تاثیر شاخص فلاکت بر هزینه های سلامت در ایران
الموضوعات :ابوالفضل شاه آبادی 1 , مهیا قربانی گلپرور 2
1 - دانشیار دانشگاه بوعلی سینا
2 - کارشناس ارشد دانشگاه بوعلی سینا
الکلمات المفتاحية: طبقه‌بندی JEL: I18, I15, I14 واژگان کلیدی: شاخص فلاکت, هزینههای سلامت, تورم, بیکاری, ایران,
ملخص المقالة :
سلامت یکی از شاخص‌های سرمایه انسانی است که بر بهره‌وری نیروی کار و افزایش رشد اقتصادی موثر است؛ به طوری که هزینههای آن، یک نوع سرمایهگذاری در سرمایه انسانی معرفی میشود. یکی از چالش‌های اساسی حوزه سلامت شناسایی عوامل تعیین‌کننده مقدار منابعی است که کشور برای مراقبتهای سلامت اختصاص می‌دهد که شاخص فلاکت یکی از این عوامل اثرگذار است. بنابراین هدف مطالعه حاضر ارزیابی نقش شاخص فلاکت بر هزینههای سلامت ایران در طی دوره 1350 - 1390 است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد بین شاخص فلاکت و هزینههای سلامت رابطه منفی و معناداری وجود دارد. هم چنین براساس نتایج تخمین، ضریب تخمینی اندازه دولت، نرخ شهرنشینی و درآمد سرانه اثر مثبت و معنادار و ضریب تخمینی متغیر آموزش و نابرابری درآمد، اثر منفی و معناداری بر هزینههای سلامت در ایران دارد.
منابع
- احمدی، علی محمد، یوسفی، مهدی، فضایلی، سمیه (1389). بررسی و تحلیل تغییرات شاخص تورم در بخش عمومی و بخش سلامت کشور ایران. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، 10(1): 111-99.
- آقانظری، حسن (1386). توسعه سرمایه انسانی بر اساس آموزههای اسلام و تاثیر آن بر توسعه انسانی. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، 7(26): 70-25.
- بهبودی، داوود، باستان، فرانک، افشاری، مجید (1390). بررسی رابطه بین مخارج بهداشتی سرانه و درآمد سرانه در کشورهای با درآمد پایین و متوسط (رهیافت علیت در دادههای تابلویی). فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 5 (3) :96-81.
- پژویان، جمشید، واعظی، ویدا (1388). ارتباط بین شاخص توزیع درآمد و شاخص سلامت. فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، 11(2): 158-137.
- پورافکاری، نصرالله، کلانتری، صمد، نقدی، اسدالله (1381). توسعه شهرنشینی و پیامدهای آن (با تکیه بر مورد ایران). فصلنامه جمعیت، (39 و 40): 34-1.
- راغفر، حسین، زرگری، نیلوفر، سنگری مهذب، کبری (1392). اندازهگیری نابرابری در هزینههای سلامت در ایران. مجله پژوهشی حکیم، 16(2): 97-89.
- شیرینبخش، شمسالله، امینی، تکتم، هراتی، جواد (1391). بررسی تاثیر اندازه دولت (سهم مخارج مصرفی و سرمایهگذاری دولت از تولید ناخالص داخلی) بر توسعه انسانی: با استفاده از الگوی دادههای تابلویی. فصلنامه اقتصادپولی، مالی، 19(3): 150-130.
- فتاحی، مریم، عصاری، عباس، صادقی، حسین، اصغرپور، حسین (1392). تاثیر آلودگی هوا بر هزینههای عمومی سلامت: مقایسه تطبیقی کشورهای درحال توسعه و توسعهیافته. فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، (11):131-111.
- عصاری آرانی، عباس، افضلی ابرقویی، وجیهه (1389). ارتباط اندازه دولت با توسعه انسانی (مقایسه کشورهای نفتی و کشورهای در حال توسعه غیرنفتی). فصلنامه رفاه اجتماعی، 10(36): 90-61.
- کاظمیان، محمود، جوادی نسب، حمیده (1393). مولفه‌های اقتصادی و اجتماعی موثر بر هزینههای سلامت خانوارهای کم درآمد در بخش غیر رسمی اشتغال. مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان،21(2):161-151.
- ماسگرو، فیلیپ، زرامدینی، ریاض، کرین، گای (1383). الگوهای اساسی در هزینههای بهداشت و درمان. ترجمه امیرعباس فضایلی، فصلنامه تامین اجتماعی، 6(17): 78-41.
- محمودی، بهزاد (1388). شاخص فلاکت در ایران، گروه پژوهشی اقتصاد، کمیته علمی شاخص‌سازی و آینده پژوهی، گزارش پژوهشهای اقتصادی (53).
- مهرآرا، محسن، شرزهای، غلامعلی، محقق، محسن (1390). بررسی رابطه کیفیت محیط زیست و هزینههای بخش سلامت در کشورهای درحال توسعه. مجله مدیریت سلامت، 14(46): 88-79.
- مهرآرا، محسن، فضائلی، علیاکبر (1388). رابطه هزینههای سلامت و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا (منا). فصلنامه علمی– پژوهشی مدیریت سلامت، 12(35): 59-49.
- نکویی مقدم، محمود، پروا، سحر، امیراسماعیلی، محمدرضا، بانشی، محمدرضا (1391). سواد سلامت و بهرهگیری از خدمات سلامت در جامعه شهری کرمان. مجله علمی پژوهشی طلوع بهداشت یزد،11(4):134-123.
- نوفرستی، محمد (1378). ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی، انتشارات رسا.
- والاس، پل (1383). بررسی تامین مالی مراقبتهای سلامت (ترجمه: حسنزاده، علی، فخیم علیزاد، سعید). فصلنامه تامین اجتماعی، 6(19): 148-111.
- Abbas, F. & Hiemenz, U. (2011). Determinants of public health expenditures in Pakista. ZEF- Discussion Papers on Development Policy, 158: 30-48. http://ageconsearch.umn.edu/bitstream/118422/2/DP158.pdf
- Acemoglu, D., Finkelstein, A. & Notowidigdo, M. (2013).Income and healthspending: Evidence from oil price shocks. The Review of Economics and Statistics, 95(4): 1079–1095.
- Beja, E. (2014). Measuring economic ill-being: Evidence for the Philippine misery index. Department of Economics, Ateneo de Manila University, Quezon City, Philippines 1108, Mpra Paper.
- Chou, W. L. & Wang, Z. (2009). Regional inequality in china s health care expinditures. Health Economics, 18(2): 146-137.
- Davies, A. (2009). Human development and optimal size of government. The Journal of Socio – Economics, 38(2): 326-330.
- Gbesmete, K. P. & Gerdtham, U. F. (1992). Determinants of health care expenditure in Africa: A cross- sectional study. World Development, 20(2): 303-308.
- Hajibabaei, H. & Ahmadi, A. (2014). Government size and human development: quadratic regression approach. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 4(4): 160-166.
- Hansen, P. & King, A. (1996). The determinants of health care expenditure: A cointegration approach. Journal of Health Economics, 15(1): 127-137.
- Hitiris, T. & Posnett, J. (1992). The determinants and effects of health expenditure in developed countries. Journal of Health Economics, 11(2): 173-18.
- Di Tella, R., MacCulloch, R. J. & Oswald, A. (2001). Preferences over inflation and unemployment: Evidence from surveys of happiness. American Economic Association, 91(1): 335–341.
- Grossman, M. (2000). Chapter 7 the human capital model. Hand Book of Health Economics, 1(A): 347-408.
- Marcus, J. (2013). The effect of unemployment on the mental health of spouses Evidence from plant closures in Germany. Journal of Health Economics, 32(3): 546–558.
- Schmitz, H. (2011). Why are the unemployed in worse health? The causal effect of unemployment on health. Labour Economics, 18(1): 71–78.
- Sen, B. & Rout, H. S. (2007). Determinants of household health expenditure: Case of urban Orissa. Utkal Economic Paper, 13(1): 17-23.
- Shiller, R. J. (1997). Why do people dislike inflation? In christana D. Romer & D. H. Romer, eds. Reducing Inflation: Motivation and Strategy. Chicago: University of Chicago press: 1-15.
- Siddiqui, R., Afridi, U. & Haq, R. (1995). Determinants ofexpenditure on health in Pakistan. Papers and Proceedings PART III Eleventh Annual General Meeting of the Pakistan Society of Development Economists Islamabad. 34(4): 959-970.
- Tosetti, E. & Moscone, F. (2010). Health expenditure and income in the United State. Health Economics, 19(12): 1385-1403.
- Welsch, H. (2007). Macroeconomics and life satisfaction: Revisiting the Misery index. Journal of Applied Economics, 10(2): 237-251.
- Wu, P., Liu, Sh. & Pan, Sh. (2014). Does misery index matter for the persistence of health spending? Evidence from OECD countries. 118(2): 893-910.
پیوست
جدول 2. نتایج آزمون ریشه واحد در سطح متغیرهای مورد مطالعه
|
مقادیر بحرانی مککینون |
مقدار ADFمحاسبه شده |
تعداد وقفه |
متغیرها |
||
|
10% |
5% |
1% |
|||
|
607/2- |
937/2- |
605/3- |
928/0- |
0 |
LNHPCE |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
609/4- |
1 |
LNMI |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
171/3- |
1 |
LNUR |
|
610/2- |
943/2- |
621/3- |
042/2- |
3 |
LNII |
|
607/2- |
937/2- |
605/3- |
532/2- |
0 |
LNGS |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
559/1- |
1 |
LNGDP |
|
607/2- |
937/2- |
605/3- |
641/4- |
0 |
LNED |
منبع: یافته‌های تحقیق
جدول 3. نتایج آزمون ریشه واحد در تفاضل مرتبه اول متغیرهای مورد مطالعه
|
مقادیر بحرانی مککینون |
مقدار ADFمحاسبه شده |
تعداد وقفه |
متغیرها |
||
|
10% |
5% |
1% |
|||
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
370/7- |
0 |
LNHPCE |
|
609/2- |
941/2- |
615/3- |
037/7- |
1 |
LNMI |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
467/7- |
0 |
LNUR |
|
610/2- |
943/2- |
621/3- |
814/5- |
2 |
LNII |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
991/7- |
0 |
LNGS |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
321/5- |
0 |
LNGDP |
|
608/2- |
939/2- |
610/3- |
484/3- |
0 |
LNEDU |
منبع: یافته‌های تحقیق
جدول 4. آزمون ماتریس اثر () و حداکثر مقادیر ویژه ()
|
متغیر |
آزمون |
فرضیه صفر |
فرضیه مقابل |
آماره آزمون |
مقدار بحرانی در سطح 95% |
احتمال |
|
HPCE |
0r = |
1 |
25/193 |
61/125 |
0000/0 |
|
|
1 = r |
2 |
49/119 |
75/95 |
0005/0 |
||
|
2 =r |
3 |
76/73 |
81/69 |
0234/0 |
||
|
3 = r |
4 |
94/46 |
85/47 |
0608/0 |
||
|
4 = r |
5 |
81/26 |
79/29 |
1063/0 |
||
|
5 = r |
6 |
79/13 |
49/15 |
0886/0 |
||
|
6 = r |
7 |
95/1 |
84/3 |
1623/0 |
||
|
0 = r |
1 |
75/73 |
23/46 |
0000/0 |
||
|
1 = r |
2 |
73/45 |
07/40 |
0104/0 |
||
|
2 = r |
3 |
82/26 |
87/33 |
2727/0 |
||
|
3 = r |
4 |
12/20 |
58/27 |
3325/0 |
||
|
4 = r |
5 |
01/13 |
13/21 |
4508/0 |
||
|
5 = r |
6 |
84/11 |
26/14 |
1166/0 |
||
|
6 = r |
7 |
95/1 |
84/3 |
1623/0 |
منبع: یافته‌های تحقیق
جدول 5. نتایج آزمون تشخیص
|
نوع آزمون |
آماره محاسبه شده و احتمال |
نتایج |
|
آزمون فرم تبعی معادله (آزمون رمزی) |
06/0:F 80/0:Prob |
با توجه به آماره F و ارزش احتمال فرض مبنی بر تصریح فرم تابع تخمین زده شده را نمیتوان رد کرد. |
|
آزمون نرمال بودن باقیمانده ها |
70/0:Prob |
به سه دلیل توزیع پسماند نرمال است: 1- قدر مطلق چولگی بین 1/0 و 5/0 است 2- آماره JB که توزیع آن چی دو از چی دو جدول در سطح 5 درصد کوچکتر است3- احتمال نرمال بودن بزرگتر از 5 درصد است. |
|
آزمون تشخیص همسانی واریانس |
07/0:Prob |
نتایج آزمون وایت نشاندهنده قبول فرضیه H0 مبنی بر همسانی واریانس بین جملات پسماند است. وجود واریانس همسانی رد میشود. |
|
آزمون خودهمبستگی |
77/0:Prob 70/1:DW |
نتایج آزمون بریوش- گادفری[1] نشاندهنده قبول فرضیه H0 مبنی بر عدم وجود خود هم‌بستگی بین جملات پسماند است. گفتنی است مقدار دوربین واتسون نیز نبود خودهمبستگی را تایید می‌کند. |
منبع: یافته‌های تحقیق
جدول 6. نتایج برآورد عوامل تعیین کننده هزینههای سلامت
|
متغیر |
نتایج تخمین |
|
C |
91/13- (000/0) |
|
LMI |
17/0- (0071/0) |
|
LII |
22/1- (0154/0) |
|
LGS |
62/5 (0000/0) |
|
LUR |
59/3 (0000/0) |
|
LGDP |
50/0 (0000/0) |
|
LEDU |
65/3- 0319/0 |
|
Durbin-Watson |
70/1 |
|
R-Squared |
95/0 |
|
Adj R-Squared |
94/0 |
|
F |
39/126 |
منبع: یافته‌های تحقیق
اعداد داخل پرانتز بیانگر مقدار p-valu است.
