آثار تنوع صادرات صنعتی بر بی‌ثباتی درآمد ارزی بخش صنعت ایران

الموضوعات :

هومن نصیری ¹ ( دانشجوی دکتری اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران )
مسعود نونژاد ² ( دانشیار گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران )
علی حقیقت ³ ( استادیار گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران )
مهرزاد ابراهیمی ⁴ ( استادیار گروه اقتصاد، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران )

تاريخ الإرسال : 06 السبت , صفر, 1441 تاريخ التأكيد : 25 الإثنين , صفر, 1442 تاريخ الإصدار : 03 السبت , محرم, 1442

الکلمات المفتاحية: F31, درآمد ارزی, طبقه‌بندی ژل: L25, کالاهای صنعتی, الگوی خودرگرسیون با وقفه‌های توزیعی, O25. واژگان کلیدی: تنوع صادرات,

ملخص المقالة :

هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه میان تنوع‌بخشی کالاهای صادراتی در زیربخش‌های برتر صنعتی و تاثیر آن بر بی‌ثباتی درآمد ارزی بخش صنعت ایران است. بر همین اساس، داده‌های فصلی 1-1381 تا 2-1397 در سه زیربخش برتر صنعتی کشور گردآوری و از روش خودرگرسیون‌ با وقفه های توزیعی برای برآورد استفاده شد. یافته ها بیانگر اثرات مثبت نرخ تورم و درآمد جهانی بر بی ثباتی درآمد ارزی در کوتاه مدت و بلندمدت بوده و اثر شاخص تمرکز زیربخش فلزات اساسی بر بی ثباتی درآمد ارزی صنعتی مثبت و در زیربخش های محصولات کانی غیرفلزی و منسوجات کارگاه‌های صنعتی منفی و معنادار بوده است. بنابراین، حرکت به سمت تنوع‌بخشی در زیربخش فلزات و تمرکز در زیربخش‌های کانی غیرفلزی و منسوجات موجب کاهش بی ثباتی درآمد ارزی صنعتی می‌شود. بر اساس نتایج پیشنهاد می گردد دولت با اعطای تسهیلات، تعیین تعرفه های گمرکی صادراتی و وارداتی در زیربخش‌های صنعت، ضمن جهت دهی به تولید از نظر متنوع‌سازی و یا تمرکززدایی، موجبات کاهش بی ثباتی درآمد ارزی صنعتی را فراهم آورد.

المصادر:

- ابراهیمی مهرزاد، خدادادکاشی، فرهاد، احمدیان مجید (1393). ارزیابی ‌اندازه همکاری و انحصار در صنایع بزرگ ایران،  فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست­های اقتصادی، 23- 69: 179-198.

- ابونوری، اسماعیل، غلامی، نجمه (1390). ساختار صنایع ایران و هم‌بستگی بین متغیرهای اندازه‌گیری تمرکز. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 96: 21-43.

- احمدی، حمیده، فخرایی، عنایت­الله (1390). بررسی عوامل مؤثر بر نوسانات درآمدهای ارزی صادرات غیرنفتی ایران. فصلنامه اقتصاد مقدار، 82: 123-149.

- امینی­داران، مهناز، امیری، حسین (1397). عوامل موثر بر متنوع‌سازی صادرات صنعتی در ایران، پژوهش‌نامه اقتصاد کلان، 25: 65-91.

- آل­عمران رویا، آل عمران، سیدعلی (1393). بررسی تاثیر بی‌ثباتی صادرات بر رشد اقتصادی ایران. فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی، 14: 39-66.

- بروجردی، علیرضا (1385). هم‌گرایی اقتصادی. تهران: انتشارت سمت.

- برومند، شهرزاد، ضیایی بیگدلی، محمدتقی، رضایی، ابراهیم (1388). بررسی اثرات بی‌ثباتی صادرات بر سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی در ایران. فصلنامه اقتصاد مقداری، 2: 21-36.

- تقوی، مهدی، حسن­پورکارسالاری، یوسف (1395). پیچیدگی صادرات غیر‌نفتی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (مطالعه موردی کشورهای درحال توسعه با تاکید بر ایران). فصلنامه اقتصاد مالی، 36: 1-14.

- تقی­پور، انوشیروان، موسوی­کسمایی­آزاد، افسانه (1391). تحلیلی بر متنوع‌سازی صادرات و تاثیر آن بر افزایش در آمدهای ارزی غیرنفتی. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌نامه بازرگانی، 18: 109-144.

- خلاقیان، عادله، پورفرج، علیرضا (1393). اثر تمرکز صادرات نفت بر رشد اقتصادی کشورهای عضو اپک. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، 14: 93-112.

- حافظیه، علی­اکبر، گلی، یونس، علمی­مقدم، مصطفی (1396). شناسایی عوامل موثر بر متنوع‌سازی صادرات و سیاست مطلوب اقتصاد مقاومتی، فصلنامه مطالعات راهبردی، 76: 5-7.

- دنیابین فهیمه، عباسی غلامرضا، میرزایی­نژاد محمدرضا (1391). عوامل مؤثر بر صادرات در صنایع ایران با تاکید بر ساختار بازار. فصلنامه علمی پژوهشی برنامه ریزی و بودجه، 17: 97-113.

- عادلی، عبدالمجید، غفاری، هادی، شایگانی، بیتا (1399). واکاوی اثرگذاری محدودیت‌های صادراتی بر ساختار صادرات غیر نفتی ایران با تاکید بر بخش معدنی، فصلنامه علمی مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 9 (34): ۱۶۳-۱۸۹.

- فخرایی، عنایت (1390) بررسی عوامل مؤثر بر نوسانات درآمدهای ارزی صادرات غیرنفتی ایران، فصلنامه اقتصاد مقداری، 29: 123-149.

- لعل­خضری، حمید، ناجی، علی­اکبر، کریم­زاده، مصطفی (1393). اثر تلاطم نرخ ارز بر مصرف بخش خصوصی ایران 1352-90. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 59: 211-236.

- محمدی، حسین، فکاری، بهزاد (1394) اثرات زیرساخت‌های نهادی و متغیرهای کلان اقتصادی بر تنوع صادرات ایران. فصلنامه سیاست­های راهبردی و کلان، (11): 75-94.

- محمودزاده، محمود، مشهدی­محمدی، هدی، شاکری، عباس (1393). تاثیر انحراف نرخ ارز واقعی بر صادرات صنعت فولاد در ایران، اقتصاد مالی، 28: 15-33.

- موسوی، امه­هانی، مرتضوی، ابوالقاسم، خلیلیان، صادق (1398). اثر نوسان نرخ ارز بر صادرات صنایع غذایی ایران، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 4: 247-266.

-  Aditya, A. Acharyya, R. (2015). Trade liberalization and export diversification. International Review of Economics and Finance,15: 8-114.

-  Balassa, B. (1978). Export and economic growth. Journal of Development Economic, 5: 181-189.

-  Berghe, J. (2018). An intuitive explanation of rocket and feather effects, SSRN Electronic Journal, University of Chicago, Division of Social Sciences, Department of Economics: 1-19.

-  Boehe, D.M & Jiménez, A. (2018). Does the sequencing of related and unrelated export diversification matter? Evidence from Colombian exporters, International Business Review, 10: 10-16.

-  Carboni, O. A., & Medda, G. (2018). R&D, Export and investment decision: evidence from european firms, Applied Economics, 50(2): 187-201.

-  Carlos, A. C., Demitrio, E., Garcia, T. (2020). Trade and growth in developing countries: The role of export composition, import composition and export diversification, Economic Change and Restructuring, 34(1): 67-71.

-  Claver, K., & Pierre, N., Felix, F. (2020). Has export diversification impacted economic growth in Cote d’ivoire? Evidence from an econometric analysis, IOSR Journal of Economics and Finance, 11(3): 1-12.

-  Dan su, Y. Y. (2017). Manufacturing as the key engine of economic growth for middle-income economies, Journal of the Asia Pacific Economy, 22: 47-70.

-  Engle, c. (1982). Autoregressive conditional heteroscedasticity with estimates of the variance of united kingdom inflation, Econometria, 50(4): 987-1007.

-  Feder G. (1982). On export and economic growth, Journal of Development Economic, 12: 59-73.

-  Ferrantino, M, Gutierres, SA. (1997). Export diversification and structural dynamics in the growth process, the case of Chile. Journal of Development Economics, 52: 375-391.

-  Goya, D. (2014). The multiple impacts of theexchange rateon export diversification, faculty of economics, university of Cambridge, Faculty of Economics,Cambridge Working pape, 10.17863: 1-42.

-  Gozgor, G., & Can, M. (2016). Effects of the product diversification of exports on income at different stages of economic development. Eurasia Business and Economics Society: 1-21.

-  Hirschman, A. (1958). The strategy of economic development, new haven, conn: Yale University Press.

-  Rehner, J., Sebastián A. B., Jonathan R. B. (2014). Chile`s resource-based export boom and its outcomes: Regional specialization, export stability and economic growth. Geoforum/ ELSEVIER, 56: 35-45.

-  Karsten, M. (2015). Export diversification and income differences reconsidered: The extensive product margin in theory and application, Rev World Economic, 152(2): 351-381.

-  Laskiene, D., Asta S., Irena Pekarskiene, R. S.(2017). Export Diversification in Lithuanian Traditional Technology Industry Financial Environment and Business Development, 137-153.

-  Love, J.(1979). A model of trade diversification based on the markowitz. the Journal of Development Studies, 15: 41-231.

-  Makhlouf, Y., Kellard, N.M., Vinogradov, D. (2015). Trade openness, export diversification, and political regimes, Economics Letters, 136: 25-27.

-  Michaely, M. (1977). Export and growth: An empirical investigation, Journal of Development Economics, 4: 49-53.

-  Prebish, R. (1950). The economic development of Latin America and its principal problems. United Nations Publication, 50(II.G2): 1–66.

-  Sekkat, K. (2015). Exchange rate misalignment and export, Quarterly Review of Economics and Finance, 59: 1-14.

-  Spatafora, N. Anand, R., Mishra, S.(2012). Structural transformation and the sophistication of production,  IMF Working Papers, 12: 59-110.