بررسی کارکردهای ساختار گیاهی درمراتع ییلاقی آذربایجان غربی با استفاده از LFA
الموضوعات :آزاده عالم زاده گرجی 1 , غلامعلی حشمتی 2
1 - دانشجو دکتری علوم مرتع، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
2 - عضو هیئت علمی گروه مرتع، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
الکلمات المفتاحية: توپوگرافی, عملکرد چشم انداز, شاخص‌های سطح خاک, فرم رویشی,
ملخص المقالة :
اکوسیستم مرتعی از قطعات متنوعی تشکیل شده است که میزان عملکرد هر یک از آنها به یکدیگر تفاوت می کند. شناخت کارکرد یک اکوسیستم طبیعی نیاز به آگاهی از مشخصه ها و معرف های خاکی و گیاهی دارد که بتوان به توانمندی و پتانسیل آن اکوسیستم پی برد. بررسی روابط بین پوشش گیاهی و خاک کمک شایانی به شناخت پتانسیل ها و عملکرد مراتع خواهد داشت. این بررسی، با استفاده از روش تجزیه و تحلیل کارکرد اکوسیستم طبیعی (LFA) پتانسیل و توانمندی بالقوه اراضی مرتعی چشم اندازهای شمالی و جنوبی که معرف مراتع ییلاقی آذربایجان غربی میباشد را مورد مطالعه قرار داد. در این راستا طول و عرض قطعات اکولوژیک شامل فرم‌های رویشی بوته، بوته-گراس، بوته-فورب و درختچه، تعداد آن و پارامترهای 11 گانه سطح خاک بر روی سه ترانسکت 50 متری در امتداد شیب دو دامنه شمالی و جنوبی ثبت شد. تجزیه تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون t مستقل انجام می‌شود. نتایج آزمون t مستقل نشان داد، دامنه شمالی از لحاظ پارامترهای مورد مطالعه به طور معنی داری از دامنه جنوبی بیشتر بود. فرم رویشی بوته به عنوان معرف اکولوژیک هر دو دامنه در منطقه قلمداد می‌شود. این فرم رویشی در ترکیب با فورب و گندمی‌ها گونه‌هایی مناسب در جهت عملیات اصلاحی در این مراتع می‌باشند. از سوی دیگر لزوم گسترش درختچه scoparia Amigdalus به دلیل تاثیر غیر قابل انکاری که علارغم تراکم پایین در منطقه، بر روی فاکتورهای نفوذ پذیری، پایداری خاک و چرخه مواد غذایی داشته است، از لحاظ مدیریتی توصیه می‌شود. شاخص نظام یافتگی چشم انداز در دامنه شمالی بیشتر از دامنه جنوبی می باشد.
منابع:
1) Abedi, M. & H. Arzani, 2006. Evaluation of structure and function of plant parts in arid and semi-arid rangelands, Environment Journal 32: 117-126
2) Arzani, H., M. Abedi, A. Shahriari, & M. Ghorbani, 2006. Evaluation of soil surface parameters and performance characteristics of pasture grazing and tillage intensity (A Case Study of urease Taleghan, Range and Desert Research 14 (1): 68-79.
3) Arzani, H., 2008. National guidelines for evaluation of different climatic ranges, Research Institute of Forests and Rangelands, 22 p.
4) Bestelmeyer, B.T., J.P. Ward, J.E. Herrick, & A.J. Tugel, 2006. Fragmentation effects on soil aggregate stability in patchy arid grassland, Rangeland Ecol Manage 59: 406 - 415.
5) Butterfield, B.J., & J.M. Briggs, 2008. Patch dynamics of soil biotic feedbacks in the Sonorant desert. Journal of Arid Environments 73: 96-102.
6) Clements, F.E., 1916. Nature and structure of the climax. Journal of Ecology 24: 248-252.
7) De Soyza AG, WG. Whitford & JE. Herrick, 1997. Sensitivity testing of indicators of ecosystem.
8) Ghilichnia, H., Gh. Heshmati, & Chaeichi, 2008. Comparative assessment of soil properties and pasture with grazing Bvthzar four criteria Golestan National Park, Research and development 78: 41-51.
9) Fisher, M.A. & P. Andfuel, 2004. Change in forest vegetation and arbuscular mycorrhizae alonga steep elevation gradient in Arizona, Forest Ecology and Management 200: 293-311.
10) Heshmati, Gh., K Naseri, & Gh. Ghanbari, 2008. Landscape function analysis, evaluation and monitoring methods pastures, jihad, Mashhad University Press, 112 p.
11) Pellant, M., P. Shaver, D.A. Pyke & J.E. Herrick, 2000. Interpreting indicators of rangeland health, version 3. Interagency Technical Reference 1734-6, USDI Bureau of Land Management, National Science and Technology Center, Denver, CO.
12) Pyke, D.A., H.E. Herrick, P. Shaver & M. Pellant, 2002. Rangland health attributes and indicators for qualitative assessment, Journal of Range Management 55: 584-597
13) Ludwig, J.A., & D.J. Tongway, 1995 . Spatial organization of landscape and its function in semiarid woodlands, Aus. Land. Eco. 10: 63-51.
14) Moghadam, M., 1999. Range and rangeland, Tehrn University press, 257 p.
15) Muir, S. & M.P. McClaran, 1997. Rangeland inventory, monitoring, and evaluation
16) Noy-Meir, I., 1973. Desert ecosystems: environment and producers, Annual Review of Ecology and Systematics 4: 25-51.
17) Nouhi S.N., M. Mesdaghi & G. Heshmati, 2000. Investigation of topography effect on vegetation cover and production in rangeland plants of Jahannama region- Gorgan, Journal of Agricultural Science and Natural Recourses 4(28): 27-35. (In Persian).
18) Palmer, A. R., F.J. Killer, A.M. Avis, & D.J. Tongway., 2001. Defining function in rangelands of the peddie district, eastern cape, using landscape function analysis. Afr, J. of Range & Forage Science 18: 53-58.
19) Parker, K.W., 1951. Application of ecology in the determination of range condition and trend. Journal of Range Management 7(1):14-23.
20) Saberian. G, 2002. Study of plant correlation with topographic factors in subwatershe Sefieddasht-Margsar of Semnan, M.Sc Thesis of Mazandaran University, Sari. (In Persian).
21) Stallins, J.A., 2006. Geomorphology and ecology: unifying themes for complex systems in biogeomorphology, Geomorphology 77 207-216.
22) SRM Task Group (Society for Range Management Task Groups on Unity in Concept and Terminology Committee, Society for Range Management ). 1995. New concepts for assessment of rangeland condition. j. range manage.
23) Tongway, D. J., & J. A. Ludwig, 1990. Vegetation and soil patterning in semi-arid mulga lands of Eastern Australia, Australian. Journal of Ecology 15: 23-34.
24) Walker, B.H., 1996. Having or eating the rangeland cake: a developed world perspective on future options. In 'Rangelands in a Sustainable Biosphere' Vol. II. Proceedings of the Fifth International Rangelands Congress, (Ed. N. West) Society of Range Management, Denver 22-28pp.
25) Wienhold, B.J., J.O. Klemmedson, 2008. Effect of prescribed fire on nitrogen and phosphorus in Arizona chaparral soil plant systems. Arid Soil Res. Rehab. 6: 285-29
