بررسی روند زمانی- مکانی مخاطره گردوغبار در استان کهگیلویه و بویراحمد
الموضوعات :علی مدبرپور 1 , امیر گندمکار 2 , مرتضی خداقلی 3
1 - دانشجوی دکتری آب و هواشناسی، مرکز تحقیقات گردشگری، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران
2 - استادیار اقلیم شناسی، مرکز تحقیقات گردشگری، واحد نجفآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجفآباد، ایران
3 - دانشیار اقلیمشناسی، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
الکلمات المفتاحية: کهگیلویه و بویراحمد, روند, گردوغبار, من- کندال,
ملخص المقالة :
گرد و غبار تأثیرات بسزایی در شرایط اقلیمی یک منطقه دارد. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی گردوغبار در استان کهگیلویه و بویراحمد شکل گرفته است. در این راستا کدهای 6، 7، 8، 9، 31، 32 و 35 گردوغبار در ایستگاه های یاسوج، دوگنبدان، سی سخت، دهدشت، لیکک و امامزاده جعفر بررسی شد. ابتدا فراوانی روزانه، ماهانه و سالانه کدها بررسی و تقویم زمانی روزانه آنها تهیه گردید. سپس نقشه های پهنه بندی از مجموع کدها ترسیم و در نهایت روند گردوغبار بررسی گردید. طبق نتایج دوگنبدان با فراوانی2381 بیشترین رخداد گردوغبار را داشته است. همچنین کدهای 6 و 7 از بیشترین رخداد در تمام ایستگاه ها برخوردار بوده اند. بررسی روند گردوغبار نشان داد در یاسوج و دوگنبدان ماه های سرد سال از روند کاهشی گردوغبار برخوردار بوده و ماه های گرم سال فاقد روند بوده اند. در مقیاس سالانه نیز هر دو ایستگاه روند افزایشی را نشان دادند.
- بابایی فینی، ام السلمه، طاهر صفرزاد و مصطفی کریمی (1393): تحلیل فضایی- زمانی رخداد گردوغبار در غرب ایران، محیط شناسی، دوره 40، شماره 2، صص 388-375.
- بروغنی، مهدی، سیما پورهاشمی و محمدعلی اسدی زنگنه و حمیدرضا مرادی (1396): شناسایی مناطق برداشت گرد و غبار در خاورمیانه با استفاده از شاخص های آشکارسازی گردو غبار، مجله مخاطرات محیط طبیعی، سال ششم، شماره یازدهم، صص 118-101.
- حسین حمزه، نسیم، ابراهیم فتاحی و مجتبی ذوالجودی و پروین غفاریان و عباس رنجبر (1395): تحلیل همدیدی و دینامیکی پدیده گرد و غبار و شبیه سازی آن در جنوب غرب ایران در تابستان 1384، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال سوم، شماره 1، صص 102-91.
- حسین زاده، رضا، (1376): بادهای 120 روزه سیستان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 46.
- خسروی، محمود، مجید حبیبی نوخندان و رضا اسماعیلی (1378): پهنه بندی اثر خطر سرمازدگی دیررس بر روی باغات، مطالعه موردی شهرستان مه ولات، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 12، صص 145-162.
- زینالی، بتول، 1395، بررسی روند تغییرات فراوانی روزهای همراه با توفانهای گرد و غباری نیمه غربی ایران، مجله مخاطرات محیط طبیعی، سال پنجم، شماره هفتم، صص 100-87.
- زهرایی، اکبر، (1390): مدلسازی روند تغییرات پدیده گرد و غبار شهر زاهدان بر اساس روش های آماری ناپارامتریک طی نیم سده اخیر، دومین همایش ملی مقابله با بیابان زایی و توسعه پایدار تالاب های کویری ایران. اراک.
- علیزاده، امین، غلامعلی کمالی و فرهاد موسوی و محمد موسوی بایگی (1386): هوا و اقلیم شناسی، چاپ هشتم، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- عزیزی، قاسم، روشنی، محمود، (1387): مطالعه تغییر اقلیم در سواحل جنوبی خزر به روش من-کندال، پژوهش های جغرافیایی، شماره 64، صص28-13.
- فرج زاده، منوچهر، وحید فیضی و مریم ملاشاهی (1389): مطالعه تغییر اقلیم در شمال غرب ایران به روش من کندال، همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی محیطی، خرم آباد.
- کارگر، الهام، جواد بداق جمالی و عباس رنجبر سعات آبادی و مظهر معین الدینی و حمید گشتاسب (1395): شبیه سازی و تحلیل عددی طوفان گردوغبار شدید شرق ایران، تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، سال سوم، شماره 4، صص 119-101.
- گندمکار، امیر، راضیه فنایی و فاطمه دانشور و حسین کاردان و مریم السادات احدی نژاد و نجمه رضایی (1396): بررسی و ارتباط سنجی روند سری های دمایی و روزهای همراه با گردوغبار استان همدان، فصلنامه جغرافیا، سال پانزدهم، شماره 53، صص 293-277.
- گوهردوست، اعظم، فریده عظیمی (1389): بررسی و تحلیل پدیده گرد و غبار با استفاده از داده های آماری در استان خوزستان، همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی محیطی، خرم آباد.
- AlizadehChoobari, O., Zawar-Reza, P., Sturman, A., (2014): The global distribution of mineral dust and its impacts on the climate system: A review. Atmospheric Research 138(1), 152-165.
- Ataei, H, Ahmadi,F, (2010): Dust One Of The Environmental Problems In Islamic World Case Study: Khozestan Province. 4Th International Congress Of The Islamic World Geography (ICIWG), 14-16 April 2010 –Zahedan , Iran.
- Englestadler, S, (2001): Dust Storm Frequehcies And Their Relationship To Land Surface Condition, Friedrich-Schiller University, Jena
- Gillette, D.A.(1999): A qualitative geophysical explanation for ‘‘hot spot’’ dust emitting source regions. Contributions to Atmospheric Physics 72: 67-77.
- Goudie, A., (2014): Review Desert dust and human health disorders. Environment International 63(3), 101-113.
- Goossens C, Berger A. (1986): Annual and seasonal climatic variations over the Northern Hemisphere and Europe during the century. Annales Geophysicae 4: pp 385-399.
- Goudie. A.S., N.J.Middleton.(2001): Saharan dust storms: nature and consequences, Earth-Science Reviews,56: 179-204.
- Huang, M.; Peng, G.; Zhang, J., and Zhang, Sh., (2006), Application of artificial neural networks to the prediction of dust storms in Northwest China, Global and Planetary Change, 52, pp 216–224.
- Indoitu, R. Orlovsky, L. Orlovsky N., (2012): Dust storms in Central Asia: Spatial and temporal variations, Journal of Arid Environments, Volume 85, Pages 62-70.
- John J. Qu., and Kafatos M., (2006): Asian dust storm monitoring combining Terra and Aqua MODIS SRB measurements, Geosciences and Remote Sensing letters, 3(4), pp 484- 486.
- Kang, L., Huang, J., Chen, S., Wang, X (2015): Long-term trends of dust events over Tibetan Plateau during1961–2010 , Atmospheric Environment ,125 , 188–198.
- Khosravi, M, (2010): A Survey On The Vertical Distribution Of Dust And Particle To Arise From Storms In Middle East Case Study Sistan, Iran, 4Th International Congress Of The Islamic World Geography (ICIWG), 14-16 April 2010 –Zahedan , Iran.
- Lettenmaier,D.P.,E.F.Wood, and J. R.Wallis, (1994): Hydro-climatological Trends in the Continental United States, 1948-88.J. Climate, 7: pp586-607.
- Lee, J.A., T.E. Gill, K.R. Mulligan, M.Domı´nguez Acosta,and A.E.Perez.(2008). Land use/land cover and point sources of the 15 December 2003 dust storm in southwestern North America. Geomorphology. http://dx.doi.org/10.1016/j.geomorph. 2007.12.016.
- Mei, D., Xiushan, L., Lin, S., and Ping, W., (2008): A Dust-Storm Process Dynamic Monitoring With Multi-Temporal MODIS Data, The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Vol. XXXVII, Part B7, pp 965-970.
- Natsagdorj, L, D, jugder, Y, schung, (2002): Analysis of dust storms observed. Mongolia during1937-1999, p12.
- Orlovsky, N. orlovsky, A. & Durdye,V. (2005): Dust storms in Turkmenistan.Journal of Arid Environments 60(83-97).
- Rashki, A., Kaskaoutis, D.G., Rautenbach, C., Eriksson, P.G., Qiang, M., Gupta, P., (2012): Dust storms and their horizontal dust loading in the Sistan region, Iran. Aeolian Research 5(3), 51-62.
- Rezazadeh, M., Irannejad, P., Shao, Y., 2013. Climatology of the Middle East dust events. Aeolian Research 103-109.
- Serrano, A., Mateos, V.L., and Garcia, J.A., (1999): Trend Analyisi of Monthly Precipitation Over the Iberian Peninsula for the Period 1921-1995. phys. Chem. EARTH(B), vol:24, no. 1-2: pp 85-90.
- Tanre, Y.J, Kavfman, B, Etal, (2007): Climatology Of Dust Remotely Sens Data In The Solar Spectrum, Journal Of Geophysical Research, Vol 106.
- Turgay, P. and Ercan K, (2005): Trend Analysis in Turkish Precipitation data. Hydrological processes published onlineinwiley Interscience.
- Wang, Y., G.Zhuang, A. Tang, W. Zhan, Y.Sun, Z. Wang, and Z. An,(2007): The evolution of chemical components of aerosols at five monitoring site of China during dust storms. Atmospheric Environment 41: 1091-1105.