بررسی عشق و عاشقی در ترانه‌های عامیانۀ بندری هرمزگان

الموضوعات :

سهراب سعیدی ¹ (کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی و دبیر آموزش و پرورش میناب)
سید برزو جمالیان زاده ² (دکترای زبان و ادبیات فارسی و مدرّس دانشگاه فرهنگیان)

تاريخ الإرسال : 25 الثلاثاء , رمضان, 1438 تاريخ التأكيد : 08 السبت , ربيع الثاني, 1440 تاريخ الإصدار : 15 الأربعاء , جمادى الثانية, 1440

الکلمات المفتاحية: موسیقی, ترانه, دوبیتی, هرمزگان, شروه, بومی‌سروده‌ها,

ملخص المقالة :

ترانه‌های عامیانه در اصل، زبان حال و قال مردمی‌است که شاعر و ادیب نبوده‌اند اما ذوق شعرگویی و شور و حالی داشته‌اند. این ترانه‌ها از بدو پیدایش بشر وجود داشته است؛ در واقع، ترانه عمری به درازای عمر بشر دارد. در هرمزگان نیز از دیر زمان، موسیقی، ترانه و شعر وجود داشته و در قالب‌های گوناگون سروده و اجرا می‌شده است. در استان هرمزگان، ترانه‌سرایی و ترانه‌خوانی نیز مانند شروه و دوبیتی از جایگاه رفیعی برخوردار است. با بررسی ابیات ترانه‌ها می‌توان به شناخت افراد جامعه‌ یا اهل ایل و طایفه‌ای پرداخت که فکر طبیعی خود را، دربارۀ واقعیات، اتفاقات، حوادث و مراسم محلی به‌کاربرده‌اند و شرح هر یک را با بیانی ساده و عامیانه از خود باقی گذارده‌اند. این مقاله عشق و عاشقی را در ترانه‌های عامیانه هرمزگان پی می‌گیرد و از این رهگذر به خصایص عشق و چگونگی ابراز احساسات ترانه‌های عاشقانه در هرمزگان می‌پردازد. نتایج به دست‌آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که عشق پاک و زن اثیری، مورد توجه شاعران عامۀ هرمزگان بوده است و ساختار زبانی ترانه برگرفته از زبان روزمره و کوچه ‌و ‌بازار و آکنده از کنایات و تکیه‌کلام‌ها و اشارات عامیانه است.

المصادر:

کتاب‌ها

-    بهار، محمدتقی،(1337)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.

-    پناهی سمنانی، محمد احمد، (1379)، دوبیتی‌های بومی‌سرایان ایران، سروش، تهران:چاپ اول.

-    حبیبی فهلیانی، حسن، (1384)، شعر، موسیقی و ادبیات شفاهی، شیراز: دانشنامۀ فارس.

-    درویشی، محمدرضا، (1374)، بیست ترانه محلی فارسی، تهران: مؤسسه هنری ماهور.

-    دهخدا، علی‌اکبر، (1372)، لغت‌نامه ، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

-    ذوالفقاری، محمد، (1386)، در محلۀ خاموشان،شیراز.

-    ذوالفقاری، محمد، (1392)، ‌ای سیاه زنگی، تهران: کلام ماندگار.

-    رضایی شریف، علی، (1384)، چش دل، بندرعباس: چی‌چی کا.

-    زرگر، مسعود، (1380)، جاودانه‌ها، تهران: آشنا.

-    سعیدی، سهراب و مدرسی، فاطمه،(1396)، روزن رفته هیچ وه نتاتن، قم : دارالتفسیر.

-    فیشر، ارنست، (1371)، ضرورت هنر در تکامل اجتماعی، ترجمۀ فیروزه شیروانلو، تهران: توس.

-    محب، عبدالرحمان، (1386)، ترانه‌های کوچک عبدی، تهران: نشر روزگار.

-    منصفی، ابراهیم، (1384)، ترانه‌های رامی، تهران: نشر ماه ریز.

-    وکیلی ، غلام،(1387)، گهر گوهر ماندگار، بندرعباس: چی چی کا.

-    هاورز،آرتولد،(1370)، فلسفه تاریخ هنر،ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران: نگاه.

-    هدایت، صادق، (1378)، فرهنگ عامه مردم ایران، تهران: نشر چشمه.

مقاله‌ها

-    انصاری نسب، بنیامین، (1391)، «بررسی جایگاه زن در ترانه‌های ابراهیم منصفی(رامی)»، دو فصلنامه پژوهش‌نامه فرهنگی هرمزگان، ش3، بهار و تابستان، صص72-84.

-    نارنجی نژاد، محمدمهدی، (1385)، «نگاهی تحلیلی به ترانه و ترانه‌سرایی آثار پاپ در ایران»، ماهنامه هنر موسیقی، ش77، آبان‌ماه، صص 16-48.