استخراج کیفی و کمی استویوزید از گیاه دارویی Stevia rebadiana Bertoni. با استفاده از روش فاز جامد قالب مولکولی

الموضوعات :

سمیه آقابیک ¹ , مازیار احمدی گلسفیدی ² , محمد هادی سلیمانی ³

1 - گروه شیمی، دانشکده علوم، واحد گرگان، دانشگاه آزاد داسلامی، گرگان، ایران
2 - گروه شیمی، دانشکده علوم، واحد گرگان، دانشگاه آزاد داسلامی، گرگان، ایران
3 - داروسازی گیاه اسانس، گرگان، ایران

تاريخ الإرسال : 29 الجمعة , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 13 الثلاثاء , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا, استویا, استخراج فاز جامد, استویوزید, پلیمر قالب مولکولی, پلاروگرافی,

ملخص المقالة :

گیاه استویا با نام علمی Stevia rbaudiana Bertoni. حاوی شیرین کننده استویول ، گلیکوزیدی بدون کالری است که با اثر بر تنظیم میزان قند خون به خصوص در بیماران دیابتی به‌عنوان یک داروی موثر عمل می نماید. هدف از انجام این تحقیق دستیابی به یک روش نوین جهت جداسازی کیفی و کمی استویوزید به‌عنوان شیرین کننده بدون کالری از گیاه دارویی استویا می‌باشد.در این تحقیق نمونه برگهای خشک شده گیاه استویا در شهریورماه 1394 از شرکت تولید کننده گلساران شمال تهیه شد. به‌منظور استخراج استویوزید علاوه بر روش HPLC و پلاروگرافی، یک فاز جامد قالب مولکولی مناسب تهیه و سپس برخی از عوامل موثر بر استخراج توسط این روش نوین، بهینه سازی گردید. برای تهیه پلیمر استخراج‌گر، از یک مونومر عاملی اکریلاتی و یک اتصال دهنده عرضی استفاده شد. نسبت کمی اجزای تشکیل‌دهنده پلیمر و همچنین تاثیر درجه ریز شدگی فاز استخراج‌گر بر راندمان استخراج نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین درصد بازدهی استخراج استویوزید در نسبت 1 به 5 از مقدار مونومر عاملی به مقدار اتصال‌دهنده عرضی و بهترین درجه ریز شدگی این استخراج گر 1000 میکرون به‌دست آمد و میزان استویوزید نیز 11.16 درصد وزنی گزارش گردید.

المصادر:

1. Anvari, M. and  Khayati, G. 2016. Separation and purification of rebaudioside A from extract of Stevia Rebaudiana leaves by macroporous adsorption resins. Chemical Technology, 18:127-132.‏


2. Abolghasembeyk, T., Shahriari, S., Salehifar, M. 2016. Extraction of stevioside using aqueous two-phase systems formed by choline chloride and K 3 PO 4. Food and BioproductsProcessing,‏102:107-115.


3. Andrade-Eiroa, A., Canle, M., Leroy-Cancellieri, V., Cerdà, V. 2016. Solid-phase extraction of organic compounds: a critical review (part I). TrAC Trends in Analytical Chemistry, 80: 641-654.‏


4. Ashley, J., Shahbazi, M. A., Kant, K., Chidambara, V. A., Wolff, A., Bang, D. D., Sun, Y. 2017. Molecularly imprinted polymers for sample preparation and biosensing in food analysis: Progress and Perspectives. Biosensors and Bioelectronics,‏91:606-615


5. Atteh, J.O., Onagbesan, O.M, Tona, K., Decuypere, E., Geuns, J.M et al 2007. Evaluation of supplementary stevia(stevia rebaudiana Bertoni) leave and stevioside in broiler diets: effects on feed intake,nutrient metabolism,blood parameters and growth performance. Anim Physiol Anim Nutr,92: 640-649


6. Brandle, J.E. and Telmar P.G. 2007. Steviol glycoside biosynthesis.Phytochemistry, 68:1855-1863.


7. Chen, X., Zhang, Z., Yang, X., Li, J., Liu, Y., Chen, H., Yao, S. 2012. Molecularly imprinted polymers based on multi-walled carbon nano tubes for selective solid-phase extraction of oleanolic acid from the roots of kiwi fruit samples. Talanta, 99: 959-965.‏


8. Deshmukh, S. R and Kedari, V. R. 2014. Isolation, purification and characterization of sweetners from Stevia rebaudiana (Bertoni) for their anti cancerous activity against colon cancer.Pharmacy and Pharmaceutical Sciences. 3:1394-1410.‏


9. Erkuk, K., Akgun, I.H., Yesil-Celiktas, O. 2009. Supercritical co₂ extraction of glycosides and optimization. Supercritical Fluids, 51:29-35.


10. Ebarvia, B.S., Binag, C.A. and sevilla, F. 2004. Biomimetic piezoelectric quartz sensor for caffeine based on a molecularly imprinted polymer.Analyticaland Bioanaytical chemistry,378:1331-1337


11. Fuh, W.Sh and Chiang, B.H. 1990. Purification of steviosides by membrane and ion exchange processes. Food Science.55:1454-1457


12. Gama, M.R and Bottoli, C.B.G. 2016. Molecularly imprinted polymers for bioanalytical sample preparation. Chromatography B.‏1043:107-121


13. Gardana, C., Simonetti, P., Canzi, E., Zanchi, R., Pietta,  P. 2003. Metabolism of  stevioside and  rebaudioside A from stevia rebaudiana extracts by human microflora..AgriFood Chem, 51:6618-6622.


14. He, C., Long, Y., Pan, J., Li, K., Liu,  F. 2007. Application of molecularly imprinted polymers to solid-phase extraction of analytes from real samples. Biochemical and Biophysical Methods,70: 133-150.‏


15. Komorsky-Lovric, S., Novak, I., Novak, B. 2010. Measurement of stevioside by square-wave polarography. Electroanalysis, 22(19): 2211-2215.


16. Lorenzo, C., Serrano, Dlaz J., Plaza, M., Quintanilla, C. 2014. Fast methodology of analyzing major steviol glycosides from stevia rebaudiana leaves. Food Chem. 157: 518-523.


17. Ma, Ya., Shen, X. L., Zeng, Q., Wang,  H.S., Wang,  L.S. 2017. A multi-walled carbon nanotubes based molecularly imprinted polymers electrochemical sensor for the sensitive determination of HIV-p24. Talanta, 164:121-127.‏


18. Mondase, R.L., Antonio, V.G., Liliana, Z.B., Kong, A.H-Hen. 2012. Stevia rebaudiana Bertoni,source of a high-potency natural sweetener: A comprehensive review on the biochemical,nutritional and functional aspects. Food Chemistry, 132:1121-1132


19. Pol, J., Hohnova,B.and  Hyotylainen, T. 2007. Characterisation of stevia rebaudiana by comprehensive two-dimensional liquid chromatography time-of-flight mass spectrometry. Chroma, 1150: 85-92.


20. Pol, J., Varadova Ostra, E., Karasek, P., Roth, M., Benesova K et al 2007. Comparison of two different solvents employed for pressurized fluid extraction of stevioside from stevia rebaudiana:methanol versus water. Anal Bioanal Chem, 388:1847-1857


21. Puri, M., Sharma, D., Barrow, C.J., Tiwary, A.K 2013. Optimisation of novel method for the extraction of steviosides from stevia rebaudiana leaves. Food Chem, 132:1113-1120.


22. Płotka-Wasylka, J., Szczepańska, N., de la Guardia, M., Namieśnik,  J. 2016. Modern trends in solid phase extraction: new sorbent media. TrAC Trends in Analytical Chemistry, 77: 23-43.‏


23. Quaglia, M.,De lorenzi, E.,Sulitzkyc.,Massolini, G., sellergren, B. 2001. Surface initiated molecularly imprinted polymer films: a new approach in chiral capillary electromatography.Analyst, 126:1495-1498.


24. Striedner, J., Czygan, F.C., Braunegg, G. 1991. Contributions to the biotechnological production of sweeteners from stevia rebaudiana Bertoni.A method for the serials Analysis of diterpene glycosides by HPLC . Acta Biotechnol, 11:495-499.


25. Teo,C.C., Tan, S.N., Hong Yong, J.W., Hew, C.S. 2009. Validation of green-solvent extraction combined with chromatographic chemical fingerprint to evaluate quality of stevia rebaudiana bertoni. Separation Science, 32:613-622.


26. Tianwei, T., Xiaojing, H., Weixia, D.2001. Adsorption behaviour model of metal ion on imprinting chitosan resin.Chem Technol Biotechnol, 76:191-195


27. Wang, H., Yao, S., Liu, Y., Wei, S., Su, J., Hu, G. 2017. Molecularly imprinted electrochemical sensor based on Au nano particles in carboxylated multi-walled carbon nano tubes for sensitive determination of olaquindox in food and feedstuffs. Biosensors and Bioelectronics, 87: 417-421.‏


28. Weiss, R.,Molinelli, A.,Jakusch, M.,Mizaikoff, B. 2001. Molecular imprinting and solid phase extraction of flavonoid aomponds.Bioseparation,10: 379-87


29. Wuff, G., and sarhan, A. 1972. The use of polymers with enzyme-analogous structures for the resolution of racemate. Angewandte chemie International Edition,11:341-345


30. Yildiz-ozturk, E., Nalbantsoy, A., Tag, O., Yesil-Celiktas, O. 2015. A comparative study on extraction processes of Stevia rebaudiana leaves with emphasis on antioxidant, cytotoxic and nitricoxide inhibition activities. Industrial Crops and Products, 77: 961-971.


31. Ye, L. and Mosbach, K. 2001. Molecularly imprinted microspheres as antibody binding mimics. Reactive and Functional Polymers, 48: 149-157.‏


32. Yildiz-ozturk, E., Tag, O., Yesil-Celiktas, O. 2014. Subcritical water extraction of steviol glycosides from Stevia rebaudiana leaves and characterization of the raffinate phase. Supercritical Fluids, 95:422-430.