ارزیابی و اولویت‌بندی فضاهای زمین‌گردشگری آبی با تأکید بر نقش مدیریت شهری(مطالعه موردی: منطقه دماوند)
الموضوعات :
آمایش محیط
آزاده اربابی سبزواری
1
1 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد اسلامشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلامشهر، ایران
تاريخ الإرسال : 09 الخميس , رمضان, 1439
تاريخ التأكيد : 23 الإثنين , ذو الحجة, 1439
تاريخ الإصدار : 19 الأحد , رجب, 1443
الکلمات المفتاحية:
مدیریت شهری,
زمین‌گردشگری,
مدل کوپراس,
منطقه دماوند,
ملخص المقالة :
زمین‌گردشگری یا ژئوتوریسم، یکی از گونه‌های مهم اکوتوریسم به شمار می‌رود که بر ترویج ارزش‌های میراث زمین، حفاظت از آن‌ها و تأکید بر جنبه‌های فرهنگی، اکولوژیکی و اقتصادی و توسعه اقتصادی جامعه میزبان دارد. شهرها و روستاها نقش مهمی در سنجش اولویتها و ارزش‌های فضاهای زمین‌گردشگری و اولویت‌بندی آن‌ها داشته و با استفاده از تصمیمگیریها و درگیر کردن نهادهای شهری و امکانات و خدمات گردشگری شهری می‌تواند در ارائه چشم‌انداز مطلوب زمین‌گردشگری مؤثر بوده و همچنین در زمینه ترویج توسعه پایدار و حفاظت پایدار نقش مؤثری داشته باشد. منطقه دماوند با داشتن مجموعه فرایندهای آبی رودخانه‌ای، آبشار و دریاچه، از مقاصد زمین‌گردشگری محسوب می‌شود. در این پژوهش، ارزیابی و اولویت‌بندی فضاها و سایتهای زمین‌گردشگری مرتبط با فرایندهای آبی منطقه دماوند را با تأکید بر نقش شهرها و قابلیتهای آن، به‌منظور ارائه یک چشم‌انداز بهینه برای مدیریت زمین‌گردشگری در دستور کار قرار گرفته است. برای این منظور داده‌ها از طریق مطالعات کارشناسی و نظری و ارزیابی کارشناسان، تهیه گردید. معیارها از طریق مدل آنتروپی وزن‌دهی شده و سایت‌ها از طریق مدل کوپراس اولویت‌بندی شدند. نتایج حاکی از مطلوبیت بالای سایتهای دریاچه لار و رودخانه هراز آب اسک به‌عنوان اولویت نخست زمین‌گردشگری است. همچنین وجود شهر پلور و رینه و مدیریت شهری آن توانسته در تقویت برخی از خدمات و سرمایهها و امکانات زمین‌گردشگری نقش مؤثر داشته باشد؛ اما در مقابل تهدیداتی نیز به همراه داشته است.
المصادر:
اروجی، حسن (1391). مکان‌یابی ژئومورفوسایتهای بهینه گردشگری با فرایند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و ارزیابی آن‌ها از طریق مدل‌های ژئومورفوتوریستی (مطالعه موردی: شهرستان طبس). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، در رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، دانشگاه تهران.
بیاتی خطیبی، مریم؛ زینلی، بهرام؛ شجاعی وند، بهمن (1394)، بررسی و تحلیل نابرابری در توزیع زیرساختهای گردشگری شهری مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی، فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 49، صص 213-236.
حاتمی نژاد، حسین؛ اروجی، حسن؛ شکروی، نگین؛ مولایی قلیچی، محمد (1393)؛ بررسی و ارزیابی سایتهای گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر ارومیه)؛ مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره 9، صص 152-169.
رضویان محمدتقی؛ بیرام زاده حبیب (1387)؛ عملکرد مدیریت شهرهای کوچک در برنامه ریزی کاربری اراضی (مطالعهموردی: شهربناب)؛پژوهشهایجغرافیاییدوره 40 شماره 63
شایان، سیاوش؛ شریفی کیا، محمد؛ زارع، غلامرضا (1389)، ارزیابی توانمندی ژئومورفوتوریستی لندفرمها بر اساس روش پرالونگ (مطالعه موردی: شهرستان داراب)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال اول، شماره دوم، صص 92-73.
فرج زاده اصل، منوچهر؛ کریم پناه، رفیق (1387). تحلیل پهنههای مناسب توسعه اکوتوریسم در استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. پژوهشهای جغرافیای طبیعی، شماره 65، صص 33-50.
کیانی اکبر؛ فاضل نیا غریب؛ سالاری سردری فرضعلی (1391)؛ مقایسه تطبیقی رویکرد مدیریت سنتی و جدید شهری در ایران؛ دوره 4، شماره 8، پاییز و زمستان 1392، صفحه 81-100.
مقصودی، مهران؛ نکویی صدری، بهرام (1387). ژئوتوریسم، دریچه‌ای نو به سوی توسعه صنعت گردشگری. فصلنامه سپهر، دوره 16، شماره 64، صص 61-64.
مقیمی، ابرهیم؛ رحیمی هرآبادی، سعید؛ هدایی آرانی، مجتبی؛ علیزاده، محمد و اروجی، حسن (1391). ژئومورفوتوریسم و قابلیت سنجی ژئومورفوسایتهای جاده‌ای با بهره گیری از روش پری یرا مطالعه موردی: آزاد راه قم – کاشان. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی تهران، سال 12، شماره 27، صص 7-26.
منفردی راز، رضا (1393)؛ تحلیل عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری مطالعه موردی: شهر مشهد، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران.
نوری کرمانی، علی؛ ذوقی، ایوب؛ یاری حصار، ارسطو و علایی، مسعود (1388)؛ گردشگری شهری و پیوند عملکردی آن با اکوتوریسم مطالعه موردی: استان کردستان؛ مجله علمی – پژوهشی فضای جغرافیایی؛ سال نهم، شماره 26، صص 137-156.
یمانی، مجتبی؛ نگهبان، سعید؛ رحیمی هرآبادی، سعید و علیزاده، محمد (1391). ژئومورفوتوریسم و مقایسه روشهای ارزیابی ژئومورفوسایتها در توسعه گردشگری (مطالعه موردی: استان هرمزگان). مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال اول، شماره اول، 87-104.
Carlisle, Sheena, Johansen, Aleksander and Kunc, Martin. (2016) Strategic foresight for (coastal) urban tourism market complexity: the case of Bournemouth. Tourism Management, 54. pp. 81-95. ISSN 0261-5177
Chan, Felix & Lim, Christine & Michael McAleer; (2005); Modelling multivariate international tourism demand and volatility; Tourism Management 26 (2005) 459–471
Comanescu, L. Nedelea, A. Dobre, R. (2011): Evaluation of geomorphosites in Vistea Valley (Fagaras Mountains-Carpathians, Romania), International Journal of the Physical Sciences, Vol. 6, No 5, pp. 1161 -1168.
Collins, Charles. (1979): Site and situation strategy in tourism planning: A Mexican case study, Annals of Tourism Research, Vol 6(3), pp.351-366.
Comanescu, L. Nedelea, A. Dobre R. (2011): Evaluation of geomorphosites in Vistea Valley (Fagaras Mountains-Carpathians, Romania), International Journal of the Physical Sciences Vol. 6(5), pp. 1161 -1168.
Elkington, J. (2002): Environmental management. In: “Business, the ultimate resource”, Bloomsbury. Publishing Plc, London.
Fassoulas C., Paragamian K., and Iliopoulos G; (2007): Identification and assessmrnt of cretan geotopes. Bulletin of geological society of greece, proceedings of the 11 international congress Athens, May 2007
Fassoulas C. Mouriki D. Dimitriou-Nikolakis P. George I. (2011): Quantitative Assessment of Geotopes as an Effective Tool for Geoheritage Management, Geoheritage, Vol4(3), pp. 177–193
Feuillet T. Sourp E. (2011): Geomorphological Heritage of the Pyrenees National Park (France): Assessment, Clustering, and Promotion of Geomorphosites, Geoheritage (2011) 3:151–162.
Goeldner, R. et all. (2000): Tourism, principles, practices, philosophies, John Wiley & Sons Inc., NewYork.
Gordon, J. E. (2011): Rediscovering a Sense of Wonder: Geoheritage, Geotourism and Cultural Landscape Experiences, Geoheritage, Vol 4(1), pp. 65–77.
Henriques M. H. Reis Rui P. Brilha José & Mota Teresa; (2011): Geoconservation as an Emerging Geoscience, Geoheritage (2011) 3, pp.117–12.
Maran, A. (2010): Valuing the geological heritage of Serbia, Bulletin of the Natural History Museum, Vol 3, pp.47-66.
Panizza, M. (2011): Geomorphosites: Concepts, methods and examples of geomorphological survey. Chinese Science Bulletin, Vol. 46 (1), pp. 4-5.
Panizza, M. Piacente, S. (2008): Geomorphosites and Geotourism, Rev.Academica, Vol. 2(1), pp. 5-9.
Pereira, P. Pereira, D. Caetano, A. (2007): Geomorphosite assessment in Montesinho Natural Park (Portugal), Geographica Helvetica, Vol 62, pp.159-168.
Pralong, J. (2005): A method for assessing tourist potential and use of geomorphological sites; Géomorphologie : relief, processus , environment, Vol 3, 189-196.
Rocha, J. Brilha, J. Helena, H. (2014): Assessment of the geological heritage of Cape Mondego Natural Monument (Central Portugal). Proceedings of the Geologists’ Association, Vol 125, pp. 107–11.
Reynard, E. (2008): Scientific research and tourist promotion of geomorphological heritage, Geografia Fisica e Dinamica Quaternaria, Vol 31, pp.225-230.
Reynard, E. Coratza, P. Giusti, C. (2011): Geomorphosites and Geotourism, Geoheritage, V 3, pp.129–130.
Rovere, A. Vacchi, M. Parravicini, V. Bianchi, C. N. Zouros, N. Firpo, M. (2011): Bringing geoheritage underwater: definitions, methods, and application in two Mediterranean marine areas, Environmental Earth Sciences, Vol 64, pp.133–142.
Serrano, E. Gonzalez Trueba J. J. (2011): Environmental education and landscape leisure. Geotourism map and geomorphosites in the picos de Europa national park, geojournal of tourism and geosites; Year IV no 2, vol 8, pp.295-308.
Vujicic, M. Vasiljevic, D. Markovic, S. Hose, T. Lukic, T. Hadzic, O. Janievic, S (2011): Preliminary geosites assessment model (GAM) and its application on Fruska Gora Mountain, potential geotourism detinarion of Serbia, Acta geographica Slovenica, Vol 51(2), pp. 361–377.
_||_
