افتراق جغرافیایی- فضایی در محلات شهر خرم آباد
الموضوعات : آمایش محیطحامد عباسی 1 , زهره مریانجی 2 , احمد رضا امیدی نژاد 3
1 - عضو هیات علمی دانشگاه لرستان
2 - استادیار گروه جغرافیا –آب وهواشناسی دانشگاه سید جمال الدین اسد آبادی
3 - پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی ملایر
الکلمات المفتاحية: عدالت, خرم آباد, تجزیه و تحلیل خوشه ای, فضایی,
ملخص المقالة :
بروز و گسترش بی عدالتی ونابرابری بین محلات تابع عوامل درونی و بیرونی ساختار جغرافیایی- فضایی است؛ که شهرها را دچار چالش های مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی نموده است.شهر خرم آبادمرکز استان لرستان است که در سالیان اخیر با افرایش مهاجرت از سایر نقاط،نمادهای فراوانی از تضادهای محله ای را دارا می باشد.هدف اصلی این پژوهش شناسایی محلاتی است که دارای کیفیت نامناسب خدماتی و زیستی هستند تا در برنامه ریزی های شهری نسبت به رفع کمبودها تصمیمات متناسب اتخاذ گردد. در این مطالعه روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و با بهره گیری از مدلهای تجزیه و تحلیل خوشه ای و روش توزیع اعتبارات و با استفاده از شاخص های کالبدی، اقتصادی، اجتماعی-زیست محیطی و خدمات زیربنایی، محلات خرم آباد مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفت. نتایج آنالیز خوشه ای نشان می دهد که 17 محله خرم آباد در 4 طبقه متجانس قرار گرفته اند و 8 محله در ارتباط با شاخص های مورد سنجش در وضعیت نامناسب نسبت به سایر محلات قرار دارند. همچنین بر اساس نتایج تکنیک توزیع اعتبارات میانگین کل نمرات بدست آمده در تمام محلات برابر با(9/105) و انحراف معیار(32) می باشد. دامنه اختلاف امتیازات محلات (8/130)می باشد؛که تأییدی بر شدت اختلاف بین محلات شهر و درنتیجه بیانگر عدم عدالت اجتماعی و وجود تباینات جغرافیایی- فضایی در شهر خرم آباد می باشد.
1) اکبری،ن زاهدی،ک،1387،کاربرد روش های رتبه بندی و تصمیم گیری چندشاخصه،وزارت کشور،انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاری های کشور 43-257.
2) ایراندوست،ک،1386 ،امید و نامیدی در سکونتگاههای غیر رسمی، فصلنامه رفاه اجتماعی، شماره 26،164.
3) بهروان،ح،1386،آمایش فرهنگ وعدالت شهری درمناطق 12 گانه شهرداری مشهد، اولین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد، 1تا28
4) پاپلی یزدی،م و رجبی، ح، 1382،نظریه های شهروپیرامون،تهران،سمت. 97.
5) پیران، پ، 1374،آلونک نشینی درایران،اطلاعات سیاسی–اقتصادی،شماره های 95 ، 75-66.
6) حاتمی نژاد،ح، فرهودی، ر، محمدپورجابری،م، 1387،تحلیل نابرابری اجتماعی دربرخورداری ازکاربریهای خدمات شهری مطالعه موردی: شهراسفراین، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 65 ،85-71.
7) حسینی ،س ، باقریان، خ ،1393،تحلیلی بر مؤلفه‌های سازنده کیفیت زندگی در شهر نوشهر، فصلنامه آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر، دوره 7، شماره 27، 55-78
8) خادم الحسینی،ا، طهماسبی زاده، ف، و میر عنایت،ن ،1394،تحلیل دیدگاه شهروندان از اهمیت محله محوری در مدیریت شهری ( مطالعه‌موردی: منطقه 9 شهراصفهان)، فصلنامه آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر، دوره 8، شماره 29، 153-176
9) زیاری، ک ، مهدیان ،م ، بهنمیری،ع ،1392، بررسی وسنجش عدالت فضاییِ بهره مندی ازخدمات عمومی شهری براساس جمعیت وقابلیت دسترسی درشهربابلسر،نشریه تحقیقات جغرافیایی شماره28، 217-241.
10) شیخی، م،1381، برنامه ریزی منطقه ای در ایران،(1360-1380) ضرورت ها، گرایش ها و چالش ها،نشریه مدیریت شهری،شمار6،38-25.
11) صالحی،ا،1387، سکونتگاههای شهری،دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداری ها و دهیاریهای کشور. 84.
12) صرافی،م،1387، تحلیل عوامل موثر اسکان غیر رسمی در ایران، شیراز ،انتشارات معاونت شهرسازی و معماری شهرداری. 2.
13) عسگری،ع،1381برنامه ریزی کاربری اراضی سیستمها ومدل ها،انتشارات نورعلم،چاپ اول،همدان. 21.
14) فرشاد فر، ع ،1380، اصول روش های آماری چند متغییره، انتشارات دانشگاه رازی وطاق بستان. 583.
15) مشکینی،ا، موذن،ع،1394،تحلیل حکمروایی مطلوب شهری در پایداری شهرها مطالعه موردی: شهر عجب‌شیر، فصلنامه آمایش محیط دانشگاه آزاد ملایر،دوره 8، شماره 29، 99-132
16. هادی زاده بزاز،م،1382، حاشیه نشینی و راهکارهای ساماندهی آن در جهان، انتشارات آذر برزین. 12
17(Hewko, Jared Neil. 2001, Spatial Equity in the Urban Environment: AssessingNeighbourhood Accessibility to PublicAmenities, University of Alberta28, 206-225
18(Magigi,W. & B.B.K.Majani,2006,Community Involvement in Land Regularization for Informal Settlements in Tanzania: A Strategy for Enhancing Security of Tenure in esidential Neighborhoods,Institue of Human Settlements Studies,Dares Salam, Tanzania,Habitat International 30,pp.1066-1081
_||_