ارزیابی ایمنی فضاهای روستا- شهری با تأکید بر شاخص‌های پدافند غیرعامل( نمونه موردی: روستا- شهر اشترینان)

الموضوعات : آمایش محیط

عبدالرضا رحمانی فضلی ¹ (دانشگاه شهید بهشتی)
مجید سعیدی راد ² (دانشجوی دکترا دانشگاه شهید بهشتی)
سما امینی ³ (دانشگاه شهید بهشتی)

تاريخ الإرسال : 28 الثلاثاء , محرم, 1437 تاريخ التأكيد : 21 الخميس , رجب, 1437 تاريخ الإصدار : 21 الثلاثاء , ربيع الأول, 1438

الکلمات المفتاحية: SWOT, پدافند غیرعامل, ایمنی شهری, روستا-شهراشترینان,

ملخص المقالة :

مقابله با بحران‌ها و تأمین ایمنی و امنیت یکی از مسائل مهم جهت مدیریت و حکمروایی مطلوب در جهت تحقق اهداف توسعه‌ی پایدار و مدیریت جامع در سکونتگاههای شهری و روستایی می‌باشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی ایمنی فضاها در روستا - شهر اشترینان با توجه به اصول پدافند غیرعامل و شناسایی و از بین بردن عوامل کاهش‌دهنده ایمنی در منطقه انجام‌گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نوع تحقیق کاربردی می باشد. گردآوری اطلاعات بر مبنای مطالعات اسنادی و نیز میدانی بوده و تجزیه‌وتحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از روش SWOT انجام‌گرفته است. جامعه هدف این پژوهش مردم محلی، متخصصین،کارشناسان و مسئولین نهادهای متولی امر توسعه شهری و امور نظامی -دفاعی - امنیتی ناحیه مورد مطالعه می باشند. دراین پژوهش حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری اتفاقی 80 نفر تعیین شد و برای انتخاب شاخص ها از تکنیک دلفی و نظر کارشناسان استفاده گردیده است. درنهایت یافته‌ها نشان می‌دهند که باوجود بستر طبیعی مناسب، روستا –شهر اشترینان ازنظر معیارهای پدافند غیرعامل در شرایط مناسبی قرار ندارد. درنهایت پیشنهادات و راهکارهای لازم جهت افزایش ایمنی با توجه به اصول پدافند غیرعامل با استفاده از ماتریس کمی QSPM در این روستا - شهر ارائه گردیده است.

المصادر:

 

1)   آمایش سرزمین استان کرمان.1394. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی تهران، بخش تحلیل شبکه شهری استان.

2)   احمرلوئی، م.1389. پدافند غیر عامل در جنگ های نوین (ش.م.ه)، دانشکده فارابی، جلد اول، چاپ اول، تهران.

3)   اسماعیلی شاهدخت، م.1389، آمایش شهری با رویکرد پدافند غیر عامل (مطالعه موردی: شهر بیرجند)، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس.

4)   اعتماد، گ.1372.مطالعات شهرهای جدید دنیا، مجموعه مقالات شهرهای جدید در شهرهای جدید فرهنگی جدید در شهرنشینی، انتشارات شرکت عمران شهرهای جدید، تهران، چاپ اول

5)   پریزادی، ط، حسینی امینی، ح، شهریاری، م. 1389. بررسی وتحلیل تمهیدات پدافند غیر عامل در شهر سقز در رویکردی تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 26، تهران.

6)   حکمت نیا، ح، موسوی، م.1390. کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای، انتشارات علم نوین، چاپ دوم، یزد

7)   حاجی ابراهیم زرگر، ا، مسگری هوشیار، س.1386. پدافند غیر عامل در معماری راهکاری جهت خطر پذیری در برابر سوانح، سومین کنفرانس بین المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه،13-1

8)   تقوایی، م، علی زاده، ج.1391. استراتژی های مدیریت بحران کاربری های مسکونی در روستا- شهرها (نمونه: روستا-شهر اصلاندوز، استان اردبیل)، مجله مسکن و محیط روستا، شماره 138

9)   حسینی امینی، ح، پریزادی، ط. 1389. مفاهیم بنیادین در پدافند غیر عامل با تأکید بر شهر و ناحیه، مؤسسه اندیشه کهن پرداز، جلد اول، چاپ اول، تهران.

10)  حسینی امینی، ح، اسدی، ص، برنافر، م.1389. ارزیابی ساختار شهر لنگرود جهت      برنامه ریزی پدافند غیر عامل، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 18، تهران.

11)  خواجه نائینی، ع.1388. ملاحظات ناحیه ای و دفاعی در آمایش سرزمین (توازن ناحیه ای و پدافند غیر عامل)، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.

12)  رهنمایی، م، پور موسوی، س.1385. بررسی ناپایداری امنیتی شهروندان بر اساس شاخصه های توسعه پایدار شهری، فصلنامه پژوهش های جغرافیایی، شماره 57، تهران.

13)  دهخدا، ع. 1351. لغت نامه دهخدا، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران.

14)  زنگی آبادی، ع، محمدی، ج، صفایی، ه، قائدرحمتی، ص. 1387. تحلیل شاخص های آسیب پذیری مساکن شهری در برابر خطر زلزله)نمونه موردی: مساکن شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 12، سیستان و بلوچستان.

15)  زیاری، ک.1378. برنامه ریزی شهرهای جدید، سمت، جلد اول، چاپ دهم، تهران.

16)  سالنامه آماری استان لرستان. 1394 فرمانداری بروجرد

17)  سعید نیا، ا.1378. کاربری زمین شهری، نشریه شماره 99، انتشارات مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری.

18)  صادقی، ح، سیروسی، ح، صادقی، ح، فدایی، م. 1393. تحلیل مکانی-فضایی مراکز انتظامی بر اساس اصول پدافند غیرعامل با تاکید بر معیارهای کالبدی-طبیعی، اجتماعی و اقتصادی (مورد مطالعه؛ شهر بیرجند)، فصلنامه پژوهش های بوم شناسی شهری، دوره 5، شماره 10، صص 66-45

19)  عادلی، ز، بیگ بابایی، ب، اقبالی، ن، حاتمی، ا.1395. ارزیابی ساختار شهری در راستای برنامه ریزی پدافند غیر عامل با استفاده از روش SWOT (مطالعه موردی شهر بناب)، فصل نامه آمایش محیط، دوره 9، شماره 32، ملایر

20)  کامران، ح، حسینی امینی، ح، پریزادی، ط.1390. تحلیل ساختارهای شهر شهریار و راهبردهای پدافند غیر عامل، فصلنامه جغرافیا، شماره 30، تهران.

21)  کاظمی، ش، تبریزی، ن.1394. ارزیابی ایمنی فضای شهری با تاکید بر شاخص های پدافند غیر عامل (نمونه موردی شهر آمل)، فصلنامه مطالعات برنامه ریزی شهری، شماره 9، 26-11

22)  معین، م.1363. فرهنگ معین، چاپ ششم، امیر کبیر، تهران.

23)  موحدی نیا، ج.1386. اصول و مبانی پدافند غیر عامل، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، جلد اول، چاپ دوم، تهران.

24)  ماشی، ز، ریحانی، ن، درخشان، ق.1391. پدافند غیرعامل و تاثیر آن بر کاهش آسیب پذیری زیرساخت های شهری، اداره کل پدافند غیر عامل وزارت صنعت، معدن و تجارت، نسخه مخصوص چاپ.

25)  ملکی، ی.1395. شهر و امنیت اجتماعی از منظر آموزه های دینی، فصل نامه آمایش محیط، دوره 9، شماره 33، ملایر

26)  ملکی، ک، پاهکیده، ا، مرصوصی، ن.1394. سلامتی و امنیت شهرهای دفاعی با الگوی برنامه ریزی کاربری های چند منظوره (نمونه موردی شهر سنندج)، فصل نامه آمایش محیط، دوره 8، شماره 29، ملایر.

27)  هیراسکار، جی.کی.1989. درآمدی بر برنامه ریزی شهری، ترجمه محمد سلیمانی و احمد رضا یگانی فرد، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد دانشگاه تربیت معلم تهران، چاپ اول، تهران

28)  Sharma, k.2003. The Social Organization Of Urban Space: a case study of chanderi, a small town in central india, Sage Puplications, 405-427.

29)  Habitat, U. N. 2007. Global report on human settlements 2007: Enhancing urban safety and security. Earthscan, London.

30)  Williams, K. 2005. Spatial planning, urban form and sustainable transport: an introduction. Spatial Planning, Urban Form and Sustainable Transport, 1-13