کمیته آهن و تاثیر آن بر کودتای سیاه

الموضوعات : فصلنامه تاریخ

فاطمه سادات جمشیدی ¹ , علی بیگدلی ² , امیرتیمور رفیعی ³

1 - دانشجوی دکترای تاریخ ، گروه تاریخ ، واحد تهران مرکزی ،دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ، ایران
2 - عضو هیات علمی گروه تاریخ و باستان شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - استادیار گروه تاریخ ، واحد محلات ، دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران

تاريخ الإرسال : 15 الثلاثاء , شعبان, 1444 تاريخ التأكيد : 27 السبت , ذو الحجة, 1444 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , شعبان, 1446

الکلمات المفتاحية: کمیته آهن, انگلستان, ایران, کودتای 1299.,

ملخص المقالة :

پس از جنگ جهانی اول و هرج و مرج بوجود آمده در ایران، فعالیتهای گروه های مختلف جهت بهبود وضیعت کشور آغاز گردید. یکی از این گروه ها که وارد عرصه سیاسی شدند کمیته آهن بود، محفلی که به نظر می رسد ماموریت به اجرا درآوردن کودتای نظامی در ایران را نیز بر عهده گرفت. این کمیته با تاکید بر اتخاذ رویکرد نجات ایران پا بر عرصه وجود گذاشت و فعالیت های خود را پس از شکست قرارداد 1919 آغاز کرد و با کودتای 1299 به آن پایان داد. موضوعی که در این مقاله به آن پرداخته خواهد شد چگونگی شکل گیری کمیته آهن و نقش آن در شکل گیری کودتای 1299 است. با پیروزی انقلاب 1917 روسیه، یکه تازی انگلستان به قصد سلطه بر ایران از سر گرفته شد. همین امر منجر به تحت الشعاع قرار گرفتن تمام تحولات ایران تحت سیاست آن حکومت گردید. کمیته آهن را می‌توان محفلی دانست که هدفش دستیابی به قدرت سیاسی بود، اما ترکیب اجتماعی آن به‌گونه‌ای نبود که بتواند از راه‌های قانونی به این مقصد برسد. بنابراین دخالت‌دادن صاحب‌منصبان بریتانیایی در اداره امور سیاسی دولت و در نهایت به اجرا گذاشتن روح قرارداد 1919 وثوق‌الدوله از اهداف دیگر کمیتۀ آهن بوده است.