تغییرات الکتروکاردیوگرام (ECG) به‌دنبال هایپوکالمی تجربی در گوسفند

الموضوعات :

وحید علمی ¹ (رزیدنت داخلی دام های بزرگ، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
مهدی سخا ² (دانشیار گروه آموزشی علوم درمانگاهی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
علی حسن پور ³ (دانشیار گروه آموزشی علوم درمانگاهی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
محمد قلی نادعلیان ⁴ (استاد گروه آموزشی علوم درمانگاهی، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.)
بهرام عمواوغلی تبریزی ⁵ (دانشیار گروه پاتوبیولوژی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)

تاريخ الإرسال : 10 الجمعة , ربيع الثاني, 1436 تاريخ التأكيد : 17 الإثنين , جمادى الثانية, 1436 تاريخ الإصدار : 01 الجمعة , جمادى الأولى, 1436

الکلمات المفتاحية: گوسفند, هایپوکالمی, الکتروکاردیوگرام, آریتمی‌های قلبی,

ملخص المقالة :

هایپوکالمی در گوسفند باعث رخداد برخی آریتمی های قلبی و تغییراتی در الکتروکاردیوگرام مثل تغییر در شکل کمپلکس QRS، موج T و فواصل امواج می شود. در این مطالعه، ابتدا 20 رأس گوسفند نر 15-12 ماهه به دو گروه شاهد و آزمایش تقسیم شدند. برای بررسی ریتم قلب از دستگاه الکتروکاردیوگراف استفاده شد. بعد از اخذ ECGو نمونه گیری جهت ایجاد هایپوکالمی از داروی ایزوفلوپردون استات با دوز mg/case4 در هر 10 رأس گوسفند گروه آزمایش به صورت عضلانی استفاده شد. تمامی امواج Pهم در گروه شاهد و هم در گروه آزمایش به صورت مثبت ثبت شد و تک فازی و دی فازیک بودن آن ها نیز مورد مطالعه قرار گرفت. در گروه شاهد در بین روزهای صفر تا چهار، موج Pتک فازی 30 مورد و دی فازیک 20 مورد و در گروه آزمایش 21 مورد تک فازی و 29 مورد دی فازیک بوده است. در بررسی موج QRSاشکال مختلفی از این موج در گروه شاهد و آزمایش مشاهده گردید. در گروه شاهد این موج 10 مورد به صورت QRS، 15 مورد به صورت qrs، 25 مورد به صورت qRsبود. در گروه آزمایش 31 مورد به صورت QRS، 1 مورد به صورت Qrs، 4 مورد به صورت qrsو 14 مورد به صورت qRsبود. با بررسی نوار قلب در گروه شاهد از روز صفر تا چهار، آریتمی سینوسی(7 مورد) و بلوک سینوسی دهلیزی (2 مورد) مشاهده گردید و در بین گوسفندان گروه آزمایش، 14 مورد آریتمی سینوسی، 12 مورد بلوک سینوسی دهلیزی، 3 مورد انقباض زودرس دهلیزی، 5 مورد تاکیکاردی سینوسی بین روزهای صفر تا چهار ثبت گردید. با توجه به یافته های این مطالعه آریتمی های مختلفی (فیزیولوژیکی و پاتولوژیکی) ناشی از هایپوکالمی ایجاد گردید. از آنجا که همین آریتمی های فیزیولوژیک ممکن است منجر به آریتمی های پاتولوژیکگردند بایستی نسبت به درمان ضد آریتمی در این دام ها اقدام گردد.

المصادر:

• حاجی نژاد، د. (1367). مطالعه الکتروکاردیوگرام طبیعی و بررسی شیوع آریتمی در اسب. پایان‌نامه دکترای عمومی دامپزشکی، دانشکده دامپزشکی دانشگاه شیراز، شماره پایاننامه 815501.


• دلیرنقده، ب.، مخبر دزفولی، م.ر. و رضاخانی، ع. (1378). بررسی فراوانی بلوک‌های دهلیزی- بطنی در گاو. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، دوره 54، شماره 3، صفحات: 105-97.


• رضاخانی، ع. و معاف پوریان، ا.ع. (1372). بررسی پارامترهای طبیعی الکتروکاردیوگرام گاو شیرده نژاد هلشتاین. مجله تحقیقات دامپزشکی ، دوره 47، شماره: 3 و 4 .


• سخا، م. و رضا خانی، ع. (1380). بررسی ارتباط بین سموم خرزهره در سرم و آریتمی‌های قلبی قبل و بعد از درمان در مسمومیت تجربی گوساله.مجله دانشکده دامپزشکی تهران، دوره 56، شماره2، صفحات: 102-95.


• فرتاشوند، م.، نادعلیان، م.ق.، سخا، م.، صافی،ش. و حسن پور، ع. (1388). یافته‌های الکتروکاردیوگرافی در گاوان مبتلا به تیلریوز. آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی، دوره 3، شماره 2، صفحات: 517-509.


• مخبر دزفولی، م.ر.، دلیر نقده، ب. و مرتاض، ا. (1379). نقش الکترولیت­ها در ایجاد آریتمی­های قلبی در گاو. مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، دوره 55، شماره 1، صفحات: 68-63.


• · Coffer, N.J., Frank, N., Elliott, S.B., Young, C.D. and van Amstel, S.R. (2006). Effects of dexamethasone and isoflupredone acetate on plasma potassium concentrations and other biochemical measurements in dairy cows in early lactation. American Journal of Veterinary Research, 67(7): 1244-1251.


• · Constable, P.D., Muir, W.W., Bonagura, J.D., Rings, D.M. and Jean, G. (1990). Clinical and electrocardiographic characterization of cattle with atrial premature complexes. Journal of the American Medical Association, 197(9): 1163-1169.


• · Jafrin, A.A. andSagar, S. (2008). Electrocardiographic studies in Garol sheep and black Bengal goats. Research Journal of Cardiology, 1: 1-8.


• Keld, K. (2010). Hypokalemia and sudden cardiac death. Experimental Clinical Cardiology, 15(4): 96-99.


• · Radostits, O.M., Gay, C.C., Blood, D.C. and Hincliff, K.W. (2007). Veterinary Medicine. A textbook of the diseases of cattle, sheep, pigs, goats and horses. 10th ed., W.B. Saunders Co. Ltd., pp: 77-80, 1734, 2057.


• · Rezakhani, A. and Yazdanmehr, M.M. (1977). The normal electrocardiographic parameters of the domestic donkey (Equus asinus). Zentralblatt Veterinarmedizin, 24: 672-679.


• · Ruff, R.L. (1999). Insulin acts in hypokalemic periodic paralysis by reducing inward rectifier potassium current. Neurology, 53: 1556-1563.


• · Sattler, N., Fecteau, G. and Girard, C., (1998). Description of 14 cases of bovine hypokalemia syndrome. Veterinary Record, 43: 503-507.


• · Smith, B.P. (2009). Large animal internal medicine. 2nd ed., Mosby-Year Book, pp: 999-1000, 1222-1223, 1558-1559, 1670.


• · Weaver, W.F. and Burchell, H.B. (1960). Serum potassium and the electrocardiogram in hypokalemia. Circulation, 21: 505-521.