کیفیت تیم حسابرسی و رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی: شواهد تجربی از موسسات حسابرسی ایرانی

مظاهری اسدی, مهنوش; آقایی چادگانی, آرزو

doi:10.30486/FBRA.1403.119977669

رقم المقالة : 14021119977669 زيارة : 258 الصفحة: 95 - 116

10.30486/FBRA.1403.119977669

نوع المخطوط: ابحاث

کیفیت تیم حسابرسی و رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی: شواهد تجربی از موسسات حسابرسی ایرانی

الموضوعات : پژوهش های مالی و رفتاری در حسابداری

مهنوش مظاهری اسدی ¹ , آرزو آقایی چادگانی ²

1 - گروه حسابداری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، نجف آباد ،ایران

تاريخ الإرسال : 27 الخميس , رجب, 1445 تاريخ التأكيد : 03 الجمعة , شوال, 1445 تاريخ الإصدار : 30 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1446

الکلمات المفتاحية: کیفیت تیم حسابرسی, کیفیت حسابرسی, رفتارهای تهدیدکننده, حسابرسان. ,

ملخص المقالة :

با توجه به مسائل مطرح در زمینه کیفیت حسابرسی و اهمیت آن و نتایج متفاوت پژوهش های انجام شده در زمینه رابطه بین کیفیت تیم حسابرسی و رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی در کشورهای مختلف، هدف این پژوهش بررسی این مسئله در بین موسسات حسابرسی در ایران است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نحوه گردآوری داده ها پیمایشی و از نظر تحلیل ها توصیفی-همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه حسابرسان شاغل در موسسات حسابرسی ایران و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. تعداد نمونه ها شامل 110 پرسشنامه و داده ها با استفاده از روش معادلات ساختاری تحلیل شدند. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق آزمون ها مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان داد فردزدایی تیم حسابرسی با رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی رابطه مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد نابرابری جنسیتی با رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی رابطه مثبت و معناداری دارد. اما، طبق نتایج هویت اجتماعی با رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی رابطه ای ندارد و هویت اجتماعی نمی تواند رابطه بین فردزدایی و رفتارهای تهدید کننده کیفیت حسابرسی را تعدیل کند.

المصادر:

احمدزاده، زاهد و یعقوب نژاد. (1401). تأثیر درک حسابرسان از فرهنگ اخلاقی حاکم در مؤسسات بر ارزشهای حرفهای در موسسات حسابرسی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 14(55)، 23-40.
بهبهانی نيا، پريسا و معصومي، جواد. (1395). نقش کيفيت حسابرسي در کاهش عدم تقارن اطلاعاتي. دانش حسابداری مالی، 3(4)، 93-106.
علوی، یعقوب نژاد، محمدی نوده و فاضل. (1401). بررسی تأثیر شاخص‌های مرتبط با نظارت بر سازوکارهای تأمین مالی و عوامل مؤثر بر آن. اقتصاد مالی، 16(60)، 325-354.
فتحه، باقری علی‌آبادی و جعفری پور. (1402). تأثیر انتخاب حسابرس بر کیفیت گزارشگری مالی. پژوهش های حسابداری مالی و حسابرسی، 15(60)، 139-156.
منصوریان، صبا و توسکی، فرهاد. (1400). بررسی رابطه بین حق الزحمه حسابرسی، اعتبار شرکت حسابرسی و کیفیت حسابرسی. هفتمین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری و توسعه اقتصادی.
Adapa, S., Rindfleish, J. and Sheridan, A. (2016), “Doing gender’ in a regional context: explaining women’s absence from senior roles in regional accounting firms in Australia”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 35, pp. 100-110.
Aghaei Chadegani, A. and Moamed, Z.M. (2015), “The influence of individual characteristics on auditors’ intention to report errors”, Journal of Economics, Business and Management, Vol. 3 No. 7, pp. 710-714.
Alderman, C.W. and Deitrick, J.W. (1982), “Auditors’ perceptions of time budget pressures and premature sign-offs: a replication and extension”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 1 No. 2, pp. 54-68.
Amiot, C.E., Terry, D.J., Wirawan, D. and Grice, T.A. (2010), “Changes in social identities over time: the role of coping and adaptation processes”, British Journal of Social Psychology, Vol. 49 No. 4, pp. 803-826.
Anderson-Gough, F., Grey, C. and Robson, K. (2005), “Helping them to forget: the organizational embedding of gender relations in public audit firms”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 30 No. 5, pp. 469-490.
Annelin, A. and Svanström, T. (2021), “The triggers and consequences of audit team stress: qualitative evidence from engagement teams”, International Journal of Auditing, Vol. 26 No. 2, doi: 10.1111/ijau.12254.
Annisette, M. and Trivedi, V.U. (2013), “Globalization, paradox and the (un)making of identities: immigrant chartered accountants of India in Canada”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 38 No. 1, pp. 1-29.
Ater, B., Gimbar, C., Jenkins, J.G., Saucedo, G. and Wright, N.S. (2019), “Audit roles and the review process: workpaper preparers’ and reviewers’ differing perspectives”, Managerial Auditing Journal, Vol. 34 No. 4, pp. 438-461, doi: 10.1108/MAJ-05-2018-1896.
Bamber, E.M. and Iyer, V.M. (2007), “Auditors’ identification with their clients and its effect on auditors’ objectivity”, AUDITING: A Journal of Practice and Theory, Vol. 26 No. 2, pp. 1-24.
Baskerville, R.F., Jacobs, K., Joannides de Lautour, V. and Sissons, J. (2016), “Ethnicity as inclusion and exclusion: drawing on concept and practice in accounting research”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 29 No. 8, pp. 1262-1269.
Bauer, T.D., Estep, C. and Malsch, B. (2019), “One team or two? Investigating relationship quality between auditors and IT specialists: implications for audit team identity and the audit process”, Contemporary Accounting Research, Vol. 36 No. 4, pp. 2142-2177, doi: 10.1111/1911-3846.12490.
Becker, S.D., Jagalla, T. and Skærbæk, P. (2014), “The translation of accrual accounting and budgeting and the reconfiguration of public sector accountants’ identities”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 25 Nos 4/5, pp. 324-338.
Bernardi, R.A. and Arnold Sr, D.F. (1997), “An examination of moral development within public accounting by gender, staff level, and firm”, Contemporary Accounting Research, Vol. 14 No. 4, pp. 653-668.
Broberg, P., Umans, T., Skog, P. and Theodorsson, E. (2018), “Auditors’ professional and organizational identities and commercialization in audit firms”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 31 No. 2, pp. 374-399.
Christensen, B. E., Glover, S. M., Omer, T. C., & Shelley, M. K. (2016). Understanding audit quality: Insights from audit professionals and investors. Contemporary Accounting Research, 33(4), 1648-1684.
Cannon, N.H. and Bedard, J.C. (2017), “Auditing challenging fair value measurements: evidence from the field”, The Accounting Review, Vol. 92 No. 4, pp. 81-114.
Ciancanelli, P., Gallhofer, S., Humphrey, C. and Kirkham, L. (1990), “Gender and accountancy: some evidence from the UK”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 1 No. 2, pp. 117-144.
Coram, P., Glavovic, A., Ng, J. and Woodliff, D.R. (2008), “The moral intensity of reduced audit quality acts”, AUDITING: A Journal of Practice and Theory, Vol. 27 No. 1, pp. 127-149.
Creegan, C., Colgan, F., Charlesworth, R. and Robinson, G. (2003), “Race equality policies at work: employee perceptions of the ‘implementation gap’ in a UK Local Authority”, Work, Employment and Society, Vol. 17 No. 4, pp. 617-640.
Cullinan, C. (2004), “Enron as a symptom of audit process breakdown: can the Sarbanes-Oxley act cure the disease?”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 15 Nos 6/7, pp. 853-864.
Davie, S.S. (2017), “Accounting, female and male gendering, and cultural imperialism”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 30 No. 2, pp. 247-269.
Diener, E. (1979), “Deindividuation, self-awareness, and disinhibition”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 37 No. 7, pp. 1160-1171.
Donnelly, D.P., Quirin, J.J. and O’Bryan, D. (2003), “Auditor acceptance of dysfunctional audit behavior: an explanatory model using auditors’ personal characteristics”, Behavioral Research in Accounting, Vol. 15 No. 1, pp. 87-110.
Duff, A. (2011), “Big four accounting firms’ annual reviews: a photo analysis of gender and race portrayals”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 22 No. 1, pp. 20-38.
Duff, A. (2017), “Social mobility and fair access to the accountancy profession in the UK: evidence from big four and mid-tier firms”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 30 No. 5, pp. 1082-1110.
Dwyer, P.D. and Roberts, R.W. (2004), “The contemporary gender agenda of the US public accounting profession: embracing feminism or maintaining empire?”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 15 No. 1, pp. 159-177.
Edgley, C., Sharma, N. and Anderson-Gough, F. (2016), “Diversity and professionalism in the big four firms: expectation, celebration and weapon in the battle for talent”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 35, pp. 13-34.
Empson, L. (2004), “Organizational identity change: managerial regulation and member identification in an accounting firm acquisition”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 29 No. 8, pp. 759-781.
European Commission (2018), “Gender pay gap in EU countries based on SES (2014)”, Publications Office, available at: https://data.europa.eu/doi/10.2838/978935.
Festinger, L., Pepitone, A. and Newcomb, A. (1952), “Some consequences of de-individuation in a mgroup”, The Journal of Abnormal and Social Psychology, Vol. 47 No. 2, pp. 382-389.
Forsyth, D.R. (2010), Group Dynamics, 5th ed., Cengage Learning, Wadsworth.
Francis, J.R. (2011), “A framework for understanding and researching audit quality”, AUDITING: A Journal of Practice and Theory, Vol. 30 No. 2, pp. 125-152.
Gibbins, M. and Qu, S.Q. (2005), “Eliciting experts’ context knowledge with theory-based experiential questionnaires”, Behavioral Research in Accounting, Vol. 17 No. 1, pp. 71-88.
Gold, A., Hunton, J.E. and Gomaa, M.I. (2009), “The impact of client and auditor gender on”, Accounting Horizons, Vol. 23 No. 1, pp. 1-18.
Grosser, K., McCarthy, L. and Kilgour, M.A. (2017), Gender Equality and Responsible Business: Expanding CSR Horizons, Routledge, Abingdon, Oxon.
Hanel, P.H., Maio, G.R. and Manstead, A.S. (2018), “A new way to look at the data: similarities between groups of people are large and important”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 116 No. 4, p. 541.
Hardies, K., Breesch, D. and Branson, J. (2013), “Gender differences in overconfidence and risk taking: do self-selection and socialization matter?”, Economics Letters, Vol. 118 No. 3, pp. 442-444.
Hargie, O., Dickson, D. and Nelson, S. (2003), “Working together in a divided society: a study of intergroup communication in the Northern Ireland workplace”, Journal of Business and Technical Communication, Vol. 17 No. 3, pp. 285-318.
Hay, D., Knechel, W.R. and Willekens, M. (2015), The Routledge Companion to Auditing, Routledge, Abingdon, Oxon.
Hayes, C. and Jacobs, K. (2017), “The processes of inclusion and exclusion: the role of ethnicity and class in women’s relation with the accounting profession”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 30 No. 3, pp. 565-592.
Haynes, K. (2006), “Linking narrative and identity construction: using autobiography in accounting research”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 17 No. 4, pp. 399-418.
Haynes, K. (2008), “Transforming identities: accounting professionals and the transition to motherhood”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 19 No. 5, pp. 620-642.
Haynes, K. (2017), “Accounting as gendering and gendered: a review of 25 years of critical accounting research on gender”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 43, pp. 110-124.
Herda, D.N. and Martin, K.A. (2016), “The effects of auditor experience and professional commitment on acceptance of underreporting time: a moderated mediation analysis”, Current Issues in Auditing, Vol. 10 No. 2, pp. A14-A27.
Herrbach, O. (2001), “Audit quality, auditor behaviour and the psychological contract”, European Accounting Review, Vol. 10 No. 4, pp. 787-802, doi: 10.1080/09638180127400.
Huang, G., Fowler, C.J. and Baskerville, R.F. (2016), “Entering the accounting profession: the operationalization of ethnicity-based discrimination”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 29 No. 8, pp. 1342-1366.
IAASB (2014), “A framework for audit quality key elements that create an environment for audit quality”, available at: www.ifac.org/system/files/uploads/IAASB/Framework-for-Audit-Quality-Outline.pdf
IFAC (2016), “Code of ethics for accountants”, available at: www.ifac.org/publications-resources/2013- handbook-code-ethics-professional-accountants.
Ittonen, K., Vähämaa, E. and Vähämaa, S. (2013), “Female auditors and accruals quality”, Accounting Horizons, Vol. 27 No. 2, pp. 205-228.
Johansen, T.R. and Christoffersen, J. (2017), “Performance evaluations in audit firms: evaluation foci and dysfunctional behaviour: performance evaluations in audit firms”, International Journal of Auditing, Vol. 21 No. 1, pp. 24-37.
Johnson, R.D. and Downing, L.L. (1979), “Deindividuation and valence of cues: effects on prosocial and antisocial behavior”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 37 No. 9, pp. 1532-1538.
Kelley, T. and Margheim, L. (1990), “The impact of time budget pressure, personality, and leadership variables on dysfunctional auditor behavior”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 9 No. 2, pp. 21-42.
Kirkham, L.M. and Loft, A. (1993), “Gender and the construction of the professional accountant”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 18 No. 6, pp. 507-558.
Klein, O., Spears, R. and Reicher, S. (2007), “Social identity performance: extending the strategic side of SIDE”, Personality and Social Psychology Review, Vol. 11 No. 1, pp. 28-45, doi: 10.1177/1088 868306294588.
Kokot, P. (2015), “Let’s talk about sex(ism): cross-national perspectives on women partners’ narratives on equality and sexism at work in Germany and the UK”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 27, pp. 73-85.
Komori, N. (2008), “Towards the feminization of accounting practice: lessons from the experiences of Japanese women in the accounting profession”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 21 No. 4, pp. 507-538.
Kyriacou, O. (2016), “Accounting for images of ‘equality’ in digital space: towards an exploration of the Greek accounting professional institute”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 35, pp. 35-57.
Larson, R.F. and Catton, W.R. (1959), “Can the mail-back bias contribute to a study’s validity?”, American Sociological Review, Vol. 24 No. 2, pp. 243-245.
Le Bon, G. (1896), The Crowd: A Study of the Popular Mind, Batoche Books, Canada.
Lennox, C.S. and Wu, X. (2016), “A review of the literature on audit partners”, available at: https:// papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2876174
Lombardi, L. (2016), “Disempowerment and empowerment of accounting: an indigenous accounting context”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 29 No. 8, pp. 1320-1341.
Lord, A.T. (1992), “Pressure: a methodological consideration for behavioral research in auditing”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 11 No. 2, pp. 89-108.
McKinlay, A. (2010), “Performativity and the politics of identity: putting butler to work”, Critical erspectives on Accounting, Vol. 21 No. 3, pp. 232-242.
Maass, A., Castelli, L. and Arcuri, L. (2000), “Measuring prejudice: implicit versus explicit techniques”, in Capozza, D. and Brown, R. (Eds), Social Identity Processes: Trends in Theory and Research, Sage, pp. 96-116, doi: 10.4135/9781446218617.n7.
Malone, C.F. and Roberts, R.W. (1996), “Factors associated with the incidence of reduced audit quality behaviors”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 15 No. 2, pp. 49-64.
Morales, J. and Lambert, C. (2013), “Dirty work and the construction of identity: an ethnographic study of management accounting practices”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 38 No. 3, pp. 228-244.
Murray, F. (1991), “Technical rationality and the is specialist: power, discourse and identity”, Critical Perspectives on Accounting, Vol. 2 No. 1, pp. 59-81.
Nadler, A., Goldberg, M. and Jaffe, Y. (1982), “Effect of self-differentiation and anonymity in group on deindividuation”, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 42 No. 6, pp. 1127-1136.
Otley, D.T. and Pierce, B.J. (1996), “The operation of control systems in large audit firms”, Auditing: A Journal of Practice and Theory, Vol. 15 No. 2, pp. 65-84.
Paino, H., Smith, M. and Ismail, Z. (2012), “Auditor acceptance of dysfunctional behaviour: an explanatory model using individual factors”, Journal of Applied Accounting Research, Vol. 13 No. 1, pp. 37-55.
Reicher, S.D., Spears, R. and Postmes, T. (1995), “A social identity model of deindividuation phenomena”, European Review of Social Psychology, Vol. 6 No. 1, pp. 161-198.
Rich, J.S., Solomon, I. and Trotman, K.T. (1997), “Multi-auditor judgment/decision making research: a decade later”, Journal of Accounting Literature, Vol. 16, pp. 86-126.
Skærbæk, P. (2009), “Public sector auditor identities in making efficiency auditable: the national audit office of Denmark as independent auditor and modernizer”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 34 No. 8, pp. 971-987.
Smith, K.J., Emerson, D.J. and Boster, C.R. (2018), “An examination of reduced audit quality practices within the beyond the role stress model”, Managerial Auditing Journal, Vol. 33 Nos 8/9, pp. 736-759.
Sörlin, A., Lindholm, L., Nawi, N. and Öhman, A. (2011), “Gender equality in couples and self-rated health-a survey study evaluating measurements of gender equality and its impact on health”, International Journal for Equity in Health, Vol. 10 No. 1, pp. 1-11.
Spears, R. and Lea, M. (1992), “Social influence and the influence of the ‘social’ in computer-mediated communication”, in Lea, M. (Ed.), Contexts of Computer-Mediated Communication, 30-65.
Swedish House of Finance (2021), “Gender and minority diversity – developments around the world”, Stockholm School of Economics, available at: www.hhs.se/en/houseoffinance/outreach/industry- seminars/2021/gender-and-minority-diversity–-developments-around-the-world/
Sweeney, B., Arnold, D. and Pierce, B. (2010), “The impact of perceived ethical culture of the firm and demographic variables on auditors’ ethical evaluation and intention to act decisions”, Journal of Business Ethics, Vol. 93 No. 4, pp. 531-551.
Tajfel, H. and Turner, J.C. (1979), “An integrative theory of intergroup conflict”, in The Social Psychology of Intergroup Relations, Brooks/Cole, Monterey, CA, pp. 33-47.
Taylor, L.C. and Scapens, R.W. (2016), “The role of identity and image in shaping management accounting change”, Accounting, Auditing and Accountability Journal, Vol. 29 No. 6, pp. 1075-1099.
Trotman, K.T., Bauer, T.D. and Humphreys, K.A. (2015), “Group judgment and decision making in auditing: past and future research”, Accounting, Organizations and Society, Vol. 47, pp. 56-72.
Yuen, D.C.Y., Law, P.K.F., Lu, C. and Qi Guan, J. (2013), “Dysfunctional auditing behaviour: empirical evidence on auditors’ behaviour in Macau”, International Journal of Accounting and Information Management, Vol. 21 No. 3, pp. 209-226.
Zimbardo, P.G. (1969), “The human choice: Individuation, reason, and order versus deindividuation, impulse, and chaos”, NE Symposium on Motivation, 17, 237-307.
Zimbardo, P.G. (2007), The Lucifer Effect: Understanding How Good People Turn Evil, 1st ed., Random House, New York, N.

نص كامل:

Financial and Behavioral Researches in Accounting

Vol. 4, No. 3, Ser No. (14), Autumn 2024, pp. 95-116

Audit Team Quality and Audit Quality Dysfunctional Behaviors: Impirical Evidence from Iranian Audit Firms

Mahnoosh Mazaheri Asadi¹, Arezoo Aghaei Chadegani²

Received: 2024/02/08

Accepted: 2024/04/12

Extended Abstract

Background and purpose: A decrease in audit quality can lead to the loss of the reputation of audit institutions and a decrease in the demand for audit services. The quality of audit affects the level of trust of shareholders and other users of reports and financial information of companies. Audit quality-threatening behaviors are an effective factor in audit quality because these behaviors occur during the audit process, and improving these behaviors can increase audit quality. Behaviors that threaten audit quality are considered unethical behaviors, and the results show that they increase errors and documentably have a negative impact on audit opinion. Audit team equity and quality attributes describe how team members treat each other within a team that is equal or unequal. Discrimination can stem from many different origins, including ageism, racism, or classism. And it has been consistently evident in the accounting and auditing profession. For example, ethnic minority accountants who are trained and certified in the same country as ethnic majority accountants are more likely to face discrimination because of their ethnic identity. Issues raised in the field of audit quality have important effects on users' perspective of audited information. The importance of audit quality and the different results of past research on the relationship between the quality of the audit team and the behaviors that threaten audit quality in different countries have made researchers conduct more research in this field, according to the issues raised in audit quality and its importance and the different results of previous research conducted in the field of the relationship between the quality of the audit team and the behaviors that threaten the quality of the audit in different countries. This research aims to examine this issue among Iranian audit institutions.

Methodology: In terms of the purpose of this research, it is applied research. In terms of its nature and implementation method, it is a survey and descriptive-correlation research. This research used library and field methods to collect information and data. In the first step, theoretical foundations were collected from numerous articles obtained from the Internet and Persian and English specialized books and magazines. Then, standard questionnaires were used to collect the required data. The statistical population of this research is all auditors working in audit institutions and audit organizations in Iran. The number of statistical samples based on Cochran's formula with an unknown population was 350. 110 completed questionnaires were analyzed after the distribution of questionnaires. The analysis of the results of this research was done using statistical software at two descriptive and inferential levels, and path analysis regression with SmartPLS software was used to investigate the relationships between variables.

Findings: The results showed that the depersonalization of the audit team has a positive and significant relationship with behaviors that threaten the quality of the audit. Also, the results showed that gender inequality has a positive and significant relationship with behaviors that threaten audit quality. However, according to the results, social identity is not related to behaviors that threaten audit quality, and social identity cannot moderate the relationship between depersonalization and behaviors that threaten audit quality. Also, the results showed that gender inequality has a positive and significant relationship with behaviors that threaten audit quality. Since deindividuation causes a person to treat others so that others lose their sense of individuality, auditors with this personality trait are more likely to engage in behaviors that threaten audit quality. Also, having the depersonalization characteristic of auditors makes them feel anonymous and have lower responsibility and control over their behaviors, and the behaviors that threaten audit quality increase.

On the other hand, considering the positive effect of gender inequality on audit quality-threatening behaviors, it can be concluded that the greater the gender diversity and equality in audit institutions and the more women are active in audit processes at the same time as men, the more audit quality-threatening behaviors are reduced These results are consistent with the research results. However, according to the results, social identity has no relationship with behaviors that threaten audit quality, and social identity cannot moderate the relationship between depersonalization and behaviors that threaten audit quality. The results of these hypotheses were not consistent with the results.

Keywords: Audit Team Quality, Audit Quality, Dysfunctional Behaviors, Auditors

JEL Classification: M42, D91

[1] . Ph.D student, Department of Accounting, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran

(Email: mazaheriac@yahoo.com)

[2] . Assistant Professor, Department of Accounting, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran (Corresponding Author) (Email: arezooaghaie2001@yahoo.com)

DOI:‌ 10.30486/FBRA.1403.119977669 ‌

پژوهش‌های مالی و رفتاری در حسابداری

دورۀ چهارم، شمارۀ سوم، پیاپی 14، پاییز 1403، صفحۀ 116-95

کیفیت تیم حسابرسی و رفتارهای تهدیدکنندۀ کیفیت حسابرسی: شواهد تجربی از مؤسسه‌های حسابرسی ایرانی

مهنوش مظاهری اسدی¹، آرزو آقایی چادگانی²

تاریخ دریافت: 19/11/1402

تاریخ پذیرش: 24/01/1403

چکیده

با توجه به مسائل مطرح در زمینۀ کیفیت حسابرسی و اهمیت آن و نتایج متفاوت پژوهش‌های انجام‌شده در زمینۀ رابطۀ بین کیفیت تیم حسابرسی و رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی در کشورهای مختلف، هدف این پژوهش بررسی این مسئله در بین مؤسسه‌های حسابرسی در ایران است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نحوۀ گردآوری داده‌ها پیمایشی و از نظر تحلیل‌ها توصیفی-همبستگی ‌می‌باشد. ‌جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ حسابرسان شاغل در مؤسسه‌های حسابرسی ایران و ابزار گردآوری داده‌ها ‌پرسش‌نامه است. تعداد نمونه‌ها شامل 110 ‌پرسش‌نامه و داده‌ها با استفاده از روش معادلات ساختاری تحلیل شدند. روایی ‌پرسش‌نامه از طریق تحلیل عاملی تأییدی و پایایی ‌پرسش‌نامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید گشت. نتایج نشان داد فردزدایی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی رابطۀ مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان داد نابرابری جنسیتی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌رابطۀ مثبت و معناداری دارد؛ اما، طبق نتایج هویت اجتماعی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی رابطه‌ای ندارد و هویت اجتماعی نمی‌تواند ‌رابطۀ بین فردزدایی و رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را تعدیل کند.

واژگان کلیدی: کیفیت تیم حسابرسی، کیفیت حسابرسی، رفتارهای تهدیدکننده، حسابرسان.

طبقه‌بندی موضوعی : M42 ،D91

مقدمه

کاهش در کیفیت حسابرسی ‌می‌تواند ‌منجربه از بین رفتن شهرت ‌مؤسسه‌های حسابرسی و کاهش تقاضا برای ارائۀ خدمات حسابرسی شود. میزان اعتماد سهام‌داران و همچنین سایر استفاده‌کنندگان گزارش‌ها و اطلاعات مالی شرکت‌ها تحت‌تأثیر کیفیت حسابرسی قرار ‌می‌گیرد (کریستیس و همکاران،2014). کیفیت حسابرسی ‌می‌تواند ‌تحت‌تأثیر عوامل ورودی، فرایندها و عوامل خروجی و همچنین سایر عوامل محیطی قرار گیرد. از جمله عوامل ورودی و درون‌سازمانی که ممکن است بر کیفیت حسابرسی ‌تأثیر بگذارد، ویژگی‌های فردی حسابرسان و رفتار ‌آن‌ها در مؤسسه‌های حسابرسی است (احمدزاده و همکاران،1396). رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی شامل توصیف رفتارهایی است که ‌‌منجربه کاهش کیفیت و در نتیجه شکست ‌مؤسسه‌های حسابرسی ‌می‌شود. دستکاری اطلاعات مالی و تقلب در ‌گزارش‌ها مصداق‌هایی از رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی هستند. به این صورت که حسابرسان جهت رسیدن به اهداف مد نظر خودشان، تغییراتی در ‌فرایند حسابرسی ایجاد ‌می‌کنند که باعث کاهش کیفیت کار حسابرسی ‌می‌شود (دانلی و همکاران،2003). از طرف دیگر، رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ممکن است عکس‌العمل حسابرسان نسبت به محیط پراسترس کاری که ناشی از کنترل‌های شدید مدیریت و فشارهای زمانی هستند، باشد. به‌عبارت دیگر زمانی که حسابرسان تحت فشارهای زمانی و اعمال کنترل شدید از طرف مدیران و الزامات صاحبکاران قرار ‌می‌گیرند، رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی بیشتر اتفاق ‌می‌افتد (پاینو و همکاران،2012). رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی باعث کاهش کارایی حسابرسان در ‌جمع‌آوری مدارک و شواهد حسابرسی و در نتیجه کاهش کیفیت حسابرسی و از بین رفتن شهرت مؤسسه‌های حسابرسی ‌می‌شوند. این رفتارها ممکن است ‌تأثیر سوء بر پیش‌بینی بودجه، کسب درآمد در سازمان‌ها و ارزیابی نادرست عملکرد کارکنان شود و کیفیت حسابرسی را از بین برده و حتی تهدیدی برای اعتبار ‌مؤسسه‌های حسابرسی باشند (لنوکس و وو،2016). رفتارهای یک فرد ‌می‌تواند ‌تحت‌تأثیر عوامل متعددی از جمله کار کردن با دیگران در کنار هم قرار گیرد (فورسایت، 2010). حسابرسی‌ها معمولاً توسط تیم‌ها انجام می‌شوند. بنابراین، کیفیت حسابرسی ‌می‌تواند ‌تحت‌تأثیر پویایی و رفتار تیم حسابرسی قرار ‌گیرد. در این پژوهش، فرض می‌شود که سه بعد برابری شامل فردزدایی، هویت اجتماعی و جنسیت می‌توانند با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی مرتبط باشند (آنلین،2023). برخی از پژوهش‌های روان‌شناسی (زیمباردو،2007) راه‌های مختلفی جهت توضیح نحوۀ رفتار افراد با یکدیگر از نظر برابری، از جمله ‌فردیت‌زدایی و هویت اجتماعی معرفی کرد‌ه‌اند. نظریۀ ‌فردیت‌زدایی (فستینگر و همکاران،1963؛ زیمباردو،1969) توضیح ‌می‌دهد که چگونه گروه‌ها با افراد طوری رفتار ‌می‌کنند که ‌آن‌ها تصور ‌می‌کنند به گروه تعلق ندارند، که این امر ‌می‌تواند ‌‌منجربه احساس گمنامی، خودآگاهی اندک، ‌پاسخ‌گویی کم و عدم کنترل افراد شود که ‌به رفتارهای غیرمنطقی افراد ‌بینجامد. به‌عبارت دیگر، وقتی تیم حسابرسی به جداسازی اعضا ‌می‌پردازد، با اعضای تیم به گونه‌ای رفتار ‌می‌کنند که گویی عضوی برابر در تیم نیستند که احتمالاً ‌تأثیرات منفی بر رفتار ‌آن‌ها خواهد داشت. نظریۀ هویت اجتماعی و ‌فردیت‌زدایی (کلین و همکاران،2007؛ رایچر و همکاران،1995) مبتنی بر شواهدی است که فردیت بر هویت اجتماعی در گروه‌ها ‌تأثیر ‌می‌گذارد. هویت اجتماعی اصطلاحی است که برای توصیف چگونگی شناخت اعضای تیم از یکدیگر و منجر شدن به تعاملات با هم تعریف ‌می‌شود (آمیوت و همکاران،2010؛ هانل و همکاران،2019). زمانی که تیم هویت اجتماعی را ‌می‌سازد، اعضای تیم ‌تحت‌تأثیر قرار گرفته تا طبق رفتار مورد تأیید عمل کنند. بنابراین، انتظار ‌می‌رود که نظریۀ ‌فردیت‌زدایی و هویت اجتماعی باید شامل پیامدهای رفتاری باشد. چهار مؤسسۀ بزرگ دربارۀ ادعاهای مؤسسه‌های بزرگ حسابرسی در مورد تبعیض جنسیتی بحث کردند و بیان کردند که برابری در همۀ اشکال باید در مؤسسه‌های حسابرسی وجود داشته باشد. تبعیض یا نابرابری، ‌می‌تواند شامل جنسیت، سن و سایر نابرابری‌ها باشد. برابری جنسیتی ‌به‌عنوان یک تعادل اجتماعی تعریف شده است که در آن با همه جنسیت‌ها ‌به‌طور مساوی رفتار ‌می‌شود (گروسر و همکاران،2017). هنگا‌می‌ که اعضای تیم، نابرابری جنسیتی را تجربه می‌کنند، ممکن است رفتار متفاوتی با یکدیگر داشته باشند و بنابراین، رفتار تیم می‌تواند ‌تحت‌تأثیر قرار گیرد. پژوهش‌های حسابرسی (گولد و همکاران، 2009، هاردیس و همکاران، 2013، ایتونن و همکاران،2013) دریافتند که رفتارها و نتایج تصمیم‌گیری‌ها ‌می‌تواند به دلیل تفاوت‌ها بین حسابرسان زن و حسابرسان مرد، کاملاً با هم متفاوت باشد. همچنین، تعیین جنسیت در حرفۀ حسابرسی ‌به‌عنوان عامل ‌تأثیرگذار بر رفتارها پیشنهاد شده است (اندرسون-گوگ و همکاران،2005). این پژوهش درک اعضای تیم حسابرسی را از ویژگی‌های برابری تیم حسابرسی و ‌تأثیر آن بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی بررسی می‌کند. پرسش‌های پژوهش این‌گونه مطرح ‌می‌شود که آیا فردزدایی، هویت اجتماعی و نابرابری جنسیتی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ارتباطی دارند؟ آیا هویت اجتماعی ‌رابطۀ بین فردزدایی تیم حسابرسی و رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را تعدیل ‌می‌کند؟ این مقاله در ادامه به پیشینۀ پژوهش و مطالعات گذشته در بخش دوم ‌می‌پردازد. در بخش سوم روش پژوهش و در بخش چهارم یافته‌های پژوهش توضیح داده شده است. در بخش آخر، نتیجه گیری، محدودیت‌ها و پیشنهادهای کاربردی و موضوع‌های پیشنهادی برای تحقیقات آتی بیان شده است.

مبانی نظری و پیشینۀ پژوهش

رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی

اگرچه دانش کمی درمورد چگونگی ‌تأثیرگذاری ویژگی‌های تیم حسابرسی بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی وجود دارد (آنلین و اسوانستروم،2022)، مؤسسه‌های حسابرسی که بر صاحبکار (مشتری) نسبت به تمرکز بر کارایی ‌مؤسسه تمرکز ‌می‌کنند، بیشتر احتمال دارد که رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را انجام دهند (جوآنسون و کریستوفرسن،2017).

هردا و مارتین(2016) دریافتند که تعهد حرفه‌ای تنها با زمان کم گزارش‌دهی در میان حسابرسان باتجربه کمتر ارتباط دارد. همچنین، نتایج نشان داد که عملکرد حسابرسان و قصد ترک ‌مؤسسه با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی افزایش ‌می‌یابد. رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی عاملی مؤثر بر کیفیت حسابرسی است زیرا این رفتارها در طول ‌فرایند حسابرسی رخ ‌می‌دهند و بهبود این رفتارها ‌می‌تواند کیفیت حسابرسی را افزایش دهد (هیئت استانداردهای بین‌المللی حسابداری و حسابرسی،2014،آیفک،2016). اکثر مطالعات حسابرسی بر چگونگی ‌تأثیر ویژگی‌های فردی حسابرسان بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی متمرکز شده‌اند (یوان و همکاران،2013).

رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی جزء رفتارهای غیراخلاقی در نظر گرفته شده‌اند (سوئینی و همکاران،2010) و نتایج نشان داده که باعث افزایش خطاهای ایجاد شده ‌می‌شوند (چادگانی و مومد،2015) و به‌طور مستند بر اظهارنظر حسابرسی ‌تأثیر منفی ‌می‌گذارند (کورام و همکاران،2008). بنابراین، پژوهش‌ها در مورد عواملی که ‌می‌تواند بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌تأثیر بگذارد، اهمیت یافته است. هشت نمونه از معمول‌ترین رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی شامل 1. کاهش کار در مراحل حسابرسی؛ 2.گزارش کمتر زمان انجام حسابرسی؛ 3. امضای حسابرسی پیش از موعد؛ 4. کاهش غیرمجاز اندازۀ نمونه؛ 5. وابستگی بیشتر از حد به کار مشتری؛ 6. پذیرش توضیحات ضعیف مشتری؛ 7. انجام بررسی‌های سطحی مدارک مشتری و 8. عدم موفقیت در جستجوی اصول حسابداری ‌می‌باشد (دانلی،2003). نتایج پژوهش‌های قبلی نشان داده که حسابرسان با تیپ شخصیتی A نسبت به حسابرسان با تیپ شخصیتی B بیشتر احتمال دارد رفتارهایی را گزارش کنند که ‌‌منجربه خطا ‌‌شود (چادگانی و مومد، 2015).

هرباخ(2001) دریافت که حرفه‌ای بودن، تعهد مؤثر و ادراک از کیفیت ‌فرایند حسابرسی بر رفتارهای ناکارآمد ‌تأثیر ‌می‌گذارد. ویژگی‌های مؤسسۀ حسابرسی نیز به‌عنوان عوامل افزایش‌دهندۀ رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی شناخته شد‌ه‌اند. حسابرسان در شرکت‌ها با کنترل کیفیت و ‌فرایند بررسی سطح بالا کمتر درگیر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌می‌شوند (مالون و رابرتز، 1996).

کیفیت تیم حسابرسی

باور و همکاران (2019) دریافتند که هویت اجتماعی ‌می‌تواند ‌تأثیر منفی بر ‌رابطۀ بین حسابرسان و متخصصان داشته باشد، زمانی که متخصصان جدا از تیم حسابرسی شناسایی ‌می‌شوند. بنابراین، متخصصان ‌می‌توانند فردزدا باشند. اگر تیم حسابرسی شامل متخصص نباشد، ممکن است قبل از بررسی صحیح کار، به افراد بی‌تخصص اعتماد کنند و در نتیجه قبل از اتمام کار و انجام صحیح کار حسابرسی، ‌فرایند حسابرسی را خاتمه دهند. بنابراین، هویت اجتماعی می‌تواند بین تیم حسابرسی و متخصصانی که برای کمک به وظایف حسابرسی آورده شده‌اند، به دلیل رفتار نابرابر با کار متخصص، باعث ایجاد رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی بین تیم حسابرسی و متخصصان که برای کمک به امور حسابرسی حاضر شدند شوند که ‌آن‌ها تهدیدی برای نابرابری کار متخصصان هستند. ‌به‌عنوان مثال، هویت حرفه‌ای و سازمانی بر تجاری‌سازی مؤسسه‌های حسابرسی ‌تأثیر ‌می‌گذارد (بروبرگ و همکاران، 2018). این نشان ‌می‌دهد که هر تیم حسابرسی هویت اجتماعی خود را در هویت‌های ‌مؤسسۀ حسابرسی، شرکت و حرفۀ خود شکل ‌می‌دهد. از یک سو، هویت‌های اجتماعی ‌می‌تواند‌ ‌‌منجربه ایجاد رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی شود.

ویژگی‌های برابری و کیفیت تیم حسابرسی برای توصیف نحوۀ رفتار اعضای تیم با یکدیگر در داخل تیم‌به‌طور برابر یا نابرابر است، استفاده ‌می‌شود. تبعیض ‌می‌تواند منشأهای مختلفی از جمله سن‌گرایی، نژادپرستی یا طبقه‌گرایی داشته باشد (هاینز،2017). علاوه بر این، شواهد نشان ‌می‌دهد که زنان اقلیت به شدت در حرفۀ حسابداری مورد تبعیض قرار دارند (هیاس و جاکوبز،2017). پژوهش حسابداری (تیلور و اسکاپنس، 2016) نشان داد‌ه‌ است که هویت سازمانی و هویت حرفه‌ای مؤسسه‌های حسابرسی ‌تحت‌تأثیر تغییر قرار ‌می‌گیرد.

‌تبعیض به‌طور مداوم در حرفه حسابداری و حسابرسی مشهود بوده است. ‌به‌عنوان مثال، حسابداران اقلیت قو‌می ‌که در همان کشور با حسابداران اکثریت قومی آموزش دیده و گواهینامه دریافت کرده‌اند، به دلیل هویت قومی خود بیشتر با تبعیض مواجه می‌شوند (لومباردی،2016). تبعیض را ‌می‌توان به اشکال مختلف تجربه کرد و ‌می‌تواند ‌تحت‌تأثیر هویت‌های مختلف تیمی و فردی قرار گیرد (هاینز،2006 ؛ مک کینلی،2010). ماس و همکاران (2000) نشان دادند که خودکنترلی کم ‌می‌تواند احتمال تبعیض ضد تعصب اجتماعی را افزایش دهد. مطالعات اولیه (زیمباردو، 2007) نشان دادند که ‌فردیت‌زدایی بر رفتار ‌تأثیر ‌می‌گذارد. نتایج پژوهش‌های پیشین گویای آن است که افراد در مقایسه با دیگران در یک تیم یا گروه، ‌به‌طور متفاوتی عمل ‌می‌کنند. بنابراین، در این پژوهش، ویژگی‌های برابری تیم حسابرسی از طریق مفاهیم روان‌شناختی ‌فردیت‌زدایی (زیمباردو، 2007)، هویت اجتماعی (تاجفل و همکاران، 1979) و تبعیض جنسیتی برای بررسی عوامل مختلف کیفیت تیم حسابرسی در نظر گرفته شده است.

‌فردیت‌زدایی نشان‌دهندۀ موقعیتی است که یک یا چند نفر با دیگران به گونه‌ای رفتار ‌می‌کنند که باعث ‌می‌شود دیگران احساس فردیت خود را از دست بدهند (فستینگر و همکاران، 1963). ‌فردیت‌زدایی شامل احساس گم‌نامی، مسئولیت‌پذیری اندک و خودکنترل کم است. زمانی که فردی ‌به‌عنوان بخش مهمی از تیم به رسمیت شناخته نشود، با آن‌ها ‌به‌طور نابرابر رفتار ‌می‌شود و مورد تبعیض قرار ‌می‌گیرند. لرد(1992) دریافت که حسابرسانی که احساس مسئولیت نمی‌کنند و احساس ناشناس بودن ‌می‌کنند، غیرمنطقی عمل ‌می‌کنند. این احتمال وجود دارد که هنگامی که یک تیم حسابرسی از لحاظ ناشناس بودن و عدم ‌پاسخ‌گویی تبعیض را تجربه می‌کند، رفتارهایی را انجام دهد و در مقابل اعمال خود ‌پاسخ‌گو نباشد. همچنین ممکن است تیم حسابرسی زمانی که در برابر فشارهای تعدیل بودجه شرکت یا زمان کار آتی مسئولیت‌پذیر نباشد، مدت زمانی را که برای انجام حسابرسی طول می‌کشد، کمتر گزارش کند (کورام و همکاران، 2008). با این حال، فردزدایی ممکن است با رفتار اجتماعی با توجه به وضعیت تیم توسعه یابد.

فستینگر و همکاران (1963) شرح دادند که از یک طرف، افراد ممکن است رفتار ناکارآمد را کاهش دهند اگر در مورد عواقب مسئولیت کامل یا مسئولیت‌پذیری اقدامات خود نگرانی داشته باشند.‌ با این حال، از سوی دیگر، زمانی که مسئولیت مشترک است، یک تیم ‌می‌تواند جذاب‌تر به نظر برسد زیرا‌ فرد احساس ‌می‌کند که عواقب اقداماتش توسط تیم محافظت ‌می‌شود.‌ با تقسیم مسئولیت، خودکنترلی اندک و رفتار ناکارآمد افزایش ‌می‌یابد. اگرچه برخی استدلال‌های متقابل وجود داشته است، پژوهش‌های قبلی تا حد زیادی از این ایده حمایت می‌کند که تبعیض از نظر ‌فردیت‌زدایی ‌‌منجربه رفتار ناکارآمد تیم می‌شود. یک تیم حسابرسی که ناشناس بودن، مسئولیت‌پذیری کم و کنترل خود به میزان کم را تجربه ‌می‌کند، ممکن است رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را بیشتر انجام دهد.‌ از این رو، هنگامی که تیم حسابرسی فردزدایی را تجربه ‌می‌کند، تیم به دلیل احساس نابرابری تیم، بیشتر در رفتارهای کاهندۀ کیفیت‌ شرکت ‌می‌کند.

اسپیرز و لی (1992) بررسی کردند که چگونه هویت اجتماعی به شدت با ‌فردیت‌زدایی مرتبط است و مفهوم هویت اجتماعی با آثار ‌فردیت‌زدایی بر رفتارها آمیخته است. نظریۀ هویت اجتماعی ‌به‌عنوان یک اندازه‌گیری ضمنی برای تبعیض و تعصب پذیرفته شده است (هارجی و همکاران، 2003).‌ هویت اجتماعی، میزان احساس نزدیکی اعضا به دیگران و نحوۀ طبقه‌بندی اعضا در رابطه با دیگران را اندازه‌گیری ‌می‌کند؛ یعنی چگونه اعضا از یکدیگر متمایز ‌می‌شوند. این تمایز ممکن است ‌‌منجربه رفتارهای نابرابر از دیگران شود. هاینز (2008) اشاره ‌می‌کند که هویت‌های اجتماعی ‌به‌طور مداوم تغییر ‌می‌کنند و ‌می‌توانند به طرق مختلف، از جمله از طریق تعاملات روزمره با دیگران و توسط مؤسسه‌ای که این فعالیت‌ها را ساختار ‌می‌دهند، شکل بگیرند‌.

مورالس و لمبرت (2013) مشاهده کردند که حسابداران وظایفی را انجام ‌می‌دهند که با هویت ‌آن‌ها ناسازگار است. برای مثال، حسابرسان می‌توانند از طریق مشتریان خود شناسایی شوند که استقلال و بنابراین کیفیت حسابرسی را تهدید می‌کند. اگر تیم حسابرسی با مشتریان یا صاحبکاران آشنا باشد، بیشتر احتمال دارد که توضیحات ضعیف صاحبکار را بپذیرند و بر مستندات ‌آن‌ها اتکا کنند. موقعیت خاص تیم همچنین ‌می‌تواند هویت‌های اجتماعی را به سمت ایجاد رفتارهای خاص نسبت به افراد خارج از تیم سوق دهد (کلین و همکاران، 2007).

از سوی دیگر، پاینو و همکاران (2012) دریافتند که حسابداران هویتی حرفه‌ای ایجاد کرد‌ه‌اند که با پیشینۀ حسابداران مقابله ‌می‌کند. بنابراین، در حالی که برخی از حسابرسان ممکن است به نفع مشتری خود رفتار کنند، بسیاری هویت حرفه‌ای خود را ‌به‌عنوان یک فرد مستقل مهم‌تر ‌می‌دانند و تردید حرفه‌ای خود را برای انجام حسابرسی با کیفیت فراوان افزایش ‌می‌دهند. همچنین کورام و همکاران (2008) دریافتند که هویت‌ها در سازمان‌های حسابرسی از طریق اهداف کاری، زبان و سبک زندگی ‌می‌تواند ‌‌منجربه نتایج مثبت شود. زمانی که زبان تیم، سبک زندگی تیم و فرهنگ تیمی رشد ‌می‌کند، تیم فرصتی دارد که اعضای خود را بشناسد و ممکن است از نظر اجتماعی به تیم نزدیک‌تر شود و هویت اجتماعی مثبت و هنجارهای رفتاری ایجاد کند. اگرچه تحقیقات پیشین نشان می‌دهد که هویت اجتماعی می‌تواند نتایج متفاوتی در ‌تأثیرگذاری بر رفتار تیم حسابرسی داشته باشد، به نظر منطقی است که پیش‌بینی شود حرفه‌ای بودن در تیم حسابرسی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. همچنین، اگر تیم حسابرسی با اعضای تیم خود در یک محیط حرفه‌ای، احساس نزدیکی کند، ممکن است تیم به انجام کارهای منسجم روی آورد و هویتی اجتماعی برای خود ایجاد کند که ‌‌منجربه‌ کاهش رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی شود.

ریچر و همکاران (1995) پیشنهاد ‌می‌کنند که وقتی گروهی از افراد فردزدایی را تجربه ‌می‌کنند، به تیم اجازه ‌می‌دهند تا هویت اجتماعی خود را در محدودۀ هنجار اجتماعی بیان کنند. هویت فردی هنوز وجود دارد اما رفتار فرد با احتمال بیشتری طبق هنجارهای اجتماعی تیم با توجه به موقعیت خاص تیم ‌می‌باشد. علاوه بر این، مکینلی (2010) اشاره ‌می‌کند که افراد ممکن است از هویت اجتماعی تیم برای سانسور هویت شخصی خود در محل کار استفاده کنند و از تیم ‌به‌عنوان نوعی محافظت در برابر پیامدهای انتخاب‌های رفتاری استفاده کنند. این امر باعث ‌می‌شود که فرد با تیم رفتار متفاوتی نسبت به زمانی که تنها یا با تیم دیگری است داشته باشد‌ بنابراین، یکی از اعضای تیم ممکن است در یک تیم حسابرسی که با تیم شناسایی ‌می‌شود، خوب رفتار کند و ‌تأثیر هر گونه تجربۀ فردزدایی در تیم را بر انتخاب رفتار خود کاهش دهد. با این حال، اگر یک عضو تیم حسابرسی دوباره احساس تبعیض کند و حس کند با تیم شناسایی نمی‌شود، ممکن است بیشتر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را انجام دهد. با این حال، آنلین و اسوانستروم (2022) دریافتند که وقتی روابط افراد با دیگران در تیم دوستانه و الهام‌بخش کار سخت است که هم ویژگی صمیمیت و هم احساس مسئولیت یا مسئولیت پذیری وجود دارد، زیردستان احتمالاً دیگران را برای کار با کیفیت کم مقصر ‌می‌دانند. این مطالعه پیشنهاد می‌کند که تیم حسابرسی به دلیل نزدیکی که نسبت به اعضای تیم خود و کاهش ناشناس بودن و همچنین انسجام بیشتر احساس می‌کنند، باید نسبت به اقدامات خود احساس مسئولیت بیشتری داشته باشد. بنابراین، حتی اگر اعضای تیم ویژگی فردزدایی داشته باشند، هویت اجتماعی‌ای که تیم ایجاد کرده است اثر فردزدایی را بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی کاهش ‌می‌دهد.

پژوهش‌های حسابداری از طریق سه دیدگاه جنسی انجام شد‌ه‌اند. اولین دیدگاه برابری جنسیتی را ‌به‌عنوان تعداد برابر زنان و مردان تعریف ‌می‌کند. در مقابل دیدگاه جنسیت خنثی که در مقایسۀ تعداد حسابرسان مرد، وضعیت تعداد زن و مرد در یک صنعت را از نظر تعداد زنان شاغل در صنعت در نظر ‌می‌گیرد. شواهد در پژوهش‌های حسابرسی برای جنسیت‌هایی که می‌توانند بر کار حسابرسی ‌تأثیر بگذارند، متفاوت بوده‌اند، مانند نتایجی که نشان داد زنان بیشتر از مردان ریسک‌گریز هستند. بنابراین، اگر تیم حسابرسی، حسابرسان زن کمتری نسبت به حسابرسان مرد داشته باشد، این امکان وجود دارد که اعضای مرد ریسک‌پذیرتر باشند و بر قضاوت تیم ‌تأثیر بگذارند و در نتیجه بیشتر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را انجام دهند.

دیدگاه دوم، برابری جنسیتی را ‌به‌عنوان کارمندان زن و مرد در نظر ‌می‌گیرد که دارای توزیع مساوی وظایف و وضعیت حقوقی هستند که از طریق دیدگاه نقش‌ها و مسئولیت‌های کلیشه‌ای جنسیتی تعریف ‌می‌شود. جنسیت در کار حسابداری و سازمان‌های حسابداری از طریق مردانه شدن این حرفه در مطالعات قبلی تأیید شده است (آداپا و همکاران، 2016، داف، 2011 ، کیریاکو، 2016) و این پدیده برای تبعیض نقش زنان در حرفۀ حسابرسی که ‌می‌تواند بر رفتار حسابرس ‌تأثیر بگذارد، شناخته شده است (دیوی،2017). اگر تیم حسابرسی، فرهنگی با جنسیت خنثی ایجاد کند که در آن همۀ اعضای تیم احساس کنند که همکارانشان با ایشان ‌به‌طور یکسان برخورد می‌کنند، مورد احترام و درک قرار می‌گیرند (اندرسون-گوف و همکاران، 2005) در نتیجه به احتمال زیاد ‌‌منجربه تقویت نتایج رفتاری مثبت و حرفه‌ای می‌شود.‌

سومین دیدگاه انتقادی پیشنهاد ‌می‌کند که اگر ساختارها و ایدئولوژی اجتماعی به چالش کشیده شود، نابرابری‌های جنسیتی ‌می‌تواند تغییر کند. سیانکانلی و همکاران (1990) دریافتند که در حالی که تعداد فزاینده‌ای از زنان شروع به کار در مؤسسه‌های حسابرسی کرده‌اند، توزیع زنان در سلسله‌مراتب مؤسسه‌های شریک، مدیر ارشد، مدیران و حسابرسان، برابر نیست. در ادامه پیشینۀ پژوهش شامل پژوهش‌های خارجی و داخلی ارائه شده است.

پیشینۀ پژوهش

آنلین (2022) به بررسی برابری تیم حسابرسی و رفتارهای کاهندۀ کیفیت حسابرسی پرداخت. هدف این پژوهش بررسی ارتباط بین رفتارهای کاهندۀ کیفیت حسابرسی با فردیت‌زدایی، هویت اجتماعی و برابری جنسیتی در تیم حسابرسی بود. ابزار گردآوری داده‌ها ‌پرسش‌نامه بود که اعضای تیم‌های حسابرسی به عنوان نمونه‌های پژوهش ‌پرسش‌نامه را تکمیل کردند. داده‌ها با استفاده از مدل رگرسیون و معادلات ساختاری تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد اعضای تیم حسابرسی که فردیت‌زدایی را تجربه کرد‌ه‌اند، بیشتر رفتارهای کاهندۀ کیفیت حسابرسی دارند و اعضای تیم حسابرسی با هویت اجتماعی بیشتر، کمتر رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی دارند. همچنین، نتایج نشان داد که هویت اجتماعی ‌رابطۀ بین تجربه ‌فردیت‌زدایی تیم حسابرسی و رفتارهای کاهنده کیفیت حسابرسی را تعدیل ‌می‌کند.

سان اونگ و همکاران (2022) به بررسی ‌تأثیر رفتارهای نارکارآمد بر کیفیت حسابرسی پرداختند. از نظر ‌آن‌ها حسابرسان متهم به بی‌کفایتی و عدم استقلال در کشف گزارش‌های مالی جعلی بودند که ‌‌منجربه شکست مؤسسه‌های شده است. هدف مطالعۀ آن‌ها بررسی عواملی بود که ‌می‌تواند ‌‌منجربه رفتارهای ناکارآمد حسابرسان و کاهش کیفیت حسابرسی شود. عوامل بررسی‌شده شامل ‌تأثیر محدودیت‌های زمانی، پیچیدگی کار و اهمیت مشتری بر رفتارهای ناکارآمد حسابرس و کیفیت حسابرسی در کشور مالزی بود. در مجموع 133 نمونه در نظرسنجی شرکت کردند که به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. نتایج نشان‌دهندۀ تمایل حسابرسان به انجام رفتارهای ناکارآمد به دلیل زمان، فشار بودجه و پیچیدگی کار بود و اهمیت مشتری بر استقلال حسابرسان و کیفیت حسابرسی ‌تأثیری نداشت.

آریفودین و همکاران(2021) به بررسی مدل‌های رفتاری کاهش‌دهنده کیفیت حسابرسی مرتبط با استرس کاری حسابرس پرداختند. هدف اصلی مطالعه ‌آن‌ها بررسی مدل‌های رفتاری ‌کاهش‌دهندۀ کیفیت حسابرسی در رابطه با استرس کاری حسابرسان در کشور اندونزی بود. قلمرو زمانی این پژوهش سال 2020 بوده و نمونه‌های پژوهش شامل حسابرسان هیئت حسابرسی جمهوری اندونزی، حسابرسان هیئت حسابرسی مالی توسعه‌ و حسابرسان بخش عمومی در استان سولاوسی جنوبی در اندونزی بودند. تعداد نمونه‌ها با توجه به حجم نمونل مورد نیاز از طریق بررسی داده‌ها با استفاده از رویکرد حداقل مربعات جزئی و از روش نمونه گیری تصادفی تعیین شد.‌ داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از 97 ‌پرسش‌نامه تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد، فشار دورۀ طولانی یا همان فشار زمانی باعث افزایش استرس کاری حسابرسان ‌می‌شود و کیفیت حسابرسی ‌می‌شود. تعارض طولانی‌مدت باعث افزایش استرس کاری حسابرسان شده و این مورد باعث کاهش کیفیت حسابرسی ‌می‌شود‌ منبع کنترل خارجی باعث افزایش استرس کاری حسابرسان و در نتیجه باعث کاهش کیفیت حسابرسی شده و در نهایت افزایش استرس کاری باعث کاهش کیفیت حسابرسی ‌می‌شود.

کوکوت(2015) دریافت که شرکای ‌مؤسسۀ حسابرسی در انگلستان تجربۀ نابرابری جنسیتی در این نوع ساختار سازمانی را داشته‌اند. از آنجایی که اکثر متون قبلی نشان می‌دهند که نابرابری جنسیتی ‌‌منجربه رفتارهای تبعیض‌آمیز در تیم‌ها می‌شود، انتظار می‌رود که تصمیم برای انجام رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌تحت‌تأثیر تجربه نابرابری جنسیتی در تیم قرار گیرد. نابرابری جنسیتی ممکن است ‌تحت‌تأثیر برابری و تراز تعداد اعضای زن و مرد در تیم حسابرسی قرار گیرد و فرهنگ جنسیتی ‌مؤسسه بر رفتارهای افراد تیم حسابرسی تأثیر داشته باشد. اگرچه، تعاملات فوری تیم همچنین ‌می‌تواند نقش مستقیمی در رفتار اعضای تیم در قرارداد خاص تیم حسابرسی ایفا کند (فورسایث،2011).

فتحه و همکاران (1402) به بررسی ‌تأثیر انتخاب حسابرس بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت‌های ‌پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. اطلاعات 133 شرکت ‌پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران براساس متغیرهای پژوهش از طریق نرم‌افزار ره‌آورد نوین استخراج شد و به کمک رگرسیون روش حداقل مربعات تعمیم یافته با رویکرد داده‌های پانل و به صورت آثار ثابت تجزیه‌وتحلیل گشت. جهت اندازه‌گیری کیفیت گزارشگری مالی از اقلام تعهدی اختیاری تعدیل‌شده بر مبنای عملکرد استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون ‌فرضیۀ پژوهش نشان داد انتخاب حسابرس ‌تأثیر مثبت و معناداری بر کیفیت گزارشگری مالی شرکت‌های ‌پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران دارد. در ادامه به برخی پژوهش‌های انجام‌شده در این حوزه اشاره ‌می‌شود.

منصوریان و توسکی (1400) به بررسی ‌رابطۀ بين حق‌الزحمۀ حسابرسی، اعتبار ‌مؤسسۀ حسابرسی و کيفيت حسابرسی شرکت پرداختند. به‌منظور بررسی فرضيه‌های پژوهش از رگرسيون خطی برای شرکت‌های توليدی ‌پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بين سال‌های 1392 تا 1398 استفاده شده است. در این پژوهش کيفيت حسابرسی (اقلام تعهدی اختياری بر مبنای مدل تعدیل‌شده جونز) ‌به‌عنوان متغير وابسته و اعتبار ‌مؤسسۀ حسابرسی و حق‌الزحمۀ آن ‌به‌عنوان متغير مستقل در نظر گرفته شده است. براساس روش حذف سيستماتيک تعداد 109 ‌مؤسسه ‌به‌عنوان نمونۀ آماری این پژوهش انتخاب گردید. نتایج پژوهش نشان ‌می‌دهد که بين اعتبار ‌مؤسسۀ حسابرسی و کيفيت حسابرسی ‌رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. همچنين بين حق‌الزحمۀ ‌مؤسسۀ حسابرسی و کيفيت حسابرسی ‌رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. یافته‌ها نشان ‌می‌دهد که مؤسسه‌های حسابرسی معتبر، درک و شناخت عميق‌تری از تحریف‌های موجود درصورت‌های مالی دارند و زمان بيشتری را جهت کشف تحریفات صرف ‌می‌نمایند و تصميم‌هایی ‌می‌گیرند کيفيت بیشتری دارد. از این رو انتظار ‌می‌رود که درخواست حق‌الزحمه بیشتری نيز داشته باشند.

علوی و همکاران (1398) به بررسی ‌تأثیر اندازۀ مؤسسۀ حسابرسی بر کیفیت حسابرسی در ‌مؤسسه‌های حسابرسی عضو ‌جامعۀ حسابداران رسمی ایران پرداختند. نمونۀ پژوهش شامل 291 مؤسسۀ حسابرسی عضو ‌جامعۀ حسابداران رسمی ایران برای دورۀ زمانی 1391 تا 1396 بود. نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ها، نشان‌دهندۀ ‌رابطۀ مثبت و معنادار بین متغیرهای کیفیت حسابرسی شامل تعداد شریکان، کارکنان حرفه‌ای، حسابداران رسمی، کارها و قدمت مؤسسۀ حسابرسی بر کیفیت گزارش‌های حسابرسی و ‌رابطۀ منفی معنادار میان متغیر درآمد سالیانه بر کیفیت گزارش‌های حسابرسی است.

بهبهانی‌نیا و معصومی (1395) به بررسي نقش كيفيت حسابرسي در كاهش عدم تقارن اطلاعاتي در بازار سرمايۀ ايران پرداختند. براي دستيابي به هدف پژوهش فرضيه‌ای اصلي و دو فرضيۀ فرعي تدوين شدند كه اين فرضيه‌ها ارتباط معنادار و منفي ميان كيفيت حسابرسي و عدم تقارن اطلاعاتي را در نظر مي‌گيرند. در اين پژوهش از دو معيار اندازۀ ‌مؤسسه حسابرسي و چرخش حسابرس به منظور سنجش كيفيت حسابرسي استفاده شده است. ‌جامعۀ آماری پژوهش متشكل از شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و دورۀ زماني پژوهش از ابتداي سال 1388 تا پايان سال 1392 در نظر گرفته شده است. نتايج پژوهش حاكي از اثر نگذاردن كيفيت حسابرسي بر كاهش عدم تقارن اطلاعاتي در بازار سرمايۀ ايران است.

فرضیه‌های پژوهش

‌فرضیۀ اول: فردزدایی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌رابطۀ مثبت دارد.

‌فرضیۀ دوم: هویت اجتماعی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌رابطۀ منفی دارد.

‌فرضیۀ سوم: هویت اجتماعی تیم حسابرسی ‌رابطۀ بین فردزدایی تیم حسابرسی و رفتارهای تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی را تعدیل ‌می‌کند.

‌فرضیۀ چهارم: نابرابری جنسیتی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی ‌رابطۀ مثبت دارد.

روش‌شناسی پژوهش

این پژوهش از نظر هدف پژوهشی کاربردی و از نظر ماهيت و روش اجرا، پژوهشی پیمایشی و توصیفی- همبستگی است. در اين پژوهش براي ‌جمع‌آوري اطلاعات و داده‌ها از روش کتابخانه‌اي و میدانی استفاده شده است. در گام اول، مباني نظري از مقالات متعدد اخذشده از اينترنت و نيز کتاب‌ها و مجله‌های تخصصي فارسي و انگليسي ‌جمع‌آوري شد. سپس به منظور ‌جمع‌آوري داده‌هاي مورد نياز، از ‌پرسش‌نامه‌های استاندارد استفاده شده است. ‌جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ حسابرسان شاغل در مؤسسه‌های حسابرسی و سازمان حسابرسی در ایران ‌می‌باشد. نمونۀ آماری براساس فرمول کوکران با ‌جامعۀ نامشخص350 بود که پس از توزیع ‌پرسش‌نامه‌ها، 110 ‌پرسش‌نامۀ تکمیل‌شده تجزیه‌وتحلیل شد. تجزیه‌وتحلیل نتایج حاصل از این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار آماری در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام شد و برای بررسی روابط بین متغیرها از رگرسیون تحلیل مسیر با نرم‌افزار اسمارت پی‌ال‌اس استفاده شد.

یافته‌های پژوهش

آمار توصیفی

جدول(1) مشخصات فردی ‌پاسخ‌گویان را نشان می‌دهد. همان‌طور که مشاهده ‌می‌شود 5/34 درصد ‌پاسخ‌گویان مرد و 5/65 درصد زن بود‌ه‌اند. بیشتر ‌پاسخ‌گویان (6/ 53درصد) در گروه سنی کمتر از 30 سال بود‌ه‌اند. میزان تحصیلات بیشتر ‌پاسخ‌گویان (80 درصد) کارشناسی بوده است. 5/54 درصد از ‌پاسخ‌گویان تجربۀ کار حسابرسی زیر 5 سال داشت‌ه‌اند. محل خدمت بیشتر ‌پاسخ‌گویان (5/95درصد) ‌مؤسسۀ حسابرسی خصوصی غیر از مؤسسه‌های معتمد بورس است. همچنین 2/86 درصد از ‌پاسخ‌گویان کمک حسابرس/ حسابرس ‌می‌باشند.

جدول(1). مشخصات فردی ‌پاسخ‌گویان

جنسیت	فراوانی	درصد فراوانی
مرد	38	5/34
زن	72	5/65
جمع	110	100
سن	فراوانی	درصد فراوانی
کمتر از 30 سال	59	6/53
30 تا 40 سال	28	5/25
41 تا 50 سال	15	6/13
بیشتر از 50 سال	8	3/7
جمع	110	100
تحصیلات	فراوانی	درصد فراوانی
کارشناسی	88	80
کارشناسی ارشد	20	2/18
دکتری	2	8/1
جمع	110	100
تجربۀ کار حسابرسی	فراوانی	درصد فراوانی
کمتر از 5 سال	60	5/54
5 تا 10 سال	25	7/22
11 تا 15 سال	17	5/15
بیشتر از 15 سال	8	3/7
جمع	110	100
محل خدمت	فراوانی	درصد فراوانی
‌مؤسسه حسابرسی معتمد بورس اوراق بهادار تهران	5	5/4
‌مؤسسه حسابرسی خصوصی غیر از مؤسسه‌های معتمد بورس	105	5/95
جمع	110	100
رتبه در محل خدمت	فراوانی	درصد فراوانی
کمک حسابرس/ حسابرس	75	2/68
حسابرس ارشد	13	8/11
سرپرست	17	5/15
مدیر حسابرسی	4	6/3
شریک حسابرسی	1	9/0
جمع	110	100

آزمون فرضیه‌های پژوهش

قبل از پرداختن به فرضیه‌های پژوهش با استفاده از روش تحلیل عاملی، قابلیت اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش با ‌پرسش‌نامه سنجیده شد. شکل1 نشان‌دهندۀ مدل پژوهش با ضرایب مسیر اصلی و بارهای عاملی سؤالات پس از حذف بارهای عاملی منفی یا کمتر از 0.4 ‌می‌باشد.

شکل(1). مدل پژوهش در حالت ضرایب

برای بررسی پایایی متغیرهای پنهان پژوهش از شاخص پایایی ترکیبی و شاخص آلفای کرونباخ استفاده میشود. شاخص آلفای کرونباخ به متغیرهای مربوط به اندازهگیری یک سازه وزن یکسانی میدهد، در صورتی که شاخص پایایی ترکیبی به متغیرهای مورد استفاده در محاسبۀ پایایی سازه، اوزان متفاوت (متناسب با بارعاملی متغیرها) قائل شده و به این دلیل ضریب پایایی را منطقیتر محاسبه میکنند لذا این شاخص بر شاخص آلفای کرونباخ برتری دارد. پایایی متغیرهای پژوهش در جدول زیر آمده است.

جدول(2). پایایی متغیرهای پژوهش

نام متغیر	آلفای کرونباخ	(پایایی همگون)‌ RHO	(پایایی ترکیبی) CR	نتیجه
رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	883/0	890/0	911/0	پایایی متغیر مناسب است
فردزدایی	800/0	889/0	854/0	پایایی متغیر مناسب است
نابرابری جنسیتی	887/0	894/0	918/0	پایایی متغیر مناسب است
هویت اجتماعی	000/1	000/1	000/1	پایایی متغیر مناسب است

با توجه به میزان پایایی متغیرهای استخراج‌شده، میزان پایایی متغیرها از میزان 0.70 بیشتر ‌می‌باشد، در نتیجه متغیرها از پایایی قابل قبولی برخوردار ‌می‌باشند. معیار میانگین واریانس استخراجی نشان‌دهندۀ میانگین واریانس به اشتراک گذاشته‌شده بین هر سازه با شاخصهای خود است. به بیان سادهتر AVE میزان همبستگی یک سازه با شاخصهای خود را نشان میدهد که هرچه این همبستگی بیشتر باشد، برازش نیز بیشتر است. مقدار بحرانی عدد 5/0 معرفی‌ شده است. اطلاعات جدول 5 خروجی حاصل از اجرای مدل را نشان میدهد. مقدار AVE برای همۀ متغیرها بیشتر از 5/0 است که در مجموع روایی همگرایی خوب برای تمام متغیرهای مرتبۀ اول حاصل گشته است.

جدول(3). متوسط واریانس استخراجی متغیرهای پنهان مرتبۀ اول

نام متغیر	مقدار AVE	نتیجه
رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	632/0	روایی همگرایی خوب
فردزدایی	555/0	روایی همگرایی خوب
نابرابری جنسیتی	692/0	روایی همگرایی خوب
هویت اجتماعی	000/1	روایی همگرایی خوب

R2 معیاری است که برای متصل کردن بخش اندازهگیری و بخش ساختاری مدل‌سازی معادلات ساختاری به کار میرود و نشان از ‌تأثیری دارد که متغیری ‌برون‌زا بر متغیری ‌درون‌زا میگذارد. نکتۀ مهم در رابطه با این معیار آن است که مقدار R2 تنها برای سازههای درونزای (وابسته) مدل محاسبه میگردد و در مورد‌ سازههای ‌برون‌زا، مقدار این معیار صفر است. سه مقدار 19/0، 33/0 و 67/0 ‌به‌عنوان مقدار ملاک برای مقادیر ضعیف، متوسط و قوی R2 معرفی شده است.

جدول(4). ضرایب معنادار R2 متغیر درونزای پژوهش

نام متغیر	معیار R2
رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	711/0

اطلاعات جدول 4 نشان میدهد ضریب تعیین متغیر ‌درون‌زا حاکی از برازش قوی مدل ‌می‌باشد. مدلهایی که داری برازش بخش ساختاری قابل قبولی هستند، باید قابلیت پیش‌بینی شاخصهای مربوط به سازههای درونزای مدل را داشته باشند؛ بدین معنی که اگر در یک مدل، روابط بین سازهها به درستی تعریف شده باشند، سازهها قادر خواهند بود تا ‌تأثیر کافی بر شاخصهای یکدیگر گذاشته و از این راه فرضیهها به درستی تأیید شوند. در صورتی که مقدار Q2 در مورد یک سازۀ درونزا صفر یا کمتر از صفر شود، نشان از آن دارد که روابط بین سازههای دیگر مدل و آن سازۀ درونزا به خوبی تبیین نشده است و در نتیجه مدل احتیاج به اصلاح دارد.

جدول(5). معیار Q2 متغیر ‌درون‌زای پژوهش

متغیرهای ‌درون‌زا	معیار Q2
رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	412/0

از آنجایی که مقادیر مربوط به Q2 برای متغیر ‌درون‌زا مقدار مثبتی شد بنابراین نشان از قدرت پیشبینی قوی مدل در خصوص سازههای پژوهش دارد و برازش مدل ساختاری بار دیگر تأیید میشود. مدل کلی شامل هر دو بخش مدل اندازهگیری و ساختاری میشود و با تأیید برازش آن، بررسی برازش در یک مدل کامل میشود. برای بررسی برازش مدل کلی از معیار نیکویی برازش‌ (GOF) که طبق فرمول زیر محاسبه میشود، استفاده شد.

GOF = ‌

نشانه میانگین مقادیر اشتراکی هر سازه میباشد و نیزمقدار میانگین مقادیر R2‌ سازههای ‌درون‌زای مدل است.

جدول(6). مقادیر لازم برای ارزیابی معیار GOF

متغیرهای ‌درون‌زا	معیار‌ R2	مقادیراشتراکی
رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	711/0	469/0
فردزدایی	-	354/0
نابرابری جنسیتی	-	514/0
هویت اجتماعی	-	000/1
میانگین	711/0	584/0
GOF = = 644/0

سه مقدار 01/0، 25/0 و 36/0 ‌به‌عنوان مقادیر ضعیف، متوسط و قوی برای GOF معرفی شد‌ه‌اند و اطلاعات جدول 6 نشان میدهد که GOF محاسبه شده برای پژوهش 644/0 است که برازش قوی مدل پژوهش را مشخص میکند.

جدول(7). برآورد ضرایب ‌فرضیۀ اول

‌رابطۀ بین متغیرها	ضریب اثر	آمارۀ t	سطح معناداری
فردزدایی ←‌ رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	261/0	171/3	002/0

در سطح اطمینان 95% باتوجه به کمتر بودن سطح معناداری از پنج‌صدم (p≤/05) با فرض ثابت بودن سایر عوامل میتوان این‌گونه بیان نمود که فردزدایی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی ‌رابطۀ معنادار دارد. همچنین با توجه به اینکه ضریب ‌تأثیر فردزدایی تیم حسابرسی بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی مثبت ‌می‌باشد، نشان می‌دهد که فردزدایی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی ‌رابطۀ مثبت دارد. در نتیجه ‌فرضیۀ اول پذیرفته ‌می‌شود.

جدول(8). برآورد ضرایب ‌فرضیۀ دوم

‌رابطۀ بین متغیرها	ضریب اثر	آمارۀ t	سطح معناداری
هویت اجتماعی ←‌ رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	079/0	900/0	368/0

در سطح اطمینان 95% باتوجه به بیشتر بودن سطح معناداری از پنج‌صدم (p≥/05) با فرض ثابت بودن سایر عوامل میتوان این‌گونه بیان نمود که هویت اجتماعی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی ‌رابطۀ معنادار ندارد. در نتیجه ‌فرضیۀ دوم پذیرفته نمی‌شود.

جدول(9). برآورد ضرایب ‌فرضیۀ سوم

‌رابطۀ بین متغیرها	ضریب اثر	آمارۀ t	سطح معناداری
هویت اجتماعی*فردزدایی ←‌ رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	064/0-	382/1	167/0

در سطح اطمینان 95% باتوجه به بیشتر بودن سطح معناداری از پنج‌صدم (p≥/05) با فرض ثابت بودن سایر عوامل میتوان این‌گونه بیان نمود که هویت اجتماعی تیم حسابرسی ‌رابطۀ بین فردزدایی تیم حسابرسی و رفتارهای تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی را تعدیل نمی‌کند. در نتیجه ‌فرضیۀ سوم پذیرفته نمی‌شود.

جدول(10). برآورد ضرایب ‌فرضیۀ چهارم

‌رابطۀ بین متغیرها	ضریب اثر	آمارۀ t	سطح معناداری
نابرابری جنسیتی ←‌ رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت	565/0	335/7	000/0

در سطح اطمینان 95% باتوجه به کمتر بودن سطح معناداری از پنج‌صدم (p≤/05) با فرض ثابت بودن سایر عوامل میتوان این‌گونه بیان نمود که نابرابری جنسیتی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی ‌رابطۀ معنادار دارد. همچنین با توجه به اینکه ضریب ‌تأثیر نابرابری جنسیتی تیم حسابرسی بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی مثبت ‌می‌باشد، می‌توان گفت نابرابری جنسیتی تیم حسابرسی با رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت تیم حسابرسی ‌رابطۀ مثبت دارد. در نتیجه ‌فرضیۀ چهارم پذیرفته ‌می‌شود. نمودار زیر مدل را در حالت اعداد t نشان ‌می‌دهد.

شکل(2).‌ مدل پژوهش همراه با مقادیر t-values

بحث و نتیجه‌گیری

از جمله مهمترین محدودیت‌های پژوهش ‌می‌توان به ابزار گردآوری داده‌ها یعنی ‌پرسش‌نامه اشاره کرد. در این روش، پاسخ‌های دریافت‌شده ممکن است ‌تحت‌تأثیر نظرهای شخصی پاسخ‌دهنده قرار گرفته و همراه با سوگیری باشد. این احتمال وجود دارد که پاسخ‌های پاسخ‌دهندگان به دلیل مشکلات حافظه ‌تحت‌تأثیر سایر مشارکت‌های تیمی قرار گیرد. از دیگر محدودیت‌ها ‌می‌توان به دسترسی به نمونه‌های پژوهش اشاره کرد که بسیار ‌فرایند دشواری بوده و حسابرسان به سختی راضی به تکمیل ‌پرسش‌نامه‌ها شدند. با توجه به نتایج پژوهش به مؤسسه‌های حسابرسی پیشنهاد ‌می‌شود جهت جلوگیری از وقوع رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی به برابری جنسیتی در مؤسسه‌های حسابرسی توجه بیشتری کرده و میزان فردزدایی در افراد را تحت کنترل داشته باشند. جهت انجام پژوهش‌های آتی پیشنهاد ‌می‌شود سایر ویژگی‌های تیم‌های حسابرسی و همچنین عوامل محیطی و سازمانی موجود در مؤسسه‌های حسابرسی بر رفتارهای ‌تهدید‌کنندۀ کیفیت حسابرسی بررسی شود.