بررسی نقش و عملکرد سازمان نظامی حزب توده در کودتای 28 مرداد

الموضوعات : فصلنامه تاریخ

مجید ملکشاهی ¹ , سینا فروزش ² , ستار عودی ³

1 - دانشجوی دکتری تاریخ- گرایش ایران بعد از اسلام، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - دانشیار، گروه تاریخ، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - دانشیار، گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 17 الخميس , ذو القعدة, 1443 تاريخ التأكيد : 30 السبت , جمادى الأولى, 1444 تاريخ الإصدار : 04 الأربعاء , جمادى الأولى, 1446

الکلمات المفتاحية: حزب توده, سازمان نظامی حزب توده, شوروی, کودتا ۲۸ مرداد, پهلوی دوم,

ملخص المقالة :

سازمان نظامی حزب توده در اوایل ۱۳۲۳ توسط عبدالصمد کامبخش، خسرو روزبه و عزت الله سیامک تشکیل شد. بررسی عملکرد سازمان نظامی نشان می دهد که این سازمان تابع دستورات حزب توده و در راستای سیاست ها و منافع شوروی عمل می کرد. سازمان نظامی حزب توده در تحولات عصر پهلوی دوم و درقیام‌های افسران خراسان، فرقه دموکرات آذربایجان و در تحولات دوران ملی شدن صنعت نفت نقش داشتند،اما این سازمان در کودتای 28مرداد دخالت نکردند، کاملا منفعل بودند واقدامی انجام ندادند. مسئله پژوهش حاضر این است که چرا سازمان نظامی حزب توده با توجه به توان و ظرفیتش در کودتای ۲۸ مرداد منفعل بود و اقدامی انجام نداد؟ فرضیه تحقیق حاضر این است که سازمان نظامی حزب توده که تابع و مطیع دستورات حزب بود و در راستای سیاست های شوروی عمل می کرد، در روز واقعه ۲۸ مرداد دستوری مبنی بر دخالت کردن در کودتا دریافت نکردند. روش تحقیق در این مقاله روش تاریخی (استقرایی) و شیوه نگارش و تدوین آن به صورت توصیفی تحلیلی می باشد. استخراج اطلاعات داده ها نیز به صورت کتابخانه‌ای و اسنادی صورت گرفته است. یافته‌های تحقیق حاضر نشان می دهد که سازمان نظامی حزب توده که تابع دستورات حزب بود و حزب توده در راستای سیاست های شوروی عمل می کرد در روز کودتا ۲۸ مرداد، دستوری مبنی بر دخالت سازمان نظامی خود در کودتا را صادر نکرد بنابراین سازمان نظامی حزب توده عملاً نظاره گر کودتا بودند و حتی بسیاری از افسران حزب توده همراه با کودتاچیان به آن ها مدد