تبيين و ارزيابي مؤلفه‌ها و شاخصهاي نقش‌آفريني شهرهاي دانش بنيان در راستاي توسعه منطقه‌اي با استفاده از تکنيک ترکيبي انتروپي شانون و تاپسيس (نمونه موردي: شهر پرديس)

الموضوعات : آمایش محیط

علی ادیب ¹ , فرح حبیب ² , زهرا سادات سعیده زرآبادی ³

1 - گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
3 - دانشیار، گروه شهرسازی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاريخ الإرسال : 26 الخميس , جمادى الثانية, 1444 تاريخ التأكيد : 03 الخميس , شعبان, 1444 تاريخ الإصدار : 15 السبت , رمضان, 1446

الکلمات المفتاحية: شهردانش, توسعه منطقه‌اي, توسعه شهري دانش بنيان, شهر پرديس.,

ملخص المقالة :

توسعه دانش‌بنیان شهری شکل جدیدی از توسعه شهری در قرن بيست‌ويکم است که پتانسیل آن را دارد که توسعه اقتصادی را برای شهرهای معاصر به همراه داشته باشد. این پژوهش با هدف دستیابی به یک چارچوب بومی پیشنهادی جهت توسعه شهری دانش‌بنیان، به تبيين و ارزيابي مؤلفه‌ها و شاخصهاي شهر دانش ‌بنيان در شهر پرديس مي‌پردازد. جهت نیل به اين هدف، مؤلفه­ها و شاخصهاي مورد نظر با استفاده از مطالعات اسنادي و مباني نظري و تجربي تعیین و پرسشنامه با 65 گويه، با استفاده از روش دلفی بین گروه تصمیم‌گیری متشکل از 40 نفر از اعضای گروه هدف توزیع گردید و به منظور استخراج شاخصهای برتر از روش z-score استفاده شد و براساس طيف ليکرت و تکنيک انتروپي، وزن مؤلفه‌ها و شاخصها محاسبه و براي اولويت‌بندي آنان، از تکنيک تاپسیس استفاده گرديد. در ادامه به سؤالات پژوهش، که معیارها و شاخصهای لازم برای تبديل شهر پرديس به شهر دانش‌بنيان چه هستند و اولويت آنان براي دستيابي به يک شهر دانش‌بنيان موفق چگونه خواهد بود، پاسخ داده شد. در واقع شش مؤلفه اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی، ادراکی، سازمان فضایی و زیرساخت‌شهری به عنوان مؤلفه‌های پیشنهادی براي توسعه شهري دانش‌بنيان تعيين و شاخصهای مرتبط با آنها بیان گرديد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که مؤلفه اقتصادی با ضريب نزديکي 7878/0در رتبه اول، زیرساخت شهری با ضريب 5717/0در رتبه دوم و مدیریتی در رتبه سوم با ضريب نزديکي 4489/0 از نظر اهمیت در شهر پردیس قرارگرفته است و در راستای هر یک از مؤلفه‌های نامبرده، شاخصهای مرتبط با آنان اولویت‌بندی شده و پیشنهادهای لازم برای تبدیل شهر پردیس به یک شهر دانش‌بنیان با هدف توسعه منطقه‌ای ارائه گرديد.

المصادر:


1- آزادي،ع.،دل‌انگيزان،س.، فلاحتي،ع. 1390. بررسی توسعه منطقه‌ای از دولتهای سوم تا یازدهم (1360-1392) در ايران. مجله پژوهشهای اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 26(17): 32-1.
2- ازکیا، م.، غلامرضا غ. 1397. جامعه شناسی توسعه. چاپ سیزدهم. نشرکيهان. 416 صفحه.
3- اشتری،ح.، پرهیز، ف. 1395. شهر دانش محور. چاپ اول. ناشر تیسا. 96 صفحه.
4- برک¬پور، ن.، اسدی،ا. 1397 .مدیریت و حکمروایی شهر. چاپ سوم. انتشارات دانشگاه هنرتهران. 258 صفحه.
5- پورجبلي،ر.،حنفي‌نيري،ک.، بابايي،م. 1401. مسأله شناسی توسعه دانش‌بنیان. فصلنامه پژوهشهای برنامه و توسعه. 9(3): 205-181.
6- تودارو،م. 1397. توسعه اقتصادی در جهان سوم. غلامعلی فرجادی. چاپ بیست و یکم. انتشارات کوهسار. 558 صفحه.
7- جمعه¬پور،م.، عیسی لو،ش.، گودرزی،و.،دوستی سبزی، ب.1396. تدوین راهبردهای شهری با رویکرد توسعه دانش‌بنیان، مورد مطالعه شهر صنعتی اراک. فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، 20(5): 65-53.
8- رفیعیان، م.، مرتضوی، ماندانا. 1395. اهمیت توسعه دانش‌بنیان شهری و شهر دانش مدار در اقتصاد دانش‌بنیان، اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری (با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل). تهران، 29 اردیبهشت. 297-289.
9- زمان‌محمدي رئیسی، م.،فتحی،س.،كریمیان،ح. 1399. صنعت بانكداري نوين و توسعه در ايران. نشریه مطالعات توسعه اجتماعی ایران، 1(13): 135- 119.
10- عیسی پور، ر.، حمیدپور، ح.، علی اکبری، ص. 1394. شهر دانش‌بنیان: استراتژی توسعه آینده شهر زنجان به عنوان یک شهر پایدار و خلاق. فصلنامه آمایش محیط، 35(9): 192-171.
11- عابدینی،ا.،خلیلی،ا.، خرم، ف.، قربانی، ش .1399. امکان سنجی اجرای شهر دانش‌بنیان در کلان شهر تبریز با رویکرد توسعه مبتنی بر دانش. نشریه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 24(7): 175- 155.
12- لطفی،ح. 1395. بررسی تطبیقی تأثیر شکل مدیریت سیاسی فضا بر توسعۀ منطقه‌ای مطالعه موردی جزایر قشم و کیش. فصلنامه آمایش محیط، 32(9):184-169.
13- لفت ويچ، آ. 1399. دموکراسي و توسعه. احمد عليقليان و افشين خاکباز.چاپ سوم.ناشر طرح نو.418 صفحه.
14- ندروين پيترز،ج. 1397. نظريه توسعه (فرهنگ،اقتصاد،جامعه). انور محمدي. چاپ سوم. ناشر گل آذين. 384 صفحه.
15- ملکی،س.، احمدی،ر.1395.تأثیر عامل فاصله از مرکز بر میزان توسعه یافتگی شهرستانهای استان خوزستان. فصلنامه آمایش محیط.32(9):22-1.
16- مؤمنی، م.، خوازرمی، ا.، رهنما، م. 1398. بررسی ابعاد اثرگذار بر کارکرد پارک علم و فناوری خراسان در تبدیل شهر مشهد به شهر دانش.جغرافيا و توسعه فضاي شهري. 2(6): 15-1.
17- نصيري، م. 1399. مروري بر مفهوم و شاخصهاي توسعه و پيشرفت با نگرش اسلامي. مطالعات فرهنگي و اجتماعي حوزه. 7(4): 28- 5.
18- Agudelo-Vera, M., Mels, R. 2011. Resource management as a key factor for sustainable urban planning.Journal of Environmental Management,34(9): 2295-2303.
19- Alraouf,A.2018. Knowledge-Based Urban Development in the Middle East.IGI Global Press.335p.
20- Apostolache, M. 2014. Regional Development in Romania: From Regulations to Practice. Procedia Economics and Finance, (8): 35–41.
21- Chang, D.L.; Sabatini-Marques, J., da Costa, E. 2018. Knowledge based, smart and sustainable cities: a provocation for a conceptual framework. Journal of Open Innovation. 4 (5):1-17.
22- Cheng, S.,Hualin, X., JinfaJiang, Q., 2018, Is Urban Land Development Driven by Economic Development or Fiscal Revenue Stimuli in China, Land Use Policy. 77(21):107-115.
23- Darity Jr., William, A. 2008.International Encyclopedia of the Social Sciences, Second Edition, Macmilan Referense USA Press.554P.
24- Dvir, R., Pasher, E. 2004. Innovation engines for knowledge cities: an innovation ecology perspective. Journal of Knowledge Management, 8(5): 16-27.
25- Elenaa, C. 2015. The Making of Knowledge Cities in Romania. Procedia Economics and Finance. 32(5): 534- 541
26- Jacobson, A. 2012. A Cohesive Downtown from a Knowledge City Perspective–A Study in Urban Planning. (Doctoral dissertation). University of Jönköping.265P.
27- Jovovic, R., Draskovic, M., Delibasic, M., Jovovic, M. 2017. The concept of sustainable regional development – institutional aspects, policies and prospects. Journal of International Studies, 10(2): 255-266.
28- Lerro .,Schiuma.2014. Knowledge-based dynamics of regional development: the case of Basilicata region, Journal of Knowledge Management ,13(5):287-300
29- Nurohmah, A., Priadmojo, A., Kurnia Dewi, M., Satria, M., Saputra, N. 2014. Analysis of Regional Development in Connection with Multi Disaster Susceptibility in Bengkulu Province. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 135(36): 70–75.
30- Rogelio, M., Sergio,T.2018.The contemporary development discourse: Analysing the influence of development studies’ journals, World Development. 109(C):334-335.
31- Shukla, K.P. 2013. A Comparative Analysis of Regional Industrial Development: Pre and ‎Post Economic Reforms with Special Reference to Gujarat. Doctor of ‎Philosophy in Economics, Faculty of Arts, The Gujarat University, Ahmedabad.
32- Sullivan,G.2013. Analyzing and Interpreting Data From Likert-Type Scales. Journal of Graduate Medical Education. 5(4):541-542.
33- 33_ Yigitcanlar, T. 2014. Position paper: Benchmarking the performance of global and emerging knowledge cities, Expert Systems with Applications, (41):5549–5559
34- Yigitcanlar, T. 2011. Position paper: Redefining knowledge-based urban development. International Journal of Knowledge Based Development, 2(4): 340–356
35- Yigitcanlar, T., Inkinen, T. & Makkonen, T. 2015. "Does size matter? Knowledge-based development of second-order city-regions in Finland". disP-The Planning Review. 51(3): 62–77.
36- Ergazakis, K, Metaxiotis, K and Psarras, J .2006 Knowledge cities: the answer to the needs of knowledge-based development. Journal of Information and Knowledge Management Systems 36(1): 67–81.
37- Smit, B., Wandel, J. 2006. Adaptation, adaptive capacity and vulnerability. Global environmental change, 16(3): 282-292.