اثر شرایط ادافیکی بر عملکرد فیتوشیمیایی شیرابه گیاه دارویی (Ferula assa-foetida L.) در دو رویشگاه طبیعی در استان کرمان

الموضوعات :

امیر سعادت فر ¹ (استادیار، گروه گیاهان دارویی، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهیدباهنر کرمان)
سمیرا حسین جعفری ² (پژوهشگر پسادکتری، دانشکده منابع طبیعی و کویرشناسی، دانشگاه یزد)
ایرج توسلیان ³ (استادیار، گروه گیاهان دارویی، پژوهشکده فناوری تولیدات گیاهی، دانشگاه شهیدباهنر کرمان گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان)

تاريخ الإرسال : 22 الجمعة , ذو الحجة, 1440 تاريخ التأكيد : 23 السبت , رمضان, 1441 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , رمضان, 1441

الکلمات المفتاحية: خاک, اسانس, رویشگاه, کرمان, شیرابه, آنغوزه تلخ,

ملخص المقالة :

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر شرایط ادافیکی بر عملکرد شیرابه گیاه آنغوزه تلخ در دو رویشگاه استان کرمان (ارتفاع 2600 متر) در سال 1397 انجام شد. نمونه برداری با روش کاملاً تصادفی از خاک و گیاهان آنغوزه صورت گرفت. پس از بهره‌برداری و اسانس گیری از شیرابه به روش تقطیر با آب، ترکیبات اسانس با دستگاه GC-MS تعیین گردید. نتایج آزمون T-test نشان داد که درصد رطوبت، سیلت، مواد آلی، فسفر (01/0>p) و نیتروژن (05/0>p) در رویشگاه پا سیب و درصد شن، میزان آهک و پتاسیم در رویشگاه سردر به‌طور معنی داری بیشتر بود (01/0>p). میزان شیرابه کل و بازده اسانس در رویشگاه پا سیب (86/66 گرم و 6 درصد) به‌ترتیب افزایش و کاهش معنی داری نسبت به رویشگاه سردر (37/56 گرم و 8 درصد) داشت (01/0>p). درصد ترکیبات اصلی اسانس از قبیل ای-یک-پروپنیل سکندری بوتیل دی سولفید (48/51 درصد)، آلفا-پینن (92/6 درصد)، بتا-پینن (34/9 درصد) و سیس-اوسیمن (65/7 درصد) در منطقه سردر بیشتر از رویشگاه پاسیب (به‌ترتیب 75/49، 22/3، 87/5 و 64/7 درصد) بود. در هر دو رویشگاه بیشترین شیرابه تولیدی در برش 10 مشاهده شد. طبق نتایج آنالیز همبستگی، بین عملکرد شیرابه با رطوبت، سیلت، ماده آلی، نیتروژن و فسفر همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت. بین پارامترهای بازده اسانس، ترکیبات گوگردی، آلفا-پینن، بتا-پینن و لیمونن با رطوبت همبستگی منفی و با آهک همبستگی مثبت مشاهده گر د ید (01/0p<). نتایج مشخص نمود که تفاوت در میزان شیرابه، کمیت و کیفیت اسانس می تواند به دلیل شرایط ادافیکی یا تغییرات ژنتیکی باشد. به‌منظور حفظ و بهره برداری پایدار از این گیاه، برداشت طی 10 مرحله تیغ زنی پیشنهاد می‌شود.

المصادر:

1.Adams, R.P. 2007. Identification of essential oil components by gas chromatography/mass spectrometry. 4^th edition, Allured Publishing Corporation, Carol Stream, USA.

2.Aghajanlou, F. and Ghorbani, A. 2015. Investigating some effective environmental factors on distribution of Ferula gummosa and Ferula ovina species in Shilandar mountainous rangeland of Zanjan. Journal of Rangeland, 9 (4): 407- 419. (In Persian)

3.Alizadeh, A., Khoshkhui, M., Javidnia, K., Firuzi, O., Tafazoli, E. and Khalighi, A. 2010. Effects of fertilizer on yield, essential oil composition, total phenolic content and antioxidant activity in Satureja hortensis L. (Lamiaceae) cultivated in Iran. Journal of Medicinal Plants Research, 4: 33-40.

4.Amiri, M.S. and Joharchi, M.R. 2016. Ethnobotanical knowledge of Apiaceae family in Iran: a review. Avicenna Journal of Phytomedicine, 6(6): 621-635.

5.Arzani, H. 2012. Forage quality and daily requirement of livestock grazing on pasture. Tehran University Press, Second edition, 278 p. (In Persian)

6.Asadi-Samani, M., Rafieian-Kopaei, M. and Azimi, N. 2013. Gundelia: A systematic review of medicinal and molecular perspective. Pakistan Journal of Biological Sciences, 16(21): 1238-1247.

7.Boira, H. and Blanquer, A. 1998. Environmental factors affecting chemical variability of essential oil in Thymus piperella L. Biochemistry and Systematic Ecology, 26 (8): 811-822.

8.Dehpour, A., Ebrahimzadeh, N., Fazeland, S. and Mohammad, N.S. 2009. Antioxidant activity of the methanol extract of Ferula assafoetida and its essential oil composition. Grasas Y Aceites, 60: 12-405.

9.El-Alam, I., Zgheib, R., Iriti, M., Beyrouthy, M., Hattouny, P., Verdin, A., Fontaine, J., Chahine, R., Sahraoui, A.L. and Makhlouf, H. 2019. Origanum syriacum essential oil chemical polymorphism according to soil type. Foods, 90(8): 1-11.

10.Eskandari, N. and Sharafatmandrad, M. 2017. Assessing the effects of different incision techniques on Ferula assafoetida properties. Journal of Rangeland Science, 7 (1): 45-54.

11.Flamini, G., Luigicioni, P., Morelli, I. and Maccioni, S. 2004. Phytochemical typologies in some population of Myrtus communis L. on caprione promontory (East Ligurio, Italy). Food Chemistry, 85: 599-604.

12.Ghodsi, M., Mesdaghi, M. and Heshmati, Gh.A. 2012. Effect of different growth forms on soil surface features (case study: semi-steppe rangeland, Golestan National Park). Watershed Management Research (Pajouhesh and Sazandegi), 24 (93): 63-69. (In Persian)

13.Gholami, B.A. and Faravani, M. 2014. Effects of different cutting methods and times of cutting on growth performance and gum resin production of Ferula assa-foetida. Journal of Agricultural Sciences, 59 (1): 35-44.

14.Hamid, A.A., Aiyelaagbe, O.O. and Usman, L.A. 2011. Essential oils: its medicinal and pharmacological uses. International Journal of Current Research, 33 (2): 86-98.

15. Hassanabadi, M., Ebrahimi, M., Farajpour, M. and Dejahang, A. 2019. Variation in essential oil components among Iranian Ferula assa-foetida L. accessions. Industrial Crops and Products, 140 (2019): 111598.

16.Hossein Jafari, S. 2018. Studying differentiation between bitter and sweet Ferula sp./spp. (case study: Yazd province). Ph.D. Thesis, Rangeland Sciences. Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, 100 p. (In Persian)

17.Jafari Haghighi, M. 2003. Soil analysis, sampling and important physical and chemical analysis method with emphasis on theory and application basics. Nedaye zoha press, 240 p. (In Persian)

18.Kavoosi, G. and Rowshan, V. 2013. Chemical composition, antioxidant and antimicrobial activities of essential oil obtained from Ferula assa-foetida oleo-gum-resin: effect of collection time. Food Chemistry, 138: 2180-2187.

19.Kia, F., Tavili, A. and Javadi, S.A. 2011. Relationship between some rangeland species distribution and environmental factors in Charbagh region of Golestan province. Journal of Rangeland, 5(3): 292-301. (In Persian)

20.Malekzadeh, M., Angourani, H.R., Yazdinezhad, A., Hassan, M., Abiodun, F. and Hazrati, S. 2018. Evaluation of volatile oil in indigenous populations of Ferula gummosa Boiss. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 21 (1): 206-213.

21.Martonfi, P., Grejtovsky, A. and Repcak, M. 1994. Chemotype pattern differentiation of Thymus pulegioides of different substrates. Biochemistry and Systematic Ecology, 22 (8): 819-825.

22.MirAzadi, Z., PilehVar, B. and Tajali, A.A. 2013. Description of some ecological factors in three forest habitats of Myrtus communis L. in Lorestan province emphasizing on their role in essential oil content and its chemical compounds. Journal of Agriculture and horticulture yields production, 6 (2): 43-51. (In Persian)

23.Mirzaei Mousavand, A., Ghorbani, A. Zare Chahouki, M.A., Keivan Behjou, F. and Sefidi, K. 2016. Effective environmental factors on distribution of Prangos ferulacea Lindl. species in rangelands of Ardebil Province. Journal of rangeland, 10 (2): 191-203. (In Persian)

24.Moghaddam, M. and Farhadi, N. 2015. Influence of environmental and genetic factors on resin yield, essential oil content and chemical composition of Ferula assa-foetida L. populations. Journal of Applied Research on Medicinal and Aromatic Plants, 2: 69-76.

25.Mozaffarian,V. 2007. Flora of Iran, Umbeliferae. Research Institute of Forests and Rangelands Publications, Iran, 387 p. (In Persian)

26.Nasiri Bezenjani, S., Razavizadeh, R. and Oloumi, H. 2017. Evaluation of content of phenylpropanoid compounds of latex and chemical composition of essential oil of Ferula assa-foetida L. in some natural pasturelands of Kerman, Iran. Journal of Plant Researches (Iran Biology), 3 (30): 1-14. (In Persian)

27.Omidbaigi, R. and Pirmoradi, M.R. 2006. A study of the effect of root diameter and incision time on gum yield in medicinal-rangeland asafoetida (Ferula assa-foetida L.) plant. Iranian Journal of Natural Resources, 58 (4): 261-269. (In Persian)

28.Pirmoradi, M.R. 2012. Morphological, physiological, phytochemical and genetical evaluation of asafoetida in Kerman Province. Ph.D. Thesis. Horticulture Science. Faculty of Agriculture. Tarbiat Modares University, Tehran. (In Persian)

29.Pirmoradi, M.R., Moghaddam, M. and Yazdani, N. 2014. Investigation of different irrigation treatments on resin yield, essential oil, morphological characteristics and survival of Ferula assa-foetida L. medicinal plant. Journal of Iran Natural Resources, 68 (1): 25-34. (In Persian)

30.Rapposelli, E., Melito, S., Barmina, G.G., Foddai, M., Azara, E. and Scarpa, G.M. 2015. Relationship between soil and essential oil profiles in Salvia desoleana populations: preliminary results. Natural Product Communications, 10 (9): 1615- 1618.

31.Safaei, L., Sharifi Ashoorabadi, E. and Afiuni, D. 2016. Study of effective environmental factors on thyme quality and quantity in field and habitat conditions. Plant Ecophysiology, 29 (9): 195-203. (In Persian)

32.Safaeian, R., Azarnivand, H., Jafari, M. and Azadi, S. 2007. The role of environmental factors in sustainable utilization strategy of Prangos ferulacea rangelands based on edaphic and topographical factors (Case study: Prangos ferulacea Rangelands in North of Fars province). Journal of Rangeland, 3 (2): 190-202. (In Persian)

33.Tahir, M., Khrshid, M., Khan, M., Abbasi, M. and Kazemi, M. 2010. Lignite-Derived Humic Acid effect on growth of wheat Plantsin different soils. Pedosphere, 21 (1): 124-131.

34.Velichko, V., Tikhomirov, A., Ushakova, S., Tikhomirova, N., Shihov, V. and Tirranen, L. 2011. Production characteristics of the "higher plants-soil-likesubstrate" system as an element of the bioregenerative life supportsystem. Advances in Space Research, 9 p.

35.Yao, R., Yang, J., Gao, P., Zhang, J. and Jin, W. 2013. Determining minimum data set for soil quality assessment of typical salt-affectedfarmland in the coastal reclamation area. Soil & Tillage Research, 128: 137-148.

36.Yazdanshenas, H., Jafari, M., Azarnivand, H. and Arzani, H. 2015. Investigating productivity and utilization of Tragacanth gum on the basis of soil characteristics in Tiran and Kroun rangelands (Isfahan). Journal of rangeland, 9 (3): 207-221. (In Persian)

37.Zomorodian, K., Saharkhiz, J., Pakshir, K., Immeripour, Z. and Sadatsharifi, A. 2018. The composition, antibiofilm and antimicrobial activities of essential oil of Ferula assa-foetida oleo-gum-resin. Biocatalysis, Agricultural and Biotechnology, 14: 300-304.