بررسی نقش مدیران در قانون‌مندسازی و فرهنگ‌سازی شهروندان در رابطه با مخاطرات شهری (مطالعه موردی: شهر نوشهر)

الموضوعات : آمایش محیط

فرهاد بنی شیخ الاسلامی ¹ (دانشجو مقطع دکتری،رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، ایران)
آمنه حق زاد ² (عضو هیات علمی گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، ایران)

تاريخ الإرسال : 04 الجمعة , ربيع الأول, 1444 تاريخ التأكيد : 02 الإثنين , جمادى الثانية, 1444 تاريخ الإصدار : 02 السبت , ذو الحجة, 1445

الکلمات المفتاحية: مدیران شهری, قانون‌مندسازی, فرهنگ‌سازی, مخاطرات شهری, شهر نوشهر.,

ملخص المقالة :

فرآیند مدیریت مخاطرات شهری با تکیه بر اصول قانون‌مندسازی و فرهنگ‌سازی به‌عنوان مهمترین بحث در استراتژی کاهش آسیب‌های ناشی از مخاطرات محیطی می‌باشد. مخاطرات طبیعی مانند زمین لرزه و سیلاب‌های سالیانه از یک سو و مخاطرات انسانی مانند تمرکز بالای ساختمانی و سهل‌انگاری در رعایت استانداردهای لازم سازه‌ها از سویی دیگر بررسی آسیب‌پذیری ناشی از مخاطرات شهری را دوچندان کرده است. در پژوهش حاضر، شاخص‌های قانون‌مندسازی و فرهنگ‌سازی در عملکرد مدیران شهری، با هدف کاهش آسیب‌های ناشی از مخاطرات شهری در شهر نوشهر برآورد شده است. روش پژوهش حاضر با توجه به مسئله و موضوع مورد بررسی از نوع توصیفی و تحلیلی است و از نوع مطالعات کاربردي، با تأکید بر روشهاي کمی می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل عاملی و مقایسه میانگین t تک نمونه‌ی انجام شده است. براساس یافته‌های تحقیق، بیشترین تأثیر عملکرد مديران شهری در کاهش آسیب‌های شهری مربوط به زیر شاخص مصالح ساختمانی و توجه به بافت‌های فرسوده شهری دارای کمترین تأثیر کلی را داشته است. نتایج اين پژوهش اين حقیقت را روشن مي‌سازد، علاوه بر شاخص‌های قانون‌مندسازی و فرهنگ‌سازی، توجه به متغیرهای تبیین کننده دیگر مانند خواستگاه طبیعی شهر و زیرساختهای خدماتی شهر و شبکه‌های حمل‌ونقل، مقاوم‌سازی تأسیسات بندری و توزیع مناسب فضاهای پرخطر، در جهت کاهش آسیب‌های ناشی از مخاطرات محیطی برآمد.

المصادر:


1- ابراهیمی،محمد و اشنویی،مهشید وشایان، محسن و سالارنژاد،محمد (1401). ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری شهری از منظر پدافند غیرعامل (مطالعه موردی:شهر زاهدان)، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری،دوره سیزدهم، شماره 48،صص72-64.
2- ابراهیمی‌نژاد رفسنجانی،مهدی، (1398). کتاب مبانی مدیریت بحران، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
3- احمدی،فریال و اسکندری نژاد،علیرضا،(1400)، ارزیابی میزان آسیب‌پذیری بافت مسکونی کلان شهر ساری در مخاطره طبیعی زلزله،فصلنامه علمی-پژوهشی آمایش محیط، سال چهاردهم،شماره52،ص18-1.
4- آزادخانی،پاکزاد،حسین زاده،جعفر وکمری،شکوفه، (پاییز1400). بررسی میزان آسیب‌پذیری تاسیسات شهر ایلام در برابر مخاطرات محیطی با رویکرد پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی و پژوهشی مخاطرات محیط طبیعی،دوره دهم،شماره 29،صص52-23.
5- بدری، سیدعلی و کاظمی، نسرین، (1399).کتاب تحلیل مخاطرات محیطی، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
6- تقوایی،مسعود و جوزی خمسلویی،علی،(1401)،برآورد میزان آسیب‌پذیری و تاب‌آوری کاربری‌های شهری در شرایط بحران و تخلیه اضطراری مورد: مدارس ناحیه دو آموزشی اصفهان،مجله علمی-پژوهشی آمایش محیط،سال پانزدهم،شماره56،ص66-47.
7- توکلی، علیرضا و شمشیربند، مصطفی و حسین پور، سید علی (1399)، بررسی روند کاهش فضاهای باز شهری در فرآیند توسعه شهری با تأکید بر مدیریت بحران، (مطالعه موردی: کلان شهر تهران)، مجله آرمان شهر، شماره 15، ص 33-19.
8- حاتمی نژاد،حسین، بذر افکن،شهرام و آروین،محمود، (1398). تحلیل نقش الگوی حکمروایی خوب شهری در کاهش آسیب‌پذیری،مسکن شهری در برابر زلزله،(مطالعه موردی:منطقه 10 کلان شهر تهران)، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاههای انسانی،دوره دوازدهم،شمارسوم،ص71-59.
9- حاجی علیزاده،جواد و رشیدی، اصغر، بررسی نقش نهادهای مدیریت سرزمینی در تاب‌آوری ناحیه‌ای با تأکید بر مخاطرات ناشی از نوسانات آب و هوایی (محدوده مورد مطالعه: بناب)،(1399)مقاله علمی –پژوهشی آمایش محیط،سال سیزدهم،شماره44،ص ۵۷ – ۸۴.
10- حقزاد،آمنه،(شهریور1402) واکاوای عملکرد مدیران در پیشگیری از خسارت ناشی از مخاطرات شهری در راستای حفظ اکوسیستم‌های محیطی(مطالعه موردی:شهر نوشهر)،مجله اکوسیستم‌های طبیعی ایران،(شهریور 1402)،دوره 14،شماره2،صص89-106.
11- جزایری، الناز و صمدزاده، رسول و حاتمی نژاد،حسین،(1398)، ارزیابی ظرفیت تاب‌آوری شهری در برابر خطر زمین لرزه با تأکید بر ابعاد اقتصادی و کالبدی زیرساختی (مطالعه موردی: منطقه 12 تهران) (مقاله علمی–پژوهشی آمایش محیط، سال دوازدهم، شماره 45.
12- خورشید دوست علی محمد و رضایی مقدم،محمدحسین و احمدی،محمد و خالقی، سمیه، (1399)نقش فرایندهای ژئومورفیک رودخانه‌ای در ایجاد مخاطرات محیطی شهر سنقر در استان کرمانشاه، فصلنامه جغرافيا و پايداري محيط، شماره یازدهم، صص233-209.
13- رضایی، محمد رضا و حسینی، سید مصطفی و حکیمی،‌هادی (تابستان 1398)، برنامه‌ریزی راهبردی مدیریت بحران در بافت‌های تاریخ شهر یزد با استفاده از مدل swot، فصلنامه مدیریت بحران،دوره اول،شماره اول،صص44-35.
14- زهرائی، سید مهدي و ارشاد، لیلی(1389)، بررسی آسیب پذيري لرزهاي ساختمانهاي شهر قزوين، نشريه دانشکده فنی دانشگاه تهران، (صفحه 297-287)،دوره سی و نهم، شماره3. - ساسان پور، فرزانه و شماعی، علی و افسر، مجید و سعید پور، شراره (1396)، بررسی آسیب‌پذیری ساختمانهای شهر در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله)، مجله مخاطرات محیط طبیعی، سال ششم، شماره چهاردهم، صص 122-103.
15- شهرداری نوشهر(1395).آرشیو مهندسی فنی شهرداری نوشهر.
16- صادقلو، طاهره و نصرالهی، ناعمه (1397)، بررسی عملکرد مدیران شهری در کاهش آسیب‌پذیری بافت کالبدی شهر در برابر زلزله(منطقه مورد مطالعه: شهرستان بابل)، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی،.شناسه ملی مقاله: URBANPLANING06_181 .
17- عبدالهی، مجید(1398) .کتاب مديريت بحران در نواحی شهري(سیل و زلزله)، انتشارات سازمان شهرداريهاي كشور، تهران،چاپ دوم،ص14.
18- علی اکبری، رستم و شاه بختی, وهابی (1401). خوانش پیشران‌های مؤثر بر وضعیت آینده تاب‌آوری شهری در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: منطقه 5 کلان‌شهر تهران). فصلنامه آینده پژوهی شهری, دوره دوم،شماره چهارم،صص 93-72.
19- گراوند، ابراهیم.1400. تحلیل نقش مدیریت شهری درکاهش آسیب‌پذیری شهری شهر خرم‌آباد، فصلنامه مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری، دوره هفتم،شماره 2،صص124-116.
20- مظفری، عباس (1401). بررسی میزان آسیب‌پذیری شهر خرم آباد در برابر بلایای طبیعی، فصلنامه مطالعات جغرافیا، عمران و مدیریت شهری،دوره هشتم،شماره1. صص123-110.
21- موسوی نسب،سید جواد و کشوری، (1398)، مدیریت شهری با رویکرد پدافند غیرعامل (مطالعه موردی: شهر ورامین)فصلنامه شهر تاب‌آور، شماره1.
22- ناصری پور،علیرضا واربابی سبزواری، آزاده و جودکی، حمیدرضا و سهرابی،معصومه (1400). ارزیابی میزان آسیب‌پذیری مساکن شهری در برابر بحران‌های محیطی با تأکید بر نقش مدیریت بحران(مطالغه موردی: شهر باقرشهر)، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره دوازدهم، شماره 46،صص146-130.
23- وبگاه سایت شهرنگار، (1399).
24- وبگاه رسمی استانداری مازندران،(1399).
25- وبگاه مرکز آمار ایران، (1395)،سرشمارسی نفوس و مسکن.
26- هاشمی کروبی،سید مصطفی ومتولی، صدرالدین وجانباز قبادی،غلامرضا وعظیمی آملی،جلال،(1402) . شناسایی نقاط امن در برابر زلزله با رویکرد پدافند غیرعامل در راستای توسعه پایدار اجتماعی (نمونه موردی: شهر بابل)،مجله علمی-پژوهشی آمایش محیط،سال16،شماره61،ص96-71.
27- Dun and Shen. (2019). Applications o f Geomorpholog ,Natural Hazards in Vulnerability and Disaster Prevention in Developing Countries. Translated by Reza Khoshraftar, Journal of Development of Geography Education, Vol 2 , pp 14-23
28- -Moe, t, and pathrankul, P. (2019), an integrated Approach to natural Disaster, prevention and manegment, vol 15, pp 396- 413
29- -Rashed, T, WEEKS, J. (2018), Assesssing vulnerabilityto Earthpuake hazards thorugh spatial Multi criteria analysis of urban arras, Geographical information Science, voll,7.pp(547-576
30- -Balteanu,T .AndDogaru ,D (2011).Geographical,perspective,onhuman environm ent1 relationships and anthropic pressure indicators.Romania] , Journal of Geographers,p5
31- Harvey, D. 1969. Explanation in Geography, London, Edward Arnold
32- Lynn, W. S. 1998. Animals, Ethics and Geography. In Jennifer Wolch J. Emel,J.
33- MichalMatowick i,Ondrej pribyl,(2022),Mobility as a response to environmental hazards in the urban context:A new perspective on mobility and inequality, Travel Behaviour and Society, Volume 27, April 2022, Pages 192-203.
34- Hamideh Gholami 1 Ali Panahi 2 Hasan Ahmadzadeh,(2021) Department of Geography and Urban Planning, PHD student in Geography and urban planning, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran Volume 9, Issue4, Serial Number36, pages179-199.