بررسی و مقایسه ترکیب‌های شیمیایی اسانس سرشاخه های گلدار گیاه دارویی (Mentha longifolia L. Hudson) در رویشگاه های مختلف استان فارس و خراسان رضوی

الموضوعات :

حسن فیضی ¹ , زهره حسینی دشمن زیاری ² , صفیه وطن دوست جرتوده ³ , مسعود علی پناه ⁴

1 - استادیار زراعت، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
2 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
3 - دکترای علوم باغبانی، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران
4 - دانشیار علوم دام، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

تاريخ الإرسال : 02 الأربعاء , صفر, 1438 تاريخ التأكيد : 18 الأحد , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 26 الإثنين , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: فارس, اسانس, خراسان رضوی, پولگون, پونه,

ملخص المقالة :

گیاه معطر پونه با نام علمی (Mentha longifolia L. Hudson.) متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) دارای خواص دارویی محرک، مقوی، ضداسپاسم، ضدنفخ، قابض و آرام‌بخش می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی و مقایسه کمیت و کیفیت ترکیب‌های شیمیایی اسانس پونه در مناطق مختلف استان‌های فارس و خراسان رضوی انجام گرفت. در این مطالعه سرشاخه‌های گل‌دارگیاه در تابستان 1394 از ده رویشگاه‌های طبیعی از دو استان جمع‌آوری گردید. استخراج اسانس‌‌ها با استفاده از دستگاه کلونجر و به روش تقطیر با آب انجام و ترکیبات شیمیایی اسانس‌ها با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS شناسایی شدند. بیشترین میزان بازده اسانس مربوط به رویشگاه چناران، مشهد و کاشمر در استان خراسان رضوی تعیین شد. در مجموع در اسانس پونه 34 ترکیب شناسایی شدند که بیشترین میزان 1و8-سینئول (47/36 درصد) و منتول (3/16 درصد) در رویشگاه فسا، بیشترین میزان پولگون (2/45-5/49 درصد) به‌ترتیب در منطقه کوار و بوانات، پیپریتون اکسید به‌ترتیب در دو رویشگاه کازرون و فسا از بیشترین مقدار (7/15-3/18 درصد) برخوردار بود و در نهایت میزان پیپریتنون (34/55 درصد) از بیشترین مقدار در منطقه کازرون برخوردار بود. پونه به‌علت حضور ترکیبات متعدد دارای پتانسیل قابل ‌توجهی در برنامه‌های اصلاحی و اهلی‌سازی می‌باشد. لذا با توجه به اینکه رویشگاه مشهد از بیشترین بازده اسانس و مقادیر بالای پولگون برخوردار بود، می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی آینده مورد

المصادر:

References

1. Azadbakht, M. 1999. Categorize of medicinal plants. Cultural Institute Publishing Teymoorzadeh (Tabib), Tehran, 401 p.


2. British pharmacopoeia, 1993. British Pharmacopoeia Commission, HMSO Publisher: London. United Kingdom.


3. Derwich, E., Benziane, z., Taouil, R., Senhaji, O. and Touzani, M. 2010. Comparative essential oil composition of leaves of Mentha rotundifolia and Mentha pulegium a traditional herbal medicine in Morocco American-Eurasian. Journal of Sustainable Agriculture, 4(1):47-54.


4. Dietz, B.M.and Bolton, J.L. 2010. Biological reactive intermediates (BRIs) formed from botanical dietary supplements. Chemico Biological Interaction, 192(1-2): 72-80.


5. Dzamic, A.M., Sokovic, M.D., Ristic, M.S., Novakovic, M., Grujic-Jovanovic, S., Tesevic, V. and Marin, P.D. 2010. Antifungal and antioxidant activity of Mentha longifolia (L.) Hudson (Lamiaceae) essential oil. Botanica Serbica. 34(1): 57-62.


6. Habibi, H., Mazaheri, D., Majnoonhoseini, N., Chaeichi, M.R., Tabatbaei, M.F. and Bigdeli, M. 2006. The effect of altitude compounds of medicinal plant (Thymus kotschyanus Boiss.) in region Taleghan. Research and Construction Cultivation and Horticulture, 19(4): 2-10.


7. Kamkar, A., Shariatifar, N., Jamshidi, A., Jebelli Javan, A., Sadeghi, T., Zeagham Monfared, M. 2012. In vitro evaluation of antioxidant activity of Iranian Mentha longifolia essential oil and extracts. Journal of Medicinal Plants, 1 (41):185-194.


8. Khan,R.A., Khan, F., Mushtaq, A., Shah, A.S., Khan, N.A., Khan, M.R. and Shah, M.S. 2011. Phytotoxic and antibacterial assays of crude methanolic extract of Mentha longifolia (Linn.). African Journal of Pharmacy and Pharmacology, 5(12): 1530-1533.


9. Mkaddem, M., Bouajila, J., Ennajar, M., Lebrihi, A., Mathieu, F. and Romdhane, M. 2009. Chemical composition and antimicrobial and antioxidant activities of (Mentha longifolia L. and viridis) essential oils. Food Technologists, 74(7): 358-363.


10. Mozaffarian, V.A. 2013. Dictionary of Iranian plant Name. Farhang Moaser Press, Iran, Tehran, 671 p.


11. Omidbeigi, R. 2013. Production and Processing ofmedicinal plants (In Persian). Astan'e Qods'eRazavi publication, Mashhad-Iran, 347p.


12. Omidbeigi, R. 2009. Production and manufacturing the herbs (In Persian). Astan'e Qods'eRazavi publication, Mashhad-Iran, 347p.


13. Oyedeji, A.O. and Afolayan, A.J. 2006. Chemical composition and antibacterial activity of the essential oil isolated from South African Mentha longifolia (L.) L. subsp. Capensis(Thunb.) Briq. Journal of Essential Oil Ressarch, 18: 57-59.


14. Sefidkon, F. and Rahimi-Bidgoly, A. 2003. Quantitative variation of essential oil of Thymus kotschanus by different method of distillation and stage of plant growth. Iranian Medicinal and Aromatic Plant Research, 15: 1-22.


15. Stanisavljevic, D.M., Dordevic, S., Ristic, M., Velickovic, D. and Randelovic, N.V. 2010. Effects of different drying methods on the yield and the composition of essential oil from herb Mentha longifolia (L.). Biologica Nyssana, 1(2): 89-93.


16. Sharopov Farukh, S., Sulaimonova, V.A., and Setzer, W.N. 2012. Essential oil composition of Mentha longifolia from wild populations growing in Tajikistan. Journal of Medicinally Active Plants, 1(2): 76-84.


17. Smith, T.J., George, D.R., Sparagano, O.A.E., Seal, C., Shiel, R.S., Guy, J.H. 2009. A pilot study into the chemical and sensorial effect of Thyme and pennyroyal essential oil on hens eggs. International Journal of  Food Science Technology, 44(9): 1836–1842


18. Yavari, A.R., Nazeri, V., Sefidkon, F. and Hassani, M.E. 2010. Evaluation of some ecological factors, morphological traits and essential oil productivity of Thymus migricus Klokov and Desj.-Shost. Iranian. Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(2): 227-238.


19. Zargari, A. 2011. Medicinal Plant. Tehran University Press, Tehran, 980p.