اثربخشی آموزش مهارت‎های اجتماعی - عاطفی بر روی مؤلفه‎های عملکرد تحصیلی دانش‎آموزان دختر

الموضوعات :

آذر محمدی کرکانی ¹ (مشاور مدرسه آموزش و پرورش منطقه یک شهر تهران)
فریبرز درتاج ² (استاد دانشگاه علامه طباطبایی)
علیرضا کیامنش ³ (گروه روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 08 السبت , ربيع الثاني, 1440 تاريخ التأكيد : 26 الأربعاء , شعبان, 1440 تاريخ الإصدار : 17 الأربعاء , رمضان, 1440

الکلمات المفتاحية: خودکارآمدی, مهارت‎های اجتماعی- عاطفی, برنامه‏ریزی, تأثیرات هیجانی, فقدان کنترل پیامد و انگیزش,

ملخص المقالة :

در این مطالعه، به بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی- عاطفی بر مؤلفه های عملکرد تحصیلی یعنی خودکارآمدی، برنامه ریزی، تأثیرات هیجانی، فقدان کنترل پیامد و انگیزش در دانش‎آموزان پرداخته شده است. روش پژوهش، از نوع آزمایشی با طرح پیش‎آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش دانش‎آموزان دختر منطقۀ 1 تهران بودند که در سال تحصیلی 97-1396 در پایۀ هشتم تحصیل می‎کردند و با روش نمونه‎گیری خوشه ای انتخاب و به روش تصادفی در گروه‎های آزمایش و کنترل جایگزین شدند. در پیش‎آزمون و پس‎آزمون آزمودنی ها، با استفاده از سیاهه ی مهارت اجتماعی ایندربیتزن و فوستر (1992)، و پرسشنامه ی عملکرد تحصیلی فام و تیلور (1999) مورد ارزیابی قرار گرفتند. به گروه آزمایشی در یازده جلسه مهارت های اجتماعی- عاطفی با روش YCDI آموزش داده شد. در حالی‎که، در این مدت، گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد. نتایج پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد که مداخلۀ آموزشی بر روی همۀ مؤلفه‎های عملکرد تحصیلی (خودکارآمدی، برنامه ریزی، تأثیرات هیجانی، فقدان کنترل پیامد و انگیزش) مؤثر است. از بین مؤلفه‎های عملکرد تحصیلی، آموزش مهارت‎های اجتماعی - عاطفی بر روی مؤلفۀ انگیزش بیشترین اثر و بر روی مؤلفه های اثر هیجانی و فقدان کنترل پیامد کمترین اثر را داشته است. توصیه می‎شود معلمان در کنار آموزش مهارت‎های شناختی به دانش‎آموزان به آموزش مهارت‎های عاطفی-اجتماعی نیز اقدام نمایند

المصادر:

احمدی، م.س.؛ حاتمی، م.ر.؛ احدی، ح. و اسدزاده، ح. (1392). تأثیر آموزش مهارت‎های ارتباطی بر باورهای خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانش‎آموزان دختر، نشریۀ رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 4(4)، 116-105

امینی، آ. (1378). مهارتهای اجتماعی نوجوانان ، اعتباریابی پرسشنامۀ TISS، پایان‎نامۀ کارشناسی ارشد، دانشکدۀ روان‎شناسی و علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.

پورطاهری، ف.؛ زندوانیان نائینی، ا. و رحیمی، م. (1393). رابطۀ فراحافظه با عملکرد تحصیلی کیفی و کمّی دانشجویان، مجلۀ مطالعات آموزش و یادگیری، 6 (2)، 157-137

جناآبادی، ح. (1390). تأثیرآموزش مهارت های اجتماعی برکاهش اختلالات رفتاری دانش آموزان استثتایی پایه 5. فصلنامه روانشناسی کودکان استثنایی، مدرسه مختلط کوثر زاهدان، 1(2)، 73 تا 83.

حبیبی، آ. (1395). آموزش کاربردی نرم‎افزار SPSS، نشر الکترونیک، پایگاه اینترنتی پارس مدیر.

درتاج، ف. (1383). بررسیتأثیرشبیه سازیذهنیفرایندیوفرآورده ایبربهبودعملکردتحصیلی دانشجویان،ساخت و اعتباریابیآزمونعملکردتحصیلی فام و تیلور ، رسالۀ دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.

شیخ‎الاسلامی، ع.؛ برزگر، ک. و خداویردی، ت. (1392). نقش خودکارآمدی تحصیلی، خودنظم‎دهی فراشناختی و تفکر انتقادی در پیش‎بینی عملکرد تحصیلی دانش‎آموزان مقطع دبیرستان، فصلنامۀ پژوهش در نظام‎های آموزشی، 7(23)، 122-111

شیری، ا. ؛ ولی‏پور، م. و مظاهری، م.ع. (1392). مقایسۀ مهارت‎های اجتماعی و مشکلات روان‏شناختی در دانش‏آموزان قلدر، قربانی و عدم درگیر، روا‎ن‎شناسی تحولی:روا‎ن‎شناسان ایرانی، 10(38)، 210-201

شکوهی یکتا، م. ؛ زمانی، ن. و پورکریمی، ج. (1393). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئلۀ بین فردی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری دانش‎آموزان دیرآموز پایۀ اول دبستان، مجلۀ مطالعات روانشناختی، 10(4)، 32-7

شهیم، س. (1382). مقایسۀ مهارت‌های اجتماعی و مشکلات رفتاری در دو گروه کودکان عادی و مبتلا به اختلالات یادگیری در خانه و مدرسه، مجلۀ روان‌شناسی و علوم تربیتی، 33(1)، 138- 121

عسگری، س.؛ کهریزی، س. و کهریزی، م. (1392). نقش خودکارآمدی و رضایت از زندگی در پیش‎بینی عملکرد تحصیلی دانش‎آموزان دختر سال سوم دورۀ متوسطه شهر کرمانشاه، مجلۀ روان‏شناسی مدرسه، 2(2)، 123-107

فتح‎الهی، ع. و صحرایی، ق. (1392). ابعاد اجتماعی مهارت‎های زندگی از دیدگاه مولوی، پژوهش‎نامۀ ادبیات تعلیمی (پژوهشنامۀ زبان و ادبیات فارسی)، 5(17)، 218-191

فرهادی، ع.؛ موحدی، ی.؛ عزیزی، ا.؛ قاسمی کل، ف.؛ و کریمی‏نژاد، ک. (1393). اثربخشی آموزش مهارت‎های اجتماعی بر ارتقای نظریۀ ذهن در نوجوانان پرخاشگر، دو فصلنامۀ علمی-پژوهشی شناخت اجتماعی، 3(2)، 66-55

کرامتی، م.ر. (1386). تأثیر یادگیری‌ مشارکتی‌ بر رشد مهارت های‌ اجتماعی‌ و پیشرفت تحصیلی ریاضی، مجلۀ روان‎شناسی و علوم تربیتی، 37(1)، 55-39

کریمی، ف.؛ کیخاونی؛ س. و محمدی، م.ب. (1389). تأثیر آموزش مهارت‎های اجتماعی بر اختلالات رفتاری کودکان دبستانی، مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 18(3)، 68-61

کمیجانی، ز. و هاشمی‏آذر، ژ. (1388). بررسی تأثیر بازی‏درمانی بر کاهش اختلالات رفتاری دانش‎آموزان آزاردیدۀ جسمانی- هیجاانی 12-9 سالۀ شهر تهران، فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، 5(15)، 34-20

واعظ‎فر، س.؛ محمدی‏فر، م.ع. و نجفی، م. (1393). اثربخشی آموزش به روش سؤالات هدفمند بر عملکرد ریاضی و تفکر تأملی، مجلۀ روانشناسی مدرسه، 2(3)، 252-240

یگانه،ط. (1392). اثربخشی آموزش مهارت‎های اجتماعی بر کنش‎ورزی سازشی و اختلال‎های هیجانی-رفتاری دانش‎آموزان، روان‎شناسی تحولی:روان‎شناسان ایرانی، 10(40)، 419-409

Ahmadi, M. S., Hatami, M. R., Ahadi, H., & Asadzadeh, H. (2014). The effect of communication skills training on students ' self-efficacy beliefs and educational progress of girls, the New Approaches in the Educational Administration, publication, 4(4), 116-105 [In Persian].

Amini, A. (1378). The validity of questionnaire TISS, master agreement, Faculty of psychology and social sciences, Islamic Azad University, Tehran Markaz [In Persian].

Asgari, S., Kahrizi, S., & Kahrizi, M. (2014). The role of self-efficacy and life satisfaction in predicting academic performance of high school girl students of the third year period the city of Kermanshah, "Yerevan" magazine of biology school, 2(2), 123-107 [In Persian].

Dortaj, F. (1383). Theeffect of mental process and simulation on improving student performance product, build validation tests and academic performance, Ph.d.  thesis, Faculty of education and psychology, University of Allameh Tabatabaei [In Persian].

Farhadi, A., Movahedii, E., Azizi, A., Ghasemi Kol, F., & Karimi Nejad, k. (2015). Effectiveness of social skills training on the promotion of the theory of mind in the aggressive teens. Two chapters of the social understanding of the scientific-research, 3(2), 66-55 [In Persian].

Fathollahi, A., & Sahraei, Gh. (2014). Social dimensions of life skills from the perspective of Rumi. Research of educational literature (study of Persian language and literature), 5(17), 218-191 [In Persian].

Habibi, ASP (1395). Applied training using SPSS software, electronic publishing, PARS Manager Web site[In Persian].

Jenna Abadi, H. (2012). The effect of social skills training on reducing Exceptional students ' behavioral disorders base 5. The journal of psychology of exceptional children, mixed school in Zahedan KOSAR, 1(2), 73-83 [In Persian].

Karimi, F; Keikhavoni, S; Mohammadi, M. b. (2010). The effect of social skills training on primary school children's behavioral disorders, Ilam University of medical sciences journal of science. 3(18), 61-68 [In Persian].

Keramati, M. R. (1386). The effect on the growth of collaborative learning social skills and academic achievevment. Magazine of psychology and educational sciences, 37(1), 55-39 [In Persian].

Komijani, Z., & Hashemi Azar, se. (2009). Effect of play therapy on decreasing students ' behavioral disorders have been physical abuse emotional-12-9-year in Tehran. Educational psychology period. 5(15), 34-20 [In Persian].

Pourtaheri, F., zandoanian Naini, A., & Rahimi, M. (2014). Extra memory relations with the academic performance of students. Quality and quantitative studies about teaching and learning, 6(2), 157-137 [In Persian].

Shahim, S. (2003). Comparison of behavioral problems and social skills in the two groups of children with learning disorders and normal at home and school. The journal of psychology and educational sciences, 33(1), 138-121 [In Persian].

Sheikholeslami,A., Barzegar, K., & Khodaverdi; T. (2013). The role of academic self-efficacy, Metacognitive scopes and autoregulation critical thinking in predicting academic performance of high school students, Research on the educational system, 7(23), 122-111 [In Persian].

Shiri, A., Valipour, M., m. p., & Mazaheri, M. A. (2013). Compare of social skills and psychological problems in the bully, the victim and the lack of students involved. The psychology of transformation: Iranian Psychologist. 10(38), 210-201 [In Persian].

Shokouhi Yekta, M., Zamani, N., & Pourkarimi, G. (2015). Interpersonal problem solving skills training is a matter of effectiveness on increasing social skills and behavioural problems of students first student school officials late. Journal of psychological studies, 10(4), 32-7 [In Persian].

Vaezfar, S., Mohammadifar, M. E., & Najafi, M. (2014). The effectiveness of targeted questions on the teaching of mathematical thinking and reflection performance. Journal of school psychology, 2(3), 252-240 [In Persian].

Yeganeh, T. (2013). The effectiveness of social skills training on the use of emotional disorder and compromise action-students ' behavior. Psychology of transformation: Iranian psychologist, 10(40), 419- 409 [In Persian].

Ahmadi, M. S., Hatami, M. R., Ahadi, H., & Asadzadeh, H. (2014). The effect of communication skills training on students ' self-efficacy beliefs and educational progress of girls, the New Approaches in the Educational Administration, publication, 4(4), 116-105 [In Persian].

Amini, A. (1378). The validity of questionnaire TISS, master agreement, Faculty of psychology and social sciences, Islamic Azad University, Tehran Markaz [In Persian].

Asgari, S., Kahrizi, S., & Kahrizi, M. (2014). The role of self-efficacy and life satisfaction in predicting academic performance of high school girl students of the third year period the city of Kermanshah, "Yerevan" magazine of biology school, 2(2), 123-107 [In Persian].

Dortaj, F. (1383). Theeffect of mental process and simulation on improving student performance product, build validation tests and academic performance, Ph.d.  thesis, Faculty of education and psychology, University of Allameh Tabatabaei [In Persian].

Farhadi, A., Movahedii, E., Azizi, A., Ghasemi Kol, F., & Karimi Nejad, k. (2015). Effectiveness of social skills training on the promotion of the theory of mind in the aggressive teens. Two chapters of the social understanding of the scientific-research, 3(2), 66-55 [In Persian].

Fathollahi, A., & Sahraei, Gh. (2014). Social dimensions of life skills from the perspective of Rumi. Research of educational literature (study of Persian language and literature), 5(17), 218-191 [In Persian].

Habibi, ASP (1395). Applied training using SPSS software, electronic publishing, PARS Manager Web site[In Persian].

Jenna Abadi, H. (2012). The effect of social skills training on reducing Exceptional students ' behavioral disorders base 5. The journal of psychology of exceptional children, mixed school in Zahedan KOSAR, 1(2), 73-83 [In Persian].

Karimi, F; Keikhavoni, S; Mohammadi, M. b. (2010). The effect of social skills training on primary school children's behavioral disorders, Ilam University of medical sciences journal of science. 3(18), 61-68 [In Persian].

Keramati, M. R. (1386). The effect on the growth of collaborative learning social skills and academic achievevment. Magazine of psychology and educational sciences, 37(1), 55-39 [In Persian].

Komijani, Z., & Hashemi Azar, se. (2009). Effect of play therapy on decreasing students ' behavioral disorders have been physical abuse emotional-12-9-year in Tehran. Educational psychology period. 5(15), 34-20 [In Persian].

Pourtaheri, F., zandoanian Naini, A., & Rahimi, M. (2014). Extra memory relations with the academic performance of students. Quality and quantitative studies about teaching and learning, 6(2), 157-137 [In Persian].

Shahim, S. (2003). Comparison of behavioral problems and social skills in the two groups of children with learning disorders and normal at home and school. The journal of psychology and educational sciences, 33(1), 138-121 [In Persian].

Sheikholeslami,A., Barzegar, K., & Khodaverdi; T. (2013). The role of academic self-efficacy, Metacognitive scopes and autoregulation critical thinking in predicting academic performance of high school students, Research on the educational system, 7(23), 122-111 [In Persian].

Shiri, A., Valipour, M., m. p., & Mazaheri, M. A. (2013). Compare of social skills and psychological problems in the bully, the victim and the lack of students involved. The psychology of transformation: Iranian Psychologist. 10(38), 210-201 [In Persian].

Shokouhi Yekta, M., Zamani, N., & Pourkarimi, G. (2015). Interpersonal problem solving skills training is a matter of effectiveness on increasing social skills and behavioural problems of students first student school officials late. Journal of psychological studies, 10(4), 32-7 [In Persian].

Vaezfar, S., Mohammadifar, M. E., & Najafi, M. (2014). The effectiveness of targeted questions on the teaching of mathematical thinking and reflection performance. Journal of school psychology, 2(3), 252-240 [In Persian].

Yeganeh, T. (2013). The effectiveness of social skills training on the use of emotional disorder and compromise action-students ' behavior. Psychology of transformation: Iranian psychologist, 10(40), 419- 409 [In Persian].