اثر تغییرات بهره‌وری بخش‌های اقتصادی بر مصرف انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر، انرژی گرمایی، رشد و توسعه اقتصادی

الموضوعات :

محمد اویسی ¹ (دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، پردیس بین‌الملل، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
مسعود همایونی فر ² (دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
سیدمهدی مصطفوی ³ (استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)
علی اکبر ناجی میدانی ⁴ (دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران)

تاريخ الإرسال : 23 الخميس , جمادى الأولى, 1442 تاريخ التأكيد : 26 الإثنين , ربيع الأول, 1443 تاريخ الإصدار : 09 الأربعاء , رمضان, 1442

الکلمات المفتاحية: Economic Growth, O44, JEL Classification: Q42, O13 Keywords: Productivity, Renewable and Non-Renewable Energy,

ملخص المقالة :

هدف این مقاله بررسی اثر تغییرات بهره‌وری بخش‌های اقتصادی بر مصرف انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر، انرژی گرمایی، رشد و توسعه اقتصادی با استفاده از برآورد توابع تولید به روش تانگ و پنگ (2018) در چارچوب تکنیک سناریوسازی (شامل سه سناریو) است. نتایج نشان داد بخش‌های نه‌گانه اقتصاد کل و میزان بهره‌وری آنها در بازه زمانی 1353 - 1393 بین 175/3 تا 59/4 میلیون ریال است؛ بنابراین، نقطه شروع بهره‌وری کران پائین بهره‌وری بازه عملکردی 175/3 قرار می‌گیرد. هم‌چنین، در بخش‌های اقتصاد، صنعت و معدن، برق (نیروگاه‌ها) و ساختمان حتی با افزایش 30 درصدی کران پائین بهره‌وری کل اقتصاد در بازه عملکردی (175/3) قرار ندارند. بر اساس نتایج، پیشنهاد می‌شود برنامه‌ریزان، مدیران و سیاست‌گذاران اقتصادی با تغییر تکنولوژی بهره‌وری بخش‌های صنعت و معدن، نیروگاه و بخش ساختمان را بیش از 30 درصد افزایش دهند تا مقدار رشد اقتصادی مناسب به دست آید.

المصادر:

• آرمن، سید عزیز، تقی‌زاده، سمیرا. (1392). بررسی عوامل مؤثر بر شدت انرژی در صنایع کارخانه‌ای ایران، پژوهشنامه اقتصاد انرژی ایران، 2 (8): 1-20.


• ابریشمی، حمید، مصطفایی، آذر. (1380). بررسی رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف فرآورده‌های عمده نفتی. مجله دانش و توسعه، 14: 11-45.


• اکبری، نعمت­اله، رنجکش، مهدی. (1382). بررسی رشد بهره‏وری کل عوامل تولید در بخش کشاورزی ایران طی دوره 75- 1345. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، شماره 43 و 44،: 117-142.


• امینی، علیرضا. (1383). اندازه‌گیری و تحلیل عوامل مؤثر در بهره‌وری کل عوامل در بخش صنعت و معدن. پیک نور- علوم انسانی: (4)2: 47-73.


• امامی میبدی، علی. (1384). اصول اندازه‌گیری بهره‏وری و کارایی. انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‏های بازرگانی، تهران.


• ترازنامه انرژی، (1393). معاونت امور برق و انرژی، وزارت نیرو.


• تشکینی، احمد. (1384). اقتصادسنجی کاربردی به کمک Microfit. نشر مؤسسه فرهنگی هنری دیباگران، چاپ اول، تهران.


• نوفرستی، محمد. (1387). ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی، چاپ دوم، انتشارات رسا، تهران.


• آماده، حمید، قاضی، مرتضی، عباسی‏فر، زهره. (1388). بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‏های مختلف اقتصادی ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، 86: 1-38.


• دشتی، نادر، یاوری، کاظم, صباغ کرمانی، مجید. (1388). تجزیه رشد بهره‏وری کل عوامل تولید در صنعت ایران با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی. فصلنامه اقتصاد مقداری، 6(1): 101-128.


• ولی‌زاده زنوز، پروین. (1388). بهره‌وری نیروی‌کار، سرمایه و کل عوامل تولید. مجموعه پژوهش‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.


• کمیجانی، علی اکبر، پاداش، حمید، صادقین، علی، احمدی حدید، بهروز. (1389). عوامل مؤثر بر ارتقای بهره‏وری کل عوامل تولید در ایران. پژوهش‏های پولی و بانکی، 2(5): 1-38.


• نایبی، حمیدرضا، ابراهیمی، رضا، آزادگان، علی اصغر. (1389). اندازه‏گیری و تحلیل عوامل مؤثر بر رشد بهره‏وری کل عوامل در اقتصاد ایران با استفاده از روش باقیمانده سولو. پژوهشنامه علوم اقتصادی، (1)9: 121-140.


• مهرآرا، محسن، زارعی، محمد. (1390). اثرات غیرخطی مصرف انرژی بر رشد اقتصادی مبتنی بر رویکرد حد آستانه‏ای. فصلنامه پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، 5: 11-43.


• مهرآرا، محسن، فرمیهنی فراهانی، راضیه، حسن‌زاده، آیت. (1390). بررسی رابطه میان رشد مصرف برق و رشد اقتصادی در کشورهای منتخب صادرکننده نفت. فصلنامه مدلسازی اقتصادی، 14: 69-90.


• فطرس، محمدحسن، آقازاده، اکبر، جبرائیلی، سودا. (1391). بررسی میزان تأثیر مصرف انرژی‏های تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر بر رشد اقتصادی کشورهای منتخب در حال توسعه (شامل ایران) دوره زمانی 2009-1980. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 32: 72-51.


• حسینی، سیدسعید. (1391). اثر باز بودن تجاری و مصرف انرژی بر بهره‏وری کل عوامل تولید در صنایع بزرگ ایران (دوره 1388-1382). پایان‌نامه منتشرنشده‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه فردوسی، مشهد.


• متفکر آزاد، محمدعلی، غلامی حیدریانی، لیلا. (1391). بررسی علّیت متقابل بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی در بخش حمل و نقل ایران. مقاله ارائه شده به یازدهمین کنفرانس مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران.


• محمدی، تیمور، ناظمان، حمید، نصرتیان نسب، محسن. (1391). رابطه رشد اقتصادی و مصرف انرژی در ایران (تحلیلی از مدل‏های علّیت خطی وغیرخطی). فصلنامه اقتصاد محیط‌زیست و انرژی، 5: 153-170.


• فاضلی ویسری، سمیرا، دودابی‏نژاد، امیر. (1392). تحلیل رابطه بین رشد اقتصادی و مصرف برق در ایران. مقاله ارائه شده به نخستین کنفرانس ملی انجمن انرژی ایران، تهران.


• فطرس، محمدحسن، آقازاده، اکبر، جبرائیلی، سودا. (1393). رابطه علّیت پانلی بین مصرف انرژی تجدیدپذیر و رشد اقتصادی: مقایسه مناطق جهان. پژوهشنامه اقتصاد کلان، شماره 18، 116-93.


• صادقی، حسین، آذر، عادل، خاکسار آستانه، سمانه. (1394). بهینه یابی تأمین منابع انرژی با هدف تولید برق، چشم‌انداز ایران در افق 1404. فصلنامه پژوهش‏های اقتصادی، 15(3): 91-118.


• آقایی، مجید. (1395). بررسی رابطه علّیت بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی به تفکیک حامل‏های مختلف انرژی و بخش‏های مختلف اقتصادی: کاربردی از آزمون کرانه‏ای ARDL. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 49: 161-103.


• Apergis, N., Payne, J., 2009. Energy consumption and economic growth in Central


• America: evidence from a panel cointegration and error correction model. Energy Economics. 31 (2), 211-216.


• Bastola, U., Sapkota, P., 2015. Relationships among energy consumption, pollution emission, and economic growth in Nepal. Energy. 80, 254-262.


• Binswanger, M., 2001. Technological progress and sustainable development: what about the rebound effect?. Ecological Economics. 36 (1), 119-132.


• Brockway, P., Steinberger, J., Barrett, J., Foxon, T., 2015. Understanding China’s past and future energy demand: an exergy efficiency and decomposition analysis. Applied Energy. 155, 892-903.


• Cai, F., 2010. Demographic transition, demographic dividend, and Lewis turning point in China. China Economic Journal. 3 (2), 107-119.


• Department of Energy Statistics of NBS, 2015. China Energy Statistical Yearbook 2014. China Statistics Press, Beijing, China.


• Acemoglu D., 2008. Introduction to Modern Economic Growth. Princeton University press.


• Guan, D., Liu, Z., Geng, Y., Lindner, S., Hubacek, K., 2012. The gigatonne gap in China’s carbon dioxide inventories. Nature Climate Change. 2 (9), 672-675.


• Holz, C., 2014. The quality of China’s GDP statistics. China Economic Review. 30, 309-338.


• Jarreau, J., Poncet, S., 2012. Export sophistication and economic growth: evidence from China. Journal of Development Economics. 97 (2), 281-292.


• Lin, B., Liu, J., Yang, Y., 2012. Impact of carbon intensity and energy security constraints on China’s coal import. Energy Policy. 48, 137-147.


• Liu, Z., Guan, D., Wei, W., Davis, S., Ciais, P., Bai, J., Peng, S., Zhang, Q., Hubacek, K.,Marland, G., Andres, R., Crawford-Brown, D., Lin, J., Zhao, H., Hong, C., Boden, T.,Feng, K., Peters, G., Xi, F., Liu, J., Li, Y., Zhao, Y., Zeng, N., He, K., 2015. Reduced carbon emission estimates from fossil fuel combustion and cement production in China. Nature. 524 (7565), 335-338.


• Ma, M., Yan, R., Cai, W., 2018. Energy savings evaluation in public building sector during the 10the12th FYP periods of China: an extended LMDI model approach. Natural Hazards, 92 (1), 429-441.


• Ma, M., Yan, R., Du, Y., Ma, X., Cai, W., Xu, P., 2017a. A methodology to assess China’s building energy savings at the national level: an IPATeLMDI model approach. Journal of Cleaner Production. 143, 784-793.


• Ma, M., Yan, R., Cai, W., 2017b. An extended STIRPAT model-based methodology for evaluating the driving forces affecting carbon emissions in existing public building sector: evidence from China in 2000e2015. Natural Hazards, 89 (2),741e756.


• Ma, M., Shen, L., Ren, H., Cai, W., Ma, Z., 2017c. How to measure carbon emission reduction in China’s public building sector: retrospective decomposition analysis based on STIRPAT model in 2000-2015. 9 (10), 1-16, 1744.


• Mbarek, M.B., Khairallah, R., Feki, R., 2015. Causality relationships between renewable energy, nuclear energy, and economic growth in France. Environment Systems and Decisions. 35(1).133-142.


• Melitz, M., 2003. The impact of trade on intra-industry reallocations and aggregate Tang E., Peng, C., Yilan X., 2018. Change of energy consumption with economic development when an economy becomes more productive. Journal of Cleaner Production. 196. 788-795.


• Silva, S., Soares, I., Pinho, C., 2012. The Impact of Renewable Energy Sources on Economic Growth and CO2 Emissions - a SVAR approach, European Research Studies Journal, European Research Studies Journal. 4. 133-144.