بررسی تأثیر پاسخگویی بر اخلاق حرفهای مدیران بخش عمومی
الموضوعات : Ethics and accounting
رضا ستوده
1
,
علیرضا هیراد
2
,
لیلا عرب
3
1 - استادیار، گروه مالی و حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
2 - استادیار، گروه حسابداری، واحد خاش، دانشگاه آزاد اسلامی، خاش، ایران
3 - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
الکلمات المفتاحية: پاسخگویی, اخلاق حرفهای, مدیران, بخش عمومی, اصول اخلاقی.,
ملخص المقالة :
هدف: اخلاق حرفهای و پاسخگویی به‌عنوان دو عامل اساسی در عملکرد مدیران بخش عمومی، اهمیت بسیاری دارند. اخلاق حرفهای به‌عنوان یک استاندارد اصلی در رفتار و تصمیم‌گیری مدیران، نقش حیاتی در ایجاد اعتماد عمومی و ارتقای کیفیت خدمات عمومی دارد. در این راستا، هدف اصلی پژوهش حاضر شناسایی و رتبه‌بندی مؤلفه‌ها و شاخص‌های تأثیرگذار پاسخگویی بر اخلاق حرفهای مدیران بخش عمومی کشور است.
روش: پژوهش حاضر به صورت آمیخته (کیفی و کمّی) انجام شده و جامعه آماری به‌صورت هدفمند (گزینشی) به تعداد 15 نفر از خبرگان حرفه شامل حسابداران بخش عمومی، مدیران مالی و اعضای هیئت علمی دانشگاه انتخاب شدند. در مرحله اول، در مصاحبه با خبرگان و اشباع نظری به روش نظریه داده‌بنیاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های تأثیرگذار پاسخگویی بر اخلاق حرفهای مدیران بخش عمومی استخراج گردید. در مرحله دوم که به صورت کمّی انجام شد، جهت رتبه‌بندی مولفه‌ها و بررسی تاثیر مؤلفه‌ها و شاخص‌های تأثیرگذار پاسخگویی بر اخلاق حرفهای مدیران بخش عمومی، پرسشنامه‌ای با 34 سوال در اختیار خبرگان قرار گرفت.
یافته‌ها: با توجه به نتایج پژوهش، پنج مؤلفه ارتقای مسئولیت‌پذیری، افزایش اعتماد عمومی، افزایش شفافیت، تعهد به اصول اخلاقی و مؤلفه تقویت روابط عمومی استخراج گردید. همچنین، 29 شاخص احصاء شد. براساس نتایج آزمون فریدمن، ارتقای مسئولیت‌پذیری در رتبه اول، مؤلفه افزایش اعتماد عمومی در رتبه دوم، افزایش شفافیت در رتبه سوم، مؤلفه تعهد به اصول اخلاقی در رتبه چهارم و مؤلفه تقویت روابط عمومی در رتبه پنجم قرار گرفتند.
نتیجه‌گیری: سیاست‌ها و رویکردهای پاسخگویی در سازمان‌های عمومی می‌توانند به تقویت اخلاق حرفهای مدیران در بخش عمومی کمک کنند. همچنین، ارتباط منسجم بین پاسخگویی سازمانی و اخلاق حرفهای می‌تواند بهبود عملکرد و رفتار مدیران را تسهیل کند.
آرغده، فاروغه؛ قاسم‌زاده، ابوالفضل؛ زوار، تقی (1399). نقش اخلاق حرفهای و هویت سازمانی اعضای هیأت علمی بر میزان پاسخگویی فردی آنان. اخلاق در علوم و فناوری، ۱۵(۳)، ص۸۳-۹۰.
https://doi.org/10.30473/gaa.2022.61148.1519
آقائی، محمدعلی؛ رضازاده، جواد؛ بیات، مرتضی (1400). بررسی تاثیر کیفیت گزارشگری مالی بر فساد (شاخص ادراک فساد، کنترل فساد و پاسخگویی) در هشت کشور خاورمیانه. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۶(۱۲)، ص۹۸-۱۲۵.
احمدی لنگری، سید حسین؛ گرکز، منصور (1402). تاثیر اخلاق حسابداری بر چارچوب‌های اخلاقی چندگانه. مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی، 3(3)، ص7-34.
اسداله‌زاده، زینب؛ لعل بار، علی (1401). نقش اخلاق در حرفه حسابداری. مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی، 2(2)، ص161-185.
امیری، علینقی؛ همتی، محمد؛ مبینی، مهدی (۱۳۸۹). اخلاق حرفهای ضرورتی برای سازمان. معرفت اخلاقی، شماره 2، ص۱۳۷-۱۵۹.
پورزمانی، زهرا؛ تاری‌وردی، فرزاد (1400). میزان دستیابی به اهداف اخلاقی استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS) در آئین اخلاق و رفتار حرفهای حسابداران رسمی ایران، از دیدگاه مکاتب اخلاقی (ساختارگرا و پسا ساختارگرا). پژوهش‌های حسابرسی حرفهای، 1(4)، ص120-145. https://doi.org/10.22034/jpar.2022.549126.1079
حسنی، محمد؛ شاهین‌مهر، بهار (۱۳۹۴). مدل‌یابی روابط بین اخلاق حرفهای و مسئولیت اجتماعی با پاسخگویی سازمانی. اخلاق در علوم و فناوری، شماره1، ص39-29.
خیاط مقدم، سعید؛ یوسفی، مهدی؛ حبیبی، ناهید (1398). رابطه بین نهادینه‌سازی اخلاق و پاسخگویی مدیران. اخلاق در علوم و فناوری، شماره ۱۴، ص۱۰۸-۱۱۵.
دلجو، غلامحسین؛ قربانی‌زاده، وجه‌الله؛ خاشعی، وحید؛ رضایی، مجید (1402). تبیین و ارزیابی عوامل موثر بر اخلاق حرفهای مدیریت. اخلاق در علوم و فناوری، ۱(۲)، ص۷۷-۸۴.
رجمانی، حلیمه؛ رجب دُری، حسین (1395). بررسی تاثیر اخلاق حرفهای بر عملکرد سازمانی در مدیران صنعتی استان فارس. حسابداری ارزشی و رفتاری، ۱(۱)، ص۵۳-۷۵.
رحیمی، فرشته؛ ابراهیمی کهریزسنگی، خدیجه؛ آقایی چادگانی، آرزو (1403). ارائه مدل رعایت اخلاق حرفهای حسابرسان تحت تاثیر ویژگی‌های شخصیتی و هوش حسابرسان. دانش حسابرسی، ۲۴(94).
رضایی‌‌منش، بهروز (۱۳۸۳). بررسی زیرساخت اخلاقی در بخش خدمات عمومی ایران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
زارع، ایمان؛ مرادی، محمد؛ غلامی جمکرانی، رضا؛ بابایی‌فرد، اسدالله؛ جهانگیرنیا، حسین (1401). ارائه الگوی پاسخگویی در حسابداری از منظر رویکردهای اسلامی- اجتماعی. حسابداری دولتی، 8(2)، ص37-58.
ستوده، رضا؛ فغانی، مهدی؛ پیفه، احمد (1399). بررسی توانایی فرایندهای داخلی دیوان محاسبات کشور جهت مسئولیت پاسخگویی به استفاده‌کنندگان. حسابداری دولتی، 7(1)، ص193-208.
https://doi.org/10.30473/gaa.2020.47065.1284
علیزاده، مهدی (۱۳۸۹). اخلاق اسلامی (مبانی و مفاهیم). قم: دفتر نشر معارف.
قراملکی، احد فرامرز (۱۳۹۸). اخلاق حرفهای. انتشارات مجنون.
محسن‌زاده گلفزانی، مریم؛ خدادادی، محسن؛ رضائی پیته نوئی، یاسر (1402). بررسی تاثیر رفتار اخلاقی بر هویت سازمانی و حرفهای حسابرس. مجله دانش حسابداری، 15(57). https://doi.org/10.22103/jak.2023.21489.3885
مقتدری اصفهانی، آسیه؛ مهداد، علی (1402). نقش اخلاق حرفهای، وظیفه‌شناسی و تعهد شغلی در پیش‌بینی عملکرد نقش و عملکرد فرانقش. اخلاق در علوم و فناوری، ۱۸(۱)، ص۱۶۳-۱۷۱.
Alamaa, L., Hall, P. & Löfgren, K. (2024). Why are organisational professionals expanding in the Swedish public sector? The role of accountability. Public Policy and Administration.
https://doi.org/10.1177/09520767241227068
Comer, D.R. & Sekerka, L.E. (2018). Keep calm and carry on (ethically): Durable moral courage in the workplace. Human Resource Management Review, 28(2), p.116-130.
Galabuzi, P. & Sendagi, M. (2024). The relationship between financial accountability and performance of wakiso district local government, A cross-sectional research design. SJBusiness Research Africa, 1(1), p. 1-11.
Kamaruddin, M.I.H. & Auzair, S.M. (2020). Measuring ‘Islamic accountability’ in Islamic social enterprise (ISE). International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 13(2), p. 303-321. https://doi.org/10.1108/IMEFM-04-2018-0134
Kamaruddin, M.I.H., Auzair, S.M., Rahmat, M.M. & Muhamed, N.A. (2021).The mediating role of financial governance on the relationship between financial management, Islamic work ethic and accountability in Islamic social enterprise (ISE). Social Enterprise Journal, 17(3), p. 427-449.
