تحلیل بصری نشانه های شهری، هتل چمران و ارائه راهکارهایی جهت اثرافزایی آنها (نمونه موردی: هتل چمران شیراز)
الموضوعات :علی شکور 1 , علیرضا عبداله زاده فر 2 , سارا یوسفی 3 , محمد محمدی 4
1 - استاد جغرافیای انسانی، واحد مرودشت، دانشگاه ازاد اسلامی، مرودشت، ایران.
2 - استادیار گروه شهرسازی، واحد صفاشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، صفا شهر، ایران.
3 - کارشناسی ارشد طراحی شهری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.
4 - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، واحد زرقان، دانشگاه آزاد اسلامی، زرقان، ایران.
الکلمات المفتاحية: منظر شهری, نشانه های شهری, بعد بصری شهر, هتل چمران شیراز.,
ملخص المقالة :
مقدمه: امروزه توجه به مفهوم نشانه¬ها در شهر، به عنوان یکی از دغدغه¬های نظریه¬پردازن شهری تبدیل شده است. نشانه¬های در هر مقیاس و از هرنوعی که باشند، در واقع توانسته اند ارتباطی صریح و عمیق با مخاطب برقرار نموده و بخشی از کالبد شهر و به تبع آن هویت فردی هر شهروند را تشکیل داده و همچنین، شناخت ذهنی شهروندان از شهر را سازمان بدهند. هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر تحلیل بصری نشانه¬های شهری، هتل چمران و ارائه راهکارهایی جهت اثرافزایی آنها می¬باشد. روش¬شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی می¬باشد. حجم جامعه آماری آن 100000 نفر در نظر گرقته شده است. در این پژوهش روش نمونه¬گیری روش تصادفی است.. با توجه به حجم جامعه، با استفاده از جدول مورگان 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش گردآوری داده¬ها؛ مطالعات کتابخانه¬ای و میدانی (طراحی پرسشنامه) بوده است و سپس داده¬های به دست آمده از پرسشنامه¬ها با استفاده از نرم¬افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش، هتل چمران شیراز است. یافته¬ها و بحث: نتایج نشان داد به نظر ساکنان شهر شیراز، نمادهای واقع در این شهر مطلوبیت نسبی سیمای بصری دارند. از نظر ساکنان شهر شیراز، مطلوبیت نسبی بصری در رابطه با نمادهای موجود در شهر وجود دارد. بنابراین مطلوبیت تناسب طراحی المان این هتل در سطح نسبتا مناسبی قرار دارد. سیمای بصری هتل چمران شامل نورپردازی، رنگ¬های مورد استفاده، جذابیت بصری، در سطح نسبتا مطلوبی (3/75) قرار دارد. یک ارتباط مستقیم معنادار بین مولفه خوانایی و تقویت بصری برقرار است. که با تقویت یکی دیگری نیز تقویت می¬شد. عقیده پاسخ دهندگان هتل چمران سیمای بصری نسبتا مطلوبی دارد. نتایج: نتایج نشان داد که فضاهای شهری موجود، فضاهایی کاملاً مردانه هستند وتفرجگاه چمران نیز ازاین قاعده مستثنی نمی‌باشد، لذا مناسب¬سازی فضا و خدمات موجود جهت حضور بیشتر زنان در این محیط حائز اهمیت است.
امیری خوشکاروندانی، سمیه. (1394)، "بررسی مفهوم شناختی نشانه و رمز گان در معماری و شهرسازی با تاکید بر معماری و شهر اسلامی"، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 43، صص 444-423.
انصاری، مجتبی؛ پورجعفر، محمدرضا صادقی، علی رضا؛ و حقیقت با مهدی. (۱۳۸۸). بازشناسی انگاره¬های نظام بصری در محلات بافت فرس شهری نمونه موردی: محله عباسی تهران. دو فصلنامه دانشگاه هنر (نامه معماری و شهرسازی)، ۲، 71-91.
ایزدپناهی، پریا. (1395)، "مقایسه و بررسی ایدئولوژیک نشانه¬های شهری بوشهر، پیش و پس از ورود مدرنیته به شهر"، مجله مطالعات هنر و معماری، شماره 4و5، صص 40-52.
پورتئوس، جی داگلاس. (۱۳98). زیبایی¬شناسی محیط زیست نظريد سیاست¬ها و برنامه¬ریزی. (محمدرضا مثنوی، مترجم). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
پورجعفر، محمدرضا. بمائیان، محمدرضا تقوائی، علی¬اکبر. منتظرالحجه، مهدی. (۱۳۹۰)، "درآمدی بر گونه شناسی نشانه¬های شهری در نقشه¬های ادراکی شهروندان (نمونه موردی: شهر يزد"، فصلنامه دانشگاه هنر، صص ۱۶۵- ۱۲۹.
پورجعفر، محمدرضا، تقوایی، علی¬اکبر و صادقی، علیرضا. (۱۳۸7). خوانش تأثیر ساماندهی محورهای بصری بر ارتقاء کیفیت محيط فضاهای عم شهری (نمونه موردی: خیابان آزادی تهران مدیریت شهری، ۷ (۲۴) 80-65.
پیراوی ونک، مرضیه (۱۳۹۲)، "رویکردی فلسفی به فضا و سیمای شهر"، نشریه مطالعات فرهنگ- ارتباطات، شماره ۲۹، صص 166-149.
ترکاشوندی، عباس. مجیدی، سحر. (1392)، "بازشناسی برخی نشانه¬ها در فضاهای شهری"، نشریه علمی- پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 6، صص5-15.
داورپناه، افشین. (۱۳۹۱)، "درآمدی بر مدیریت و کاربرد نمادها و نشانه¬ها در فضای شهری"، تهیه شده در معاونت برنامه¬ریزی و توسعه سازمان زیباسازی شهر تهران.
داوری¬نژاد، مسعود، سهوت، محمدرضا. (۱۳87)، "شناخت فضای شهری"، انتشارات طحان، تهران.
رزم¬آرا، مینا رضایی، فاطمه. تقی¬پور، ملیحه. (1395)، "تأثير نشانه¬های شهری بر حس تعلق شهروندان در منظر شهر شیراز"، مجله طراحی مهندسی و اکولوژیکی منتظر، شماره ۲، صص 44 -36.
رفیعیان، مجنبی، دایی، زهرا. (۱۳۸۹)، " بررسی شاخص¬ها و معیارهای مؤثر بر رضایت¬مندی شهروندان از فضاهای عمومی شهری"، نشريه راهبرد، شماره 53، صص 45-35.
سالاری¬فر، مهيا، معصومی، مسیح¬اله. (1396)، "بررسی تأثیر عوامل کالبدی- محیطی طراحی فضاهای باز شهری بر ارتقاء امنیت اجتماعی سکونتگاه¬های غیر رسمی شهر سبزوار"، نشریه پژوهش و برنامه¬ریزی شهری، شماره ۳۰، صص 162-145.
سجادزاده، حسن و پیربابایی، محمدتقی. (۱۳۹۱)، مفاهیم فضای شهری در شهر اسلامی نشریه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ۳ (۱۰): ۳۴-۲۵
سجودی، فرزان. (1393)، "نشانه شناسی کاربردی"، انتشارات نشر علم، تهران.
سرور، هوشنگ کاشانی اصل، اصير. اسلامی، مهدی. صلاح ساریخان بیگلو، وحيد. (۱۳۹۳)، "بررسی تأثیر نمادها و نشانه¬های شهری در توسعه گردشگری (نمونه موردی: شهر تبریز)"، مجله برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری، شماره ۱۱، ص ۱۶۰-۱۱۸.
سلطانی، علی، خداپرست، بهاره. (۱۳۸۹)، "ارزیابی خیابان¬های شهری بر اساس رهبانت انسان گر (نمونه موردی: خیابان سيه شيراز "، نشریه آرمان شهر، شماره 2، صص ۱۱۰-۹۷.
سلطائي، ليلا. (۱۳۸۸)، "نقش نشانه¬ها در مدیریت منظر شهر"، نشریه منظر، شماره 3، صص ۷۵ – 74.
کالن، گوردن. (1382)، گزیده منظر شهری، منوچهر طبیبیان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
کریمی یزدی، اعظم. براتی، ناصر زارعی، مجید. (1395)، "ارزیابی تطیقی ادراک فضای شهری از نظرگاه مخاطبین و متخصصین عرصه شهری (نمونه موردی: مجموعه شهری امامزاده صالح تجریش تهران)"، مجله علمی- پژوهشی پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی باغ نظر، شماره 45، 26-۱4.
لطفي، مديشه، محمدی، عبدالحميد. (۱۳۹۱)، "بررسی ارتباط نمادهای شهری با هویت شهر (نمونه موردی: شهر گنبد کاووس)"، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافيا (برنامه ریزی منطقه ای)، شماره ۲، ص 70 -61.
لینچ، کوین. (1385)، «سیمای شهر»، ترجمه منوچهر مزینی، تهران: دانشگاه تهران.
محمد حسنی، الینا، طغرایی، ابوالفضل میر غلامی، مرتضي. (1393)، "تحليل گونه¬شناسانه عوامل موثر بر توانایی نشانه¬های شهری (نمونه موردی: خیابان ولیعصر (ع) تهران)"، نشریه هویت شهر، شماره ۲۵، ص 74-61.
مدیری، آتوسا، نوراللهی اسکویی، نیکو. (۱۳۹4)، "ارزیابی ادراک بصری فضایی میدان امام حسین (ع) نمونه موردی: محله عودلاجان تهران، فصلنامه علمی پزوهشی مطالعات شهری، شماره 11، صص 86 -76.
مثنوی،محمدرضا؛ متدین ،حشمت الله ؛صابونچی ،پریچهرو همتی ،مرتضی .(1400) . تحلیل مفهوم منظر و رویکرد منظر از سطح نظری تا عرصه اجرایی : مرور ادبیات نظری .منظر،13(57)،37-22.
نجفی تروجنی، سیده نسیم. براتی، ناصر. (1395)، "ارزیابی نماد ورودی شهرها بر مبنای مولفه¬های کالبدی طراحی (نمونه موردی: نداد ورودی شرقی شهر قزوين)"، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهری، شماره 24، صص 200-189.
نصر، طاهره. (1395)، "جایگاه «نشانه¬های شهری» در واکاوی مولفه¬های «هویت» و «فرهنگ» در سیمای شهر ایرانی (مطالعه موردی: بررسی سیمای شهر شیراز)"، هویت شهر، شماره بیست و نهم، صص 17-28.
هاشم¬نژاد سراجه¬لو، مجتبی. (1397)، "تاثیر طراحی المان¬های شهری بر مبنای نشان و فرهنگ شهری در جهت توسعه پیکره شهری"، مجله نخبگان علوم مهندسی، شماره 3، صص 90.
یوسفی، علی. صادقی¬نژاد، مهسا. (1396)، " مرور انتقادی نظریه سیمای شهر لینچ :نشانه شناسی نقشه¬های ادراکی شهروندان و بازشناسی هویت و کالبد شهر"، فصلنامه جامعه شناختی شهری، شماره 22، صص 72-47.
Alkan Bala, Havva.(2016)Landmarks in Urban Space as Signs, Journal of Current Urban Studies, Vol.4,No.4,pp.409-429.
.Lockman & pick 1978 Appleyard 1969,carr&schissler 1969, Siegel & White 1975, Hazen
Golany G. , (1996). Geo Space Urban Design, John Wily and Son, New York,
Yun Jieheerah.(2019)Role of urban landmarks in branding Seoul as a global city,Journal of Frontiers of Architectural Research,Vol.8,No.1,pp.44-54.
