اولویت بصری میدان ها شهری از منظر کاربران(نمونه موردی: میدان های شهر همدان)

الموضوعات : آمایش محیط

شیدا حقیریان ¹ ((دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان))
حسن سجادزاده ² ((استادیار گروه طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان))
مهرداد کریمی مشاور ³ ((استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا، همدان))

تاريخ الإرسال : 28 الإثنين , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 27 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1437 تاريخ الإصدار : 06 الأحد , جمادى الثانية, 1438

الکلمات المفتاحية: شکل, فضای شهری, تناسب, میدان شهری, محصوریت,

ملخص المقالة :

میدان ها همواره به عنوان یکی از فضاهای شهری موثر در شهرهای کهن جهان و همچنین در ایران مطرح بوده اند که "حضور مردم از تمامی اقشار" در این فضا اتفاق می افتاد. اما در دوره های اخیر به دلیل ورود اتومبیل به شهرها، میدان ها معنای گذشته خود را از دست داده اند و تنها به عنصری ترافیکی و در اختیار سواره ها تبدیل شده اند. همین امر باعث شده تا در طراحی میدان ها جدید، اصول زیبایی شناختی کنار گذاشته شود. آنچه که در تعریف جدید میدان ها دیده می شود، با تعریف گذشته میدان ها فاصله بسیاری دارد. در همین راستا، پژوهش حاضر قصد دارد که شناسایی عوامل زیبایی شناختی موثر در ادراک مردم از میدان ها شهری را مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور، سه میدان شهر همدان که از نظر ویژگی های کالبدی، فرهنگی و اجتماعی با یکدیگر تمایز دارند، انتخاب شد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که با به کارگیری نرم افزار SPSS و با استفاده از روش آنالیز واریانس یک طرفه، صورت گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دو عامل طراحی از پیش اندیشیده شده و فرهنگ و اجتماع تاثیر معناداری در ادراک زیبایی شناسانه از میدان شهری توسط مردم خواهند داشت.

المصادر:

 

1. اسمعیلیان، س.، پور جعفر، م. 1390.  در جستجوی معیارهای شکل دهنده شبکه فضاهای شهری در بافت تاریخی ایران. نشریه مدیریت شهری، شماره 31: 65 -82.


2. آسیابی، م. 1389. میدان ها شهری معنا و مفهوم تا واقعیت آن در شهرهای ایرانی. چاپ اول. طحان.268 صفحه .


3. امینی، ا.، برومند، م.، روح افزا، ف. 1392: ارزیابی عوامل موثر بر افزایش کیفیت فضاهای عمومی در شهرهای جدید نمونه موردی شهر جدید پرند. فصلنامه آمایش محیط، شماره 26: 89-110.


4. بررسی و مطالعه بازارها و مجموعه های قدیمی چند شهر ایران. سازمان میراث فرهنگی.


5. پاکزاد، ج. 1386. راهنمای طراحی فضاهای شهری ایران .چاپ دوم.انتشارات شهیدی. 472 صفحه.


6. پاکزاد، ج. 1388. مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری.انتشارات شهیدی. 234 صفحه.


7. پور جعفر، م.، خادمی،  م.، احمدی، ف. 1389 . میدان به مثابه فضای عمومی شهری. نشریه ماه هنر. شماره 143 : 28 - 35.


8. پورموسوی، م.، زیوریار، پ.، علیزاده، ت. 1392. رابطه بین کیفیت فضاهای کالبدی و کارکردهای اجتماعی؛ مطالعه موردی منطقه 19 شهرداری تهران(محله احمدیه). فصلنامه آمایش محیط. شماره 28: 23-45.


9. توسلی، م. 1369. اصول و روش های طراحی و فضاهای مسکونی در ایران. جلد اول. چاپ دوم. مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری. 95 صفحه.


10. توسلی، م.، بنیادی، ن.  1371. طراحی فضای شهری- فضاهای شهری و جایگاه آنها در زندگی و سیمای شهر. جلد اول. چاپ اول. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. 77 صفحه.


11. توسلی، م. 1379. طراحی شهری خیابان کارگر. چاپ اول. وزارت مسکن و شهرسازی. 188 صفحه.


12. جعفری، م.، زهتابیان، ش. 1385. خلق و توسعه فضاهای شهری. اولین همایش بین المللی شهر برتر، طرح برتر، همدان، 11-12 مرداد. 13 صفحه.


13. جعفری بهمن، م.، خانیان، م.1391. مشکل یابی طرح های جامع از دیدگاه رفتاری و مقایسه آن با وضع موجود به روش چیدمان فضا، نمونه موردی محله کبابیان شهر همدان. مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، شماره 9: 289-299.


14. حبیبی، ک.، صفدر نژاد، م.، موسوی، ح.  1391. ساماندهی و طراحی شهری میدان امامزاده دو خاتون شهرکرد مبتنی بر فرهنگ بومی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 8: 69-87.


15. دانش، ج.، طیبیی، ا. 1390. کیفیت حضور در میدان ها شهری با تاکید بر نمونه های سنتی ایران. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره 4: 71-80.


16. رفیعیان، م.، عظیمی، م.، مقدم، ح. 1390. ارزیابی کیفیت مناطق شهری در برخورداری از فضاهای عمومی با استفاده از نمودار وزنی ورونی(نمونه موردی شهر قدیم لار). فصلنامه آمایش محیط، شماره 16: 33-49.


17. سلطان زاده، ح. 1385. فضای شهری در بافت های تاریخی ایران. چاپ سوم. انتشارات فرهنگ و معماری. 214 صفحه.


18. قریب، ف. 1376. طراحی میدان های شهری. مجله هنرهای زیبا. شماره 2:33-42.


19. قریب، ف.1388. بررسی تطبیقی نظام های شهرسازی(هلند، نروژ، فنلاند، سوئد، دانمارک). چاپ اول. دانشگاه تهران. 306 صفحه.


20. کارمونا، م.، هیت، ت.، تیسدل، ت.، تیسدل، ا. 1388. مکان های عمومی، فضاهای شهری، ترجمه فریبا قرائی و همکاران. چاپ اول. انتشارات دانشگاه هنر، 609 صفحه.


21. کیوی، ر.، کامپنهود، ل. 1386. روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر. چاپ اول. انتشارات توتیا، 390 صفحه.


22. مهندسان مشاور نقش پیراوش.1386. مرحله دوم طراحی شهری میدان مرکزی همدان. بهار شهر. مدیریت فناوری اطلاعات و مرکز اسناد، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران . دانش شهر شماره 123.     


23. نژاد ستاری، س. 1390. نقش میدان های شهری و بررسی عواقب ناشی از تنزل جایگاه آن در شهرهای امروز با تاکید بر شهرهای ایرانی. فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. شماره 3: 57-70.


24. نقی زاده، م. 1385. تاملی در روند دگرگونی میدان در شهرهای ایرانی. هنرهای زیبا. شماره 25: 15-24.


25. نقی زاده، م.، ثقه الاسلامی، ع.، بشیری، س. 1392. فرآیند طراحی شهری بر مبنای اصول زیبایی شناختی ایرانی- اسلامی(نمونه موردی میدان وحدت اسلامی تهران). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی. شماره 11: 41-51.


26. هدمن، ر.، یازوسکی، ا. 1370. مبانی طراحی شهری. ترجمه راضیه رضا زاده و مصطفی عباس زادگان. چاپ اول. انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران. 180 صفحه.
    
    
    1. Collins, G.R., Collins, C. C. 1965. Translators preface, in Sitte, C., pp. ix-xiv.
    
    
    2. Garcia-Roman , Maria D, Ortiz ,A , Parts ,M , 2004,Urban Planning, Gender and The use of public Space ,in a Peripheral Neighborhood of Barcelona , Cities, Vol.21, No. 3, p.215-223
    
    
    3. Krier, R., Rowe, C. 1979. Urban space. London: Academy editions.
    
    
    4. Moughtin, C. 1992. Urban Design-Street and Square, Butler worth Architecture
    
    
    5. Thiis-Evensen, T. 1999. Archetypes of Urbanism. Oslo, Norway: Scandinavian UP.
    
    
    6. Walter, M.1986. Pleasures and Costs of Urbanity, Dissent 33(4),470-475
    
    
    7. Webb, M. 1990. The City Square, Thames and Hudson Ltd, London.