوانده می شده است. با توجه به پیشرفت ارتباطات و وارد شدن به عصر فناوری، این سرودهای بومی، رفته‌رفته کم‌رنگ شده و گاهی حتی از بین رفته اند و با توجه به این که این آوازها سهم عمده ای در مردم‌شناسی و ساختار فرهنگ ملی هر سرزمین دارند، ثبت و ضبط آن ها بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

المصادر:

کتاب­ها

-  بهار، محمد تقی (1371)، بهار و ادب فارسی، به کوشش محمد گلبن، چاپ سوم، تهران، نشر نی.

- رزمجو، حسین(1390)، انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، چاپ سوم، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.

-  ناصح، محمد مهدی (1377)، دوبیتی‌های عامیانه بیرجندی، چاپ اول، مشهد، نشر محقق.

- هدایت، صادق (1383)، نوشته‌های پراکنده، تهران، نشر جامه دران.

پایان نامه‌ها

-   شعبانی، غلامحسین (1384)، بررسی نظام آوایی و واژگان گویش هندیجان، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.

-   عبادی، آزاده (1388)، گویش ماهشهری، بررسی اصول مرجع گزینی در آن بر پایه نظریه حاکمیت و مرجع گزینی و بررسی عوامل انسجام بخش متنی در این گویش بر اساس چارچوب هلیدی (1976)، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات فارس.

مجلات

-  درویشی، محمدرضا (1376)، «سیری در مضامین ترانه­های عامیانه»، مجلّۀ شعر، تهران، حوزۀ هنری، شماره 21،صص35-39.

-  گرجیان، بهمن و عبادی، آزاده (1395)، «بررسی نظام فعلی: فعل در گویش هندیجانی»، فصلنامۀ ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، یاسوج، دورۀ 6،شماره2، صص 77-94،تابستان 1395.

مصاحبه‌ها

-  شکاری، باقر(75 ساله)، هندیجان جنوبی، دیپلم، دی‌ماه 1394.

-  شکاری، مدینه (60ساله)، هندیجان جنوبی، خانه­ دار، ابتدایی، اسفند 1394.

-  شهبازی، خیری(73ساله)، هندیجان شمالی، خانه­ دار، بی‌سواد، اسفند 1394

- عبادی، محمد(70ساله)، کریم آباد، کشاورز، بیسواد، اسفند 1393.

-  قنواتی، نادر(55ساله)، چم تنگ، کشاورز، ابتدایی، بهمن1394.

- قنواتی زادگان، خورشید(60 ساله)، هندیجان شمالی، خانه ­دار، ابتدایی، خردادماه 1395.