خزش کلان شهرتهران و ناپایداری کشاورزی روستاهای پیرامونی

الموضوعات :

ناصر شفیعی ثابت ¹

1 - (استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه شهید بهشتی)

تاريخ الإرسال : 15 الأحد , ذو الحجة, 1434 تاريخ التأكيد : 10 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1435 تاريخ الإصدار : 23 الخميس , رجب, 1435

الکلمات المفتاحية: تهران, خزش کلان شهری, ناپایداری کشاورزی,

ملخص المقالة :

خزش و گسترش ناموزون کلان شهر تهران به نواحی پیرامونی منجر به بروز نابسامانی و عدم تعادل در عرصه‌های طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و سازمان فضایی روستاهای پیرامونی آن شده است. پیامد روابط نامتعادل تهران با سکونتگاه‌های پیرامون خود در سه دهه اخیر سبب بروز مسائل عدیده زیست‌محیطی و تغییرات سریع در عملکرد اقتصادی روستاها و تبدیل اراضی ارزشمند کشاورزی از شکل تولیدی و ناپایداری کشاورزی روستاها در پیرامون این کلان شهر شده است. ازاین‌رو، این تحقیق به منظور تبیین نحوه و میزان تغییر کاربری اراضی کشاورزی و درنتیجه ناپایداری فعالیت کشاورزی، و ارتباط آن با توانمندی‌های محیط روستا و سیاست‌های تمرکزگرایانه سکونتگاهی در روستاهای پیرامون کلان شهر تهران انجام شد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد، میان متغیرهای مربوط به توانمندی محیط روستا( تعداد خدمات و زیرساخت)، سیاست‌های تمرکزگرایانه ( میزان وام توزیع شده و تعداد فعالیت‌های عمرانی اجرا شده) و میزان تبدیل اراضی کشاورزی رابطه خطی مستقیم و معنی‌دار وجود دارد. همچنین، رابطه خطی معکوس میان فاصله از کلان شهر تهران و شهرهای پیرامون آن و میزان تغییرکاربری اراضی کشاورزی مشاهده شده است. بر این مبنا، با توجه به مقادیر ضرایب همبستگی، توسعه ناموزون و خزش کلان شهری بیش ترین تأثیر را در تغییر کاربری اراضی کشاورزی و ناپایداری کشاورزی داشته است.