ارزیابی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش در محیط‌های یادگیری الکترونیکی با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی
الموضوعات :اکبر رضازاده 1 , سیدداود حسینی‌نسب 2 , محمدرضا سرمدی 3 , مهران فرج‌الهی 4
1 - مشاور مدرسه / آموزش وپرورش
2 - استاد گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
3 - استاد و عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور
4 - استاد و عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور
الکلمات المفتاحية: کیفیت آموزش, یادگیری‌الکترونیکی, فرآیند تحلیل سلسله مراتبی, معیارهای کیفیت,
ملخص المقالة :
هدف این مطالعه ارزیابی و اولویت‌گذاری ابعاد مختلف یادگیری الکترونیکی و معیارهای مرتبط با آنها با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی بود. برای دستیابی به این هدف از روش تحقیق کتابخانه‌ای و توصیفی از نوع زمینه‌یابی استفاده شد. جامعه آماری تحقیق، شامل کلیه منابع مربوط به الگوها، چارچوب‌ها و معیارهای مربوط به کیفیت آموزش‌های الکترونیکی براساس تجارب داخلی و خارجی بود. علاوه برآن کلیه صاحب‌نظران، خبرگان و دست‌‌اندرکاران مراکز فعال آموزش الکترونیکی و دانشگاه‌های مجازی در کشور نیز شامل جامعه تحقیق بوده و اعضای نمونه با توجه به اهداف و سؤالات تحقیق به صورت هدفمند از بین آنها انتخاب شده‌اند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته با روایی و اعتبار تأیید شده است. عوامل مؤثر بر کیفیت آموزش در محیط‌های یادگیری الکترونیکی از ادبیات تحقیق شناسایی و تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی برای اولویت‌بندی آنها به کار گرفته شده است. تحلیل داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار اکسپورت چویس نشان داد که سهم عوامل مؤسسه‌ای و مدیریتی، عوامل پداگوژیکی و طراحی آموزشی، عوامل تکنولوژیکی، عوامل ارائه آموزش و عوامل مرتبط با خدمات پشتیبانی در کیفیت آموزش در محیط‌های یادگیری الکترونیکی به ترتیب معادل 26درصد، 24درصد، 20درصد، 18درصد و 12درصد ارزیابی شده‌اند.
بازرگان، عباس. (1387). نقش سنجش آموزش در کیفیت یادگیری الکترونیکی. سومین کنفرانس یادگیری الکترونیکی، تهران، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، 4و5 دی ماه.
پدرام، حسین؛ کریم زادگان مقدم، داوود؛ عاشقی، ژاله.(۱۳۸۹). به کارگیری استاندارد ایزو ۹۱۲۶ در ارزیابی کیفیت سامانه های یادگیری الکترونیکی در ایران ( مطالعه موردی: سامانه آموزش مجازی دانشگاه صنعتی امیرکبیر). فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، دوره۲۷، شماره۲، صص ۵۱۷- ۴۹۵.
فرد آر، دیوید. مدیریت استراتژیک، ترجمه پارساییان، علی و اعرابی، سید محمد. انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران، ۱۳۹۱، چاپ۲۴.
تقی‌زاده، محمد احسان (۱۳۹۳). دیدگاه‌ها و روش‌های نوین و کاربردی در آموزش و یادگیری. دانشگاه پیام نور، جزوه درس نظریه و روش‌های آموزش، رشته روان شناسی تربیتی.
تقی یاره، فتانه و سیادتی، ملودی (۱۳۸۶). معیارهای انتخاب ابزارهای تالیف محتوا در یادگیری الکترونیکی. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. دوره۱۳، شماره۱، صص ۷۵-۸۹.
سراجی، فرهاد (۱۳۹۰). ارائه چارچوبی برای ارزشیابی کیفیت آموزش در دانشگاه‌های الکترونیکی. پنجمین همایش ارزیابی کیفیت در نظام دانشگاهی. دانشگاه تهران، پردیس دانشکده‌های فنی.
صمدی، وحید (۱۳۹۰). ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن در ﻧﻈﺎم ﻳﺎدﮔﻴﺮی اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ. ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ در ﻧﻈﺎم داﺷﮕﺎﻫﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﭘﺮدﻳﺲداﻧﺸﻜﺪه ﻫﺎی ﻓﻨﻲ.
ظریف صنایعی، ناهید (1389).بررسی معیارهای کیفیت و اثربخشی یادگیری الکترونیکی در آموزش.مدیامجله دانشگاهی یادگیری الکترونیکی،شماره سوم، صص ۲۴-۳۲.
عظیمی، سید امین؛ و سعید مشتاقی. (۱۳۸۸ ). طراحی دوره درسی مبتنی بر وب با تکیه بر یک رویکرد پودمانی، دومین همایش آموزش الکترونیک، تهران. بازیابی از:
http://www.civilica.com/Paper. ELEARNING02-ELEARNING02_020.html
ﻣﺤﺠﻮب ﻋﺸﺮت‌آﺑﺎدی، ﺣﺴﻦ و ﻗﺮوﻧﻪ، داود (1393). ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮی اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽدر آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ و اراﺋﻪ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﺮای ارزﯾﺎﺑﯽ آن. اوﻟﯿﻦ ﮐﻨﻔﺮاﻧﺲ ﻣﻠﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ در ﻧﻈﺎمﻫﺎی داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ،ﺗﻬﺮان، داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮﯾﻒ، اردﯾﺒﻬﺸﺖﻣﺎه.
مهدیون، روح‌اله؛ قهرمانی، محمد؛ فراستخواه، مقصود و حسینی شاوون، امین. (1390). ابعاد و مؤلفههای تضمین کیفیت یادگیری الکترونیکی درآموزش عالی و ارائه الگوی مفهومی برای آن. ششمینکنفرانس ملی و سومین کنفرانس بین المللی یادگیری و آموزش الکترونیک. تهران، مرکز آموزش‌های الکترونیکی دانشگاه تهران.بازیابی از:
http://www.civilica.com/Paper-ICELEARNING06-ICELEARNING06_010html
ودادی، احمد؛ طهماسبی، رضا؛ و موسوی، سیدمحمدمهدی. (۱۳۸۸). رهبری بصیر: اهمیت چشم‌انداز سازمانی. مدیریت فرهنگ سازمانی، سال هفتم، شماره بیستم، صص ۱۳۹-۱۶۹.
Azimi, Seyed Amin., & Moshtaghi, Saeed. (2009). Designing a web-based curriculum based on a modular approach.the second e-learning conference. Tehran [In Persian].
Available from: http://www.civilica.com/paper.E-LEARNING02020.html.
Abu-Sarhan, Zahi. (2011). Application Of Analytic Hierarchy Process (AHP) In The Evaluation and Selection Of an Information System Reengineering Projects. IJCSNS International Journal of Computer, Science and Network Security, 11(1), 172-177.
Bazargan, A. (2008). The role of learning measurement in e-learning. Quality In: Third Electronic Learning Conference, Tehran, Khajeh Nasir Toosi University, June 24-2 [In Persian].
Bhuasiri, W., Xaymoungkhoun, O., Zo, H., Rho, J.J. & Ciganek, A.P. (2012). Critical Success Factors for E- Learning in Developing Countries: A Comparative Analysis between ICT Experts and Faculty. Computers & Education, 58(2), 843-855.
Belawati, Tian, & Zuhairi, Amin. (2007). The Practice of a Quality Assurance System in Open and Distance Learning: A case study at Universitas Terbuka Indonesia (The Indonesia Open University). The International Review of Research in Open and Distance Learning. 8(1). available from: http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/340/774.
Chao, Tracy., Saj, Tami., & Tessier, Felicity. (2006). Establishing a Quality Review for Online Courses: A formal review of online courses measures their qualities in key areas and reveals changes needed for improvement, ifany. EDUCAUSE Quarterly, 3, 32–39.
Carchiolo, V., Longheu, A., Malgeri, M. & Mangioni, G. (2003). Course Personalization in E-learning Environment; Proceedings of the 3rd IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT’03), 252-253.
Govindasamy, T. (2002). Successful Implementation of E-learning Pedagogical Considerations, The Internet and Higher Education, 4, 287-299.
Islam, R. (2007). MBNQA criteria in education: assigning weights from a Malaysian perspective and proposition for an alternative evaluation scheme. International Transactions in Operational Research, 14, 373- 394.
Jung, Insung. (2011). The dimensions of e-learning quality: from The Learner’s Perspective. Educational Technology Research and Development,59(4), 445-464.
Jung, Insung.,Wong,Tat Meng.,Li,Chen.,Baigaltugs,Sanjaa., &Belawati,Tian. (2011). Quality Assurance in Asian Distance Education: Diverse Approaches and Common Culture. The International Review of Research in Open and Distance Learning, 12(6), 63-83.
Kear, Karen., Williams, Keith., & Rosewell, Jonathan. (2014). Excellence in e-learning: a quality en-hancement approach. In: EFQUEL Innovation Forum / LINQ Conference 2014: Changing the Trajectory Quality for Opening up Education, 7-9.
Kiarazm, A., Koohkan, F. (2013). Prioritizing Effective TQM Values on Financial Performance by Using AHP. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(4), 197-202 [In Persian].
Lanzilotti, R., Ardito, C., & Costabile, M. F., & De Angeli, A. (2006). eLSE Methodology: A Systematic Approach to the e-Learning Systems Evaluation. Educational Technology & Society, 9 (4), 42-53.
Mahjob Eshrat Abadi, Hassan., & Kharoon, Davood. (2014). assessing criteria Evaluation for the quality of e-learning in higher education and provide a framework for its evaluation. 1th Conference National on Quality Assessment of University Systems. Tehran , Sharif University of Technology. May17-18 [In Persian].
Malone, T W. (1981). Toward a theory of intrinsically motivating instruction. Cognitive Science, 5(4), 333-369.
McCarty, S. (2007). Theorizing and realizing the global classroom. In A. Edmunson (Ed.), Globalized e-learning cultural challenge, 90-115.
Mahdiyon, R., Gahremani, M., Farastakhah., M., & Hosseini Shavon, A. (2012). The dimensions and components of the quality assurance of e-learning in higher education and the presentation of a conceptual model for it. The 6th National and 3rd International Conference on E-Learning and E-Teaching.E-learning.Center University of Tehran. February 14-15 [In Persian]. available:
http://www.civilica.com/Paper-ICELEARNING06-CELEARNING06-010html
Masoumi, D., & Lindstrom, B. (2009). Foundations of cultural design in e-learning. Internet and Enterprise Management, 6 (2), 91- 99.
Pedram, H., Karimzadegan Moghaddam, D., Asheghi, Zh. (2010). Application of ISO 9126 Standard for Evaluating the Quality of Electronic Learning Systems in Iran (Case Study: Virtual Training System of Amir Kabir University of Technology). Iranian Journal of Information Processing Management (Information Sciences and Technology), 27(2), 497-517 [In Persian].
Rashid, Majed., & Iqbal. Jawad. (2010). Developing the strategy for quality assurance of open and distance learning in pakistan: the higher education perspective. 3rd International Conference on Assessing Quality in Higher Education, Lahore-Pakistan. December 6 – 8.
Rovinskyi, D., & Synytsya, K. (2004). Distance courses quality: A learner's view. International Conference on Advanced Learning Technologies, London, Institute of Electrical & Electronics Engineer.
Samadi, Vahid. (2011). Evaluating the quality of student support services in the e-learning system. The 5th Conference on evaluating the quality in the University Systems.University of Tehran, College of Engineering [In Persian].available: https://www.civilica.com/Paper-AUS05- QAUS05_014.html
Seraji, Farhad. (2011). Provide a framework for evaluating the quality of education in electronic universities. The 5th Conference on evaluating the quality in the University System. University of Tehran, College of Engineering [In Persian].available: https://www.civilica.com/Paper-AUS05-QAUS05_018.html.
Shelton, Kaye. (2011). A Review of Paradigms for Evaluating the Quality of Online Education Programs. Online Journal of Distance Learning Administration, Volume 4(1). Available at: http://www.westga.edu/~distance/ ojdla/spring141/shelton141.html. The Institute for Higher Education Policy. (2000). Quality ON the Line, Benchmarks for Success in Internet-based Distance Education, Washington DC: IHEP, 2000.
Taghizadeh, M. E. (2014). New approaches and methods in teaching and learning. lesson booklet of Theory and teaching method, Educational Psychology discipline. Payam Noor university. p:61 [In Persian].
Taghi Yare, F. & Siadati, M. (2007). Selection criteria for content authoring tools in e-learning. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education.13(1), 75-89 [In Persian].
Vedadi, Ahmad., Tahmasebi, Reza., & Mousavi, Seyyed Mohammad Mehdi. (2009). Visionary Leadership: Importance of organizational vision. Management of Organizational Culture.7(20), 139-169 [In Persian].
Yang, Jack Fei. (2005). The Challenges of Asian Distance Educational Development. AAOU Journal, 1(1), 73-82.
Zarif Sanaee, Nahid. (2010). Assessing the criteria for the quality and effectiveness of e-Learning in higher education. Media (Journal of Electronic Learning), Volume 1(3), 24-32 [In Persian].
_||_Azimi, Seyed Amin., & Moshtaghi, Saeed. (2009). Designing a web-based curriculum based on a modular approach.the second e-learning conference. Tehran [In Persian].
Available from: http://www.civilica.com/paper.E-LEARNING02020.html.
Abu-Sarhan, Zahi. (2011). Application Of Analytic Hierarchy Process (AHP) In The Evaluation and Selection Of an Information System Reengineering Projects. IJCSNS International Journal of Computer, Science and Network Security, 11(1), 172-177.
Bazargan, A. (2008). The role of learning measurement in e-learning. Quality In: Third Electronic Learning Conference, Tehran, Khajeh Nasir Toosi University, June 24-2 [In Persian].
Bhuasiri, W., Xaymoungkhoun, O., Zo, H., Rho, J.J. & Ciganek, A.P. (2012). Critical Success Factors for E- Learning in Developing Countries: A Comparative Analysis between ICT Experts and Faculty. Computers & Education, 58(2), 843-855.
Belawati, Tian, & Zuhairi, Amin. (2007). The Practice of a Quality Assurance System in Open and Distance Learning: A case study at Universitas Terbuka Indonesia (The Indonesia Open University). The International Review of Research in Open and Distance Learning. 8(1). available from: http://www.irrodl.org/index.php/irrodl/article/view/340/774.
Chao, Tracy., Saj, Tami., & Tessier, Felicity. (2006). Establishing a Quality Review for Online Courses: A formal review of online courses measures their qualities in key areas and reveals changes needed for improvement, ifany. EDUCAUSE Quarterly, 3, 32–39.
Carchiolo, V., Longheu, A., Malgeri, M. & Mangioni, G. (2003). Course Personalization in E-learning Environment; Proceedings of the 3rd IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT’03), 252-253.
Govindasamy, T. (2002). Successful Implementation of E-learning Pedagogical Considerations, The Internet and Higher Education, 4, 287-299.
Islam, R. (2007). MBNQA criteria in education: assigning weights from a Malaysian perspective and proposition for an alternative evaluation scheme. International Transactions in Operational Research, 14, 373- 394.
Jung, Insung. (2011). The dimensions of e-learning quality: from The Learner’s Perspective. Educational Technology Research and Development,59(4), 445-464.
Jung, Insung.,Wong,Tat Meng.,Li,Chen.,Baigaltugs,Sanjaa., &Belawati,Tian. (2011). Quality Assurance in Asian Distance Education: Diverse Approaches and Common Culture. The International Review of Research in Open and Distance Learning, 12(6), 63-83.
Kear, Karen., Williams, Keith., & Rosewell, Jonathan. (2014). Excellence in e-learning: a quality en-hancement approach. In: EFQUEL Innovation Forum / LINQ Conference 2014: Changing the Trajectory Quality for Opening up Education, 7-9.
Kiarazm, A., Koohkan, F. (2013). Prioritizing Effective TQM Values on Financial Performance by Using AHP. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 3(4), 197-202 [In Persian].
Lanzilotti, R., Ardito, C., & Costabile, M. F., & De Angeli, A. (2006). eLSE Methodology: A Systematic Approach to the e-Learning Systems Evaluation. Educational Technology & Society, 9 (4), 42-53.
Mahjob Eshrat Abadi, Hassan., & Kharoon, Davood. (2014). assessing criteria Evaluation for the quality of e-learning in higher education and provide a framework for its evaluation. 1th Conference National on Quality Assessment of University Systems. Tehran , Sharif University of Technology. May17-18 [In Persian].
Malone, T W. (1981). Toward a theory of intrinsically motivating instruction. Cognitive Science, 5(4), 333-369.
McCarty, S. (2007). Theorizing and realizing the global classroom. In A. Edmunson (Ed.), Globalized e-learning cultural challenge, 90-115.
Mahdiyon, R., Gahremani, M., Farastakhah., M., & Hosseini Shavon, A. (2012). The dimensions and components of the quality assurance of e-learning in higher education and the presentation of a conceptual model for it. The 6th National and 3rd International Conference on E-Learning and E-Teaching.E-learning.Center University of Tehran. February 14-15 [In Persian]. available:
http://www.civilica.com/Paper-ICELEARNING06-CELEARNING06-010html
Masoumi, D., & Lindstrom, B. (2009). Foundations of cultural design in e-learning. Internet and Enterprise Management, 6 (2), 91- 99.
Pedram, H., Karimzadegan Moghaddam, D., Asheghi, Zh. (2010). Application of ISO 9126 Standard for Evaluating the Quality of Electronic Learning Systems in Iran (Case Study: Virtual Training System of Amir Kabir University of Technology). Iranian Journal of Information Processing Management (Information Sciences and Technology), 27(2), 497-517 [In Persian].
Rashid, Majed., & Iqbal. Jawad. (2010). Developing the strategy for quality assurance of open and distance learning in pakistan: the higher education perspective. 3rd International Conference on Assessing Quality in Higher Education, Lahore-Pakistan. December 6 – 8.
Rovinskyi, D., & Synytsya, K. (2004). Distance courses quality: A learner's view. International Conference on Advanced Learning Technologies, London, Institute of Electrical & Electronics Engineer.
Samadi, Vahid. (2011). Evaluating the quality of student support services in the e-learning system. The 5th Conference on evaluating the quality in the University Systems.University of Tehran, College of Engineering [In Persian].available: https://www.civilica.com/Paper-AUS05- QAUS05_014.html
Seraji, Farhad. (2011). Provide a framework for evaluating the quality of education in electronic universities. The 5th Conference on evaluating the quality in the University System. University of Tehran, College of Engineering [In Persian].available: https://www.civilica.com/Paper-AUS05-QAUS05_018.html.
Shelton, Kaye. (2011). A Review of Paradigms for Evaluating the Quality of Online Education Programs. Online Journal of Distance Learning Administration, Volume 4(1). Available at: http://www.westga.edu/~distance/ ojdla/spring141/shelton141.html. The Institute for Higher Education Policy. (2000). Quality ON the Line, Benchmarks for Success in Internet-based Distance Education, Washington DC: IHEP, 2000.
Taghizadeh, M. E. (2014). New approaches and methods in teaching and learning. lesson booklet of Theory and teaching method, Educational Psychology discipline. Payam Noor university. p:61 [In Persian].
Taghi Yare, F. & Siadati, M. (2007). Selection criteria for content authoring tools in e-learning. Quarterly Journal of Research and Planning in Higher Education.13(1), 75-89 [In Persian].
Vedadi, Ahmad., Tahmasebi, Reza., & Mousavi, Seyyed Mohammad Mehdi. (2009). Visionary Leadership: Importance of organizational vision. Management of Organizational Culture.7(20), 139-169 [In Persian].
Yang, Jack Fei. (2005). The Challenges of Asian Distance Educational Development. AAOU Journal, 1(1), 73-82.
Zarif Sanaee, Nahid. (2010). Assessing the criteria for the quality and effectiveness of e-Learning in higher education. Media (Journal of Electronic Learning), Volume 1(3), 24-32 [In Persian].
