تحلیلی بر وضعیت ساختار فضایی شهر صنعتی آبادان
الموضوعات : آمایش محیط
1 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ماهشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، ماهشهر، ایران
الکلمات المفتاحية: تحلیل, صنعت نفت, نقش, ساختار فضایی, شهر آبادان.,
ملخص المقالة :
پژوهش حاضر با هدف تحلیل نقش صنعت در ساختار فضایی شهر آبادان انجام شده و از نظر هدف، کاربردی و از حیث ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. شیوه گردآوری داده‌ها از دو روش اسنادی و روش میدانی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش محلات 39 گانه شهر آبادان است. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از مدل‌های آماری کمی تصمیم‌گیری‌های چند معیاره تاپسیس، آنتروپی شانون، تحلیل خوشه‌ای، آزمون رتبه‌ای فریدمن، تحلیل مسیر و آزمون t مستقل استفاده گردید. نتایج حاکی از آن می‌باشد که عامل مسأله‌ساز در دگرگونی ساختار فضایی شهر آبادان، صنعت نفت و شکل‌گیری فعالیت‌ها و کاربری وابسته به آن بوده، که سبب شکل‌گیری و قطبی شدن ساختار فضایی محلات شرکت نفتی و سایر محلات شهری گردید و تأثیرات این شکل از توسعه و توزیع نابرابر در دسترسی به شاخص‌های اقتصادی ایجاد نوعی دوگانگی در ساختار فضایی شهر را به دنبال داشته است.
1- آسایش، ح، مشیری، ر( 1387)، روش شناسی و تکنیک‌های تحقیق علمی در علوم انسانی با تأکید بر جغرافیا، نشر قومس، چاپ سوم، تهران.236.
2- بشارتی فر، صادق، قادری، اسماعیل و پیشگاهی فرد، زهرا(1401، نقش صنعت نفت در الگوی توسعه فیزیکی نفت شهر(مطالعه موردی: نفت شهر آبادان)، فصلنامه آمایش محیطی، شماره 57،187-165.
3- توکلی نیا، ج(1379)، تأثیرات اقتصادی – فضایی شهرک‌های صنعتی بر منطقه بزرگ تهران( نمونه موردی غرب و جنوب تهران)، پایان نامه دکترا جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت معلم.378.
4- حسینی، علی، پوراحمد، احمد، و کرامت اله زیاری،(1397)، تحلیل ساختار فضایی شهری با تأکید بر بعد جمعیتی رویکرد ریخت شناسی شهر چند هسته ای. مورد مطالعه: شهر تهران، مجله امایش جغرافیایی فضا، سال هشتم، شماره مسلسل سی ام.38-19.
5- خیرالدین، رضا و دیگران،( 1392)، تحلیل تحولات فضایی کلان شهرها در ارتباط با تغییرات قیمت نفت در ایران( نمونه مورد مطالعه: کلان شهر تبریز) نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی و معماری و شهرسازی ایران، شماره 6، تهران.35-17.
6- سازمان راه و شهرسازی، استان خوزستان(1395، طرح تفصیلی شهر آبادان.
7- سجادی، ژیلا و دیگران (1386)، بررسی تطبیقی تحولات مکانی- فضایی شهرهای رودهن و بوهن، نشریه علوم جغرافیایی، شماره 9و8، تهران.138-119.
8- سلیمانی، محمد(1372) صنعتگرایی و تحولات شهرنشینی اراک با تأکید بر تأثیرات متقابل شهر اراک و شهر صنعتی، رساله دکترای جغرافیای شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران،450.
9- شیخ زاده.ح.(1390)، نفت ایران عامل یا مانع توسعه، شرکت سهامی انتشار، چاپ اول، تهران.276.
10- شیرازی. م.(1393) سیمای شهری و جاذبه‌های گردشگری آبادان، انتشارات افرند، چاپ دوم، تهران، 139.
11- طرح بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده شهر آبادان(1388).
12- طهماسبی مقدم، حسین، تیموری، اصغر(1399)، تحلیل فضایی پایداری شاخص‌های کمی مسکن در نواحی شهری با استفاده از مدل تودیم( مطالعه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه آمایش محیط، شماره 50، 149-133.
13- عباسی ورکی،الهام، توکلی نیا، جمیله، ساجدی، ژیلا و مظفر صرافی(1402)، تحلیل ساختاری- کارکردی سازمان فضایی منطقه شهری قزوین، فصلنامه آمایش محیط، شماره 60، 20-1.
14- علی اکبری. ا. (1392)، ساختار شناسی بردارهای شهرنشینی در ایران، انتشارات مهکامه، چاپ دوم، تهران.280.
15- غلامرضا رضایی، ضرغام(1386)، عملکرد شهرهای صنعتی در توسعه منطقه ای( موردی: شهرک صنعتی شماره 1 خرم اباد)، رساله دکترا جغرافیا، دانشگاه تهران423.
16- فرید.ی.(1387)، جغرافیا و شهرشناسی، انتشارات دانشگاه تبربز، چاپ، سوم، تبریز.587.
17- فیروزنیا، قدیر، ربانی، محمد رضا(1392)، تحلیل نقش صنعت در روند تحول سکونتگاه‌ها( مطالعه موردی نظر اباد)، فصلنامه برنامه‌ریزی کالبدی- فضایی، سال اول، شماره سوم،. 112-103.
18- کلانتری. خ.(1392)، مدل‌های کمی در برنامه‌ریزی( منطقه ای، شهری و روستایی)، فرهنگ صبا، چاپ دوم، تهران، 264.
19- مشهدی زاده دهاقانی.ن.(1374)، تحلیلی از ویژگی‌های برنامه‌ریزی شهری در ایران، انتشارات دانشگاه علم و صنعت، تهران، چاپ پنجم، 506.
20- Bertaud, Alain, (2003): Tehran spatial Structure: Constraint and Opportunities for future Development, National Land and Housing Organization National Housing Committee, Ministry of Housing and Urban Development Islamic Republic of Iran.
21- Couch and Karachi , J.(2000), Controlling Urban Sprawl: Some Experiences from Liverpool, Citi’s.
22- Housing Sector in the Hedges’, J. and may yes, Sand Toxics, I. (2003) Transition of the East- Central European Countries. Budapest: USAID.
23- Jenks,M, (2000), Acceptability of Urban in ten Suffocation. Achieving Sustain able Urban Form, London, Spoon press.
24- shahb,M,(2002) social and economic changes in the united Arab emirates in Ghareeb,E, and AI Abed.(ends) perspective on the united Arab Emirates,(sedation) London, trident press,pp29-30.
25- Wiedmann, F,Salama, M.Aand Thirstier A, (2012), Urban Evolution of the City of Doha An Investigation into the Impact of Economic Transformations on Urban Structures, URBAN EV,(29:2), pp.61-35.
26- Zhao, P. (2013). The impact of urban sprawl on social segregation in Beijing and a limited role for spatial planning. Tijdschrift voor economistic en social geography, 104(5): 571-587.
