نقش قبایل در ارکان سپاه سلجوقیان (431-552ق.)
الموضوعات : فصلنامه تاریخ
نصرت اله طاهرخانی
1
,
کوروش فتحی
2
,
بشری دلریش
3
,
علی ذاکری
4
1 - دانشجوی دکتری تاریخ تمدن و ملل اسلامی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
2 - گروه تاریخ،دانشگاه فرهنگیان حکیم ابوالقاسم فردوسی،کرج فردیس،ایران
3 - استادیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک، ایران
4 - استادیار گروه تاریخ ، دانشگاه اراک، اراک، ایران.
الکلمات المفتاحية: ترکمن, ترک, سلجوقی, قبیله, سپاه,
ملخص المقالة :
سلجوقیان که خود یکی از قبایل 22 گانه اُغُزهای ترکمن بودند، با ائتلاف و اتحاد بین قبایل ترکمن و ایلات ترک به مرزهای شرقی خلافت عباسی هجوم آوردند و اولین حکومت قبیله‌ا محور را در دوره اسلامی بنیان گذاردند. به همین سبب آنها نقش ویژه‌ای برای ترکمنان و ترکان در تشکیلات نظامی خود قائل شدند. هدف این پژوهش، شناخت و بررسی نقش قبایل مختلف در ارکان سپاه سلجوقیان است. روش پژوهش به شیوه تاریخی و توصیفی-تحلیلی در چارچوب نظری نظام و هویت مبتنی برقبیله است. پس از توصیف هجوم قبایل ترکمن و ترک به‌ویژه از قرن چهارم و از بین رفتن مرزهای شرقی ایران به تحلیل نقش هرکدام از قبایل در ارکان سپاه سلجوقی پرداخته شد و این نتیجه به‌دست آمد که پس از تأسیس حکومت سلجوقیان و همکاری ایرانیان با آنها در اداره حکومت، به‌تدریج نقش قبایل ترکمن و ترک در سپاه سلجوقیان کم شد و جای آنها را سواره‌نظام تعلیم‌دیده از غلامان ترک گرفت. این قضیه به همراه افزایش قبایل ترکمن و ترک در این دوره در بسیاری از نواحی ماوراءالنهر و خراسان بزرگ و به‌علاوه روحیه سرکش امرای ترکمن موجب بروز تقابل میان حکومت مرکزی و قبایل شد که در نهایت موجب تضعیف و سرنگونی حکومت سلجوقیان توسط قبایل ترکمن اُغُز گشت.
_||_
