بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر بیماری سل در استان‌های ایران (رهیافت داده‏های تابلویی پویا)

الموضوعات :

اسفندیار جهانگرد ¹ (استادیار دانشگاه علامه طباطبایی)
سعیده سرآبادانی تفرشی ² (کارشناس ارشد اقتصاد)

تاريخ الإرسال : 19 الإثنين , ربيع الأول, 1435 تاريخ التأكيد : 26 الثلاثاء , شعبان, 1435 تاريخ الإصدار : 06 الإثنين , ذو القعدة, 1435

الکلمات المفتاحية: اقتصاد سلامت, سل, مخارج بهداشتی, مخارج آموزشی, رهیافت داده‏های تابلویی پویا,

ملخص المقالة :

در این مطالعه عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر شیوع بیماری سل در ایران مورد بررسی قرار می گیرد. در این باره از تابع مطلوبیت معرفی شده به وسیله آمارتیا سن[1] در سال1985 که به وسیله روبینز[2] و کوکلیز[3] در سال 2004 باز تعریف شده و به نام تابع تبدیل نامیده شد، استفاده می شود و برای کمی کردن فاکتورهای تاثیرگذار بر سلامتی ابتدا از متغیرهای سرانه مخارج بهداشتی، درآمد سرانه، درصد جمعیت متاهل، استعمال دخانیات، سرانه پزشک، پیراپزشک سرانه، سرانه تخت بیمارستانی، درصد بیکاری، سرانه مخارج آموزشی و سرانه مخارج ورزشی استفاده شده است، تا مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار شناسایی گردند. داده‌های مورد استفاده در این مطالعه، داده های تابلویی 28 استان کشور طی سال‌های (1385-1380) می باشد. نتایج تخمین تابع نشان دادند که افزایش درآمد سرانه، سرانه مخارج بهداشتی، سرانه مخارج آموزشی، سرانه مخارج ورزشی، درصد متاهلین و کاهش میزان استعمال دخانیات تاثیر مثبتی بر کاهش ابتلا به بیماری سل در ایران خواهند داشت. 1 AmartyaSen 2 Robeyns 3 Kuklys

المصادر:

منابع

-         آیت الهی، جمشید (1384). سیگار و سل. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شهید صدوقی یزد .13(1): 75-84 .

-         بیرانوند، الهام، عابدیان، زهرا، خلیلیان، علیرضا، بیرانوند، بهنوش (1391). ریسک فاکتورهای ابتلا به بیماری سل. مجله دانشکده پزشکی. 23 (70): 333-330.

-         پیشکار مفرد، زهرا، سبزواری، سکینه، محمد علیزاده، سکینه (1380). بررسی دانش و نگرش بیماران مبتلا به سل ریوی درمورد بیماری سل و رعایت رژیم درمانی توصیه شده در مراجعه کنندگان به مراکز مبارزه با سل شهر. مجله دانشکده علوم پزشکی کرمان. 8 (3): 153-160.

-         پوردولتی، سعید، اشجعی، کاظم، خیاط زاده، سیمین، فرحبخش، مصطفی، سیف فرشد، مهران، کوشا، احمد (1390). الگوی مشارکت بخش خصوصی و دولتی در درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم بیماری سل و سیستم اطلاعات و ارجاع بیماران در تبریز. مجله مدیریت اطلاعات سلامت: 8(18): 1-18

-         تقی‌زاده اصل، رحیم، محمد، کاظم، مجدزاده، رضا (1390). الگوهای فصلی بیماری سل در ایران. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی.3 (2):1-9.

-         رسولی ن‍ژاد، مهرناز، بویر، محمدعلی، عمادی کوچک، حمید، حسیبی، مهرداد، ملازاده، نصرت اله، مرادمند بدیع، بنفشه (1389). بررسی عوارض داروهای ضد سل درمبتلایان به ایدز. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه تهران. 11 (68): 611-617 .

-         رسولی نژاد، مهرناز، حدادی، آذر، نوری، ارشاد، نیک نژاد، حسن (1385). بررسی عوامل موثر در بروز سل میلیری. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، 7 (64): 32-36

-         رضایی طلب، فریبا، اکبری، هادی، رضایی طلب، غلامحسین (1386). ارتباط سیگار با ابتلا به سل ریوی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه مشهد.8 (50):75-80 .

-         علایی، کامیار، منصوری، داو، علایی، آرش (1381). بررسی میزان بروز سل بالینی در بیماران HIV مثبت شناسایی شده استان کرمانشاه از سال 1376-1379. مجله دانشکده پزشکی مازندران.12 (35): 20-28.

-         عطایی، بهروز، جوادی، عباسعلی، خوروش، فرزین، فدایی، رضا، ذاکرزاده، زینب،  نخودیان، زری، کسائیان، نازیلا (1389). بررسی اثر مکمل ویتامین D خوراکی در درمان سل ریوی با اسمیر خلط مثبت. مجله دانشکده پزشکی اصفهان. 28 (781): 786-113.

-         علوی، محمد، سفیدگران، غلامحسین، الباجی، علی، نژادسلامی، احمد (1389). اثر ویتامین D به عنوان مکمل دارویی در سیر درمان بیماران مبتلا به سل ریوی. مجله دانشگاه علوم پزشکی گرگان .12 (33):32-37.

-         مافی، عزت اله، محمدیوسفی بهلولی احمدی، غلامحسین (1388). آسیب شناسی تطبیقی پراکندگی فضایی سالک و سل در شهر مشهد. مجله جغرافیا و توسعه منطقه‌ای.7 (13):301 -321.

-         مردانی، مسعود (1386). سل مقاوم به درمان یک معضل جهانی. مجله پژوهش در پزشکی. 31 (4): 299 -301.

-         Arinaminpathy,N., & Dye,C.(2010). Health in financial crises :Economic recession and tuberculosis in central and eastern europe .Journal of The Royal Society Interface. l 7:  1559-1569.

-         Banejee,D.,& Bhattacharyya, R.(2014).Stain therapy may prevent development of tuberculosis in diabetic state. Medical hypotheses. 83(1):88-91.

-         Canywell,M., & Mckenna,M.,& Mccray,E.,& Onorato,I.(1997). Tuberculosis and Race/Ethnicity in the United States. AM J Respircrit care med. 157:1016-1020.  

-         Gupta,S.,&Shenoy,V.,& Mukhopadhyay,c.,Bairy,I.Muralidharan,S.(2011). Role of risk factors and socio-economic status in pulmonary tuberculosis :A search for the root cause in patients in a tertiary care hospital, South India. Tropical Medicine and International Health.1 (16): 74-78.

-         Goyal,R.,&Singhai M.(2013).Tuberculosis and  non-diabetic hyperglycemia. A challenge to public health management .Medical Hypotheses.81(6):11170-1171.

-         Jones .I.,&Charlesand, B. H. (2007). The Value of Life and the Rise in Health Spending. Quarterly Journal of Economics.

-         Needham,D., Foster,S., Tomlinson,G., Faussett,P.(2001). Socio-economic, bGender and Health Services Factors Affecting Diagnostic Delay for Tuberculosis Patients in Urban Zambia. Tropical medicine and International Health journal.4(6): 256-259.

-         Navio,J.,&Yuste,M.,&Pasicatan,M. (2002). Socio-economic determinants of knowledge and attitudes about tuberculosis among the general population of metro manila,philippines. The International Journal of Tuberculosis and Lung Disease.4 (6): 301-306.

-         Watkins,R.,& Plant,A.(2006).Does smoking explain sex differences in the global tuberculosis epidemic?.Printed in the United Kingdom: 134.333-339.

-         Ximenes,R.,&Albuquerque,M.,&Souza,W.,&Montrrroyos,U.,&Diniz,G.,&Luna,c.Rodrigues,L.(2009). Is it better to be rich in a poor area or poor in a rich area? A multilevel analysis of a case-control study of social determinants of tuberculosis. International Journal of Epidemiology.8 (3): 1285-1296.