بررسی اثر تنظیم‌ کننده‌های مختلف رشد بر استقرار ریزنمونه‌های گیاه دارویی صبرزرد (Aloe barbadensis Mill.)

الموضوعات :

امیر بهزاد برزگر ¹ , مرضیه شفیعی حاجی آباد ² , محمود عبدی ³

1 - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر (دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی- دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
2 - کارشناس ارشدعلوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر
3 - کارشناس گیاهان دارویی، کارشناس آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد کاشمر

تاريخ الإرسال : 28 الجمعة , ربيع الثاني, 1430 تاريخ التأكيد : 27 الخميس , رمضان, 1430 تاريخ الإصدار : 30 الثلاثاء , ربيع الأول, 1431

الکلمات المفتاحية: کشت درون شیشه‌ای, BA, باززایی, آلوئه ورا, IAA, نوک شاخساره,

ملخص المقالة :

گیاه دارویی صبرزرد با نام علمی Aloe barbadensis Mill. یکی از گیاهان دارویی مهم متعلق به تیره Liliaceae به شمار می‌رودکه امروزه در سطح وسیع از طریق کشت درون شیشه‌ای تکثیر می‌گردد. با توجه به اهمیت مرحله استقرار در کشت درون شیشهای، این تحقیق نیز به منظور تعیین بهترین محیط‌ کشت جهت استقرار ریزنمونه‌های گیاه دارویی آلوئه‌ورا صورت گرفت. ابتدا میزان باززایی دو نوع ریزنمونه جوانه‌های جانبی و جوانه‌های انتهایی بر روی 8 محیط کشت مختلف بررسی شد و جوانه انتهایی به عنوان بهترین نوع ریزنمونه انتخاب شد. سپس به منظور تعیین مناسب‌ترین محیط کشت آزمایشی به صورت فاکتوریل با دو عامل اکسین در چهار سطح (1 میلی‌گرم در لیتر IAA، 5/0 میلی‌گرم در لیتر IAA، 1 میلی‌گرم در لیتر IBA، 5/0 میلی‌گرم در لیتر IBA) و سیتوکینین در دو سطح (BA و کینتین هر کدام به میزان 1 میلی‌گرم در لیتر) در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در 3 تکرار انجام شد. بعد از گذشت 35 روز بیشترین میزان باززایی در محیط کشت دارای 1 میلی‌گرم در لیتر BA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر IAA با تولید 6 شاخساره 3/2 سانتیمتری بدست آمد که این نتایج نسبت به سایر مطالعات انجام شده، میزان و سرعت پرآوری بالاتری را نشان می‌دهد. از آنجایی که در مرحله استقرار کشت درون شیشهای تعداد بیشتر ریزنمونه با اندازه کوچک مورد توجه است این بررسی روشی مناسب را جهت استقرار ریزنمونه‌های آلوئه ورا پیشنهاد می‌کند.

المصادر:

باقری، ع.، و صفاری، م. (1376) مبانی کشت بافت‌های گیاهی. دانشگاه فردوسی مشهد، 406 صفحه.

شفیعی حاجی آباد، م.، حمیداوغلی، ی.، فتوحی قزوینی، ر.، و فتاحی مقدم، ج. (1387) اثر محیط‌های مختلف رشد بر پرآوری ریزنمونههای شاخساره سرخس بوستونی Nephrolepis exaltata Schott cv. Bostoniensis، مجله علمی پژوهشی علوم و فنون باغبانی ایران، جلد9، شماره 2. صفحه 139 تا 152.

نوری قنبلانی، ق. (1371) تجربیاتی در زمینه کشت بافت‌های گیاهی، انتشارات دانشگاه تبریز، 250 صفحه.

وصال. س.، و باقری، ع. (1382) عملیات‌ کشت بافت‌های‌ گیاهی‌، ترجمه، انتشارات‌ آستان‌ قدس رضوی،‌ 200 صفحه.

of endangered Aloe Polyphylla. Plant Growth Regulation. 33 (1): 19-23.

Aggarwal, D., and Barna, KS., (2004) Tissue culture propagation of elite plant of Aloe vera linn. Indian Journal of Plant Biochemistry and Biotechnology. 13 (1): 77-79.

Ahmed, S., Kabir, A.H., Ahmed, M.B., Razvy, M.A., and Ganesan, S. (2007) Development of rapid microprppagation method of Aloe vera L. Sjemenarstvo 24: 121-128.

Albany, N., Vilchez, J., Leon de Sierralta, S., Molinay, M., and Chacin1, P., (2006) A methodology for the in vitro propagation of Aloe vera L. Rev. Fac. Agron. (LUZ)., 23: 211-219.

Anshoo, G., S., Singh S., Kulkarni, A., Pant, S., and Vijayaraghavan, R. (2005) Protective effect of Aloe vera L. gel against sulphur mustard-induced systemic toxicity and skin lesions. Indian Journal of Pharmacology. 6: 23-29.

Arteca, R.N. (1995) Plant Growth Regulators, Substances Principles and Applications, Chapman and Hall, New York. PP: 332.

Atherton, P. (1998) Aloe vera revisited. British Journal of Phytotherapy. 4(4): 176-183.

Campestrini, L.H., Kuhnen, S., Lemos, P.M.M., Bach D.B., Dias, P.F., and Maraschin, M. (2006) Cloning protocol of Aloe vera as a study-case for tailor-mades biotechnology to small farmers. J. Technol. Manag. Innov. 1:76-79.

Castorena, I., Natali, L., and Cavallini, A. (1988) In vitro culture of Aloe barbadensis Mill. morphogenetic ability and nuclear DNA content. Plant Science, Irish Repablic. 55:1, 53-59.

Chaudhuri, S., and Mukundan, U. (2001) Aloe Vera L. - Micropropagation and Characterization of its gel. Phytomorphology. 51 (2): 155-157.

Debiasi, C., Silva, C.G., Pescador, R. (2007) Micropropagation of Aloe vera L., Rev. Bras. PIant. Med. Botucatu. 9: 36-43.

Fattahi, M.J., Oghli, Y.H., and Ghazvini, R.F. (2004) Introduction of the most suitable culture media for micropropagation of a medicinal plant aloe (Aloe barbadensis Mill.). Iran. J. Hortic. Technol. Sci. 5: 71-80.

Feito, I., Gonzalez, A., Luz Centeno, M., Fernandez, B., and Rodriguez, A. (2001) Transport and distribution of benzyl adenine in Actinidia deliciosa explants cultured in liquid and solid media, Plant Physiol. Biochem. 39: 909- 916. 36

Gui, Y.L., Xu, T.Y., Gu, S.R., Liu, S.Q., Zhang, Z., Sun, G.D., and Zhang, Q. (1990) Studies on stem tissue culture and organogensis of Aloe vera. Acta Botanica. 32 (8): 606-610.

Hamilton, R. (1998) Strengths and limitation of Aloe vera. American Jornal of Natural Medicine. 5(10): 30-33.

Hashemabadi, D., and Kaviani, B. (2008) Rapid micro-propagation of Aloe vera L. via shoot multiplication. African Journal of Biotechnology. 7 (12): 1899-1902.

Hosseini, R., and Parsa M. (2007) Micropropagation of Aloe vera L. grown in South Iran. Pakistan Journal of Biological Sciences. 10 (7): 1134-1137.

Joshi, S.P. (1998) Chemical constituents and biological activity of Aloe barbadensis: a review. Journal of Medicinal and Aromatic Plant Sciences. 20: 768-773.

Meyer, H.J., and J.V., Staden, (1991) Rapid in vitro propagation of Aloe barbadensis Mill. Plant cell, tissue and organ culture. 26 (3): 167-171.

Mukherjee, A., and RoyChowdhury, B. (2008) The In Vitro Propagation of Aloe vera sp. TIG Research Journal. 1 (2): 116-119.

Murashige, T., and Skoog, F. (1962) A revised medium for rapid growth and bioassays with tabacco tissue cultures. Physiol. Plant. 115: 493-497

Natali, L., Sanchez, I.C., and Cavallini, A. (1990) In vitro culture of Aloe barbadensis Mill. micropropagation from vegetative meristems. Plant Cell, Tissue and Organ Culture. 20: 71-74.

Paez, A., Gebre, G.M., Gonzales, M.E., and Tschslinski, T.J. (2000) Growth, soluble carbohydrates and aloin concentration of Aloe vera plants exposed to tree iradiance levels environmental and experimental botany levels. Environmental and Experimental Botany 44: 133-139.

Reynolds, T., and Dweck, A.C. (1999) Aloe vera leaf gel: a review update. Journal of Ethnopharmacology. 68: 33-37.

Roy, S.C., and Sarkar, A. (1991) In vitro regeneration and micropropagation of Aloe vera L. Scientia Horticultural. 47 (1-2): 107-113.

Sujatha, M., and Reddy, T.R. (1998) Differential cytokinin effects on the stimulation of in vitro shoot proliferation from meristematic of caster (Ricinus communis L.), Plant Cell Report. 17: 561- 566.

Velcheva M., Faltin Z., Vardi A., Eshdat Y., and Peral, A. (2005) Regeneration of Aloe arborescens via organogenesis from young inflorescences. Plant Cell, Tissue Organ Culture. 83: 293-301.

Zhou, G.Y., HongFeng, D., Min, S.W., Lei, C., Zhou, G.Y., Ding, H.F., Shi, W.M., and Cheng, L. (1999) Fast asexual propagation of Aloe vera. Acta horticulturae scinica. 26 (6): 410-411.