بیماری هاری و وضعیت آن در ایران

الموضوعات :

محمّدقلی نادعلیان ¹ (گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
حسن تاج بخش ² (گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
محمدرضا مخبردزفولی ³ (گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
علی رضاخانی ⁴ (گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
سوسن سیمانی ⁵ (گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)
محمود بلورچی ⁶ (گروه علوم درمانگاهی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 05 الإثنين , ربيع الأول, 1430 تاريخ التأكيد : 24 الإثنين , ربيع الثاني, 1430 تاريخ الإصدار : 24 الخميس , صفر, 1430

الکلمات المفتاحية: ایران, هاری, هاری حیوانی و انسانی,

ملخص المقالة :

هاری یکی از بیماری‌های عفونی، خطرناک، شدیداً کشنده و مشترک بین انسان و حیوان می‌باشد. این بیماری در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد و در ایران به شکل بومی یکی از مشکلات مهم بهداشت عمومی به شمار می‌رود. اکثر حیوانات خونگرم نسبت به این بیماری حساس هستند. انتقال بیماری از راه گازگرفتن حیوانات مبتلا به انسان و حیوان انجام می‌گیرد. بزاق مبتلایان منبع سرشاری از ویروس هاری است. هاری در کشورهایی چون اسکاندیناوی، بریتانیا، ایرلند، اسکاتلند، استرالیا، نیوزلاند دیده نمی‌شود. این حالت بیشتر در ارتباط با وضعیت جغرافیایی این کشورها به ویژه محصور بودن آن‌ها به وسیله آب می‌باشد. اما در کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، کانادا، اروپا و ایران هاری بومی است. انتقال دهندگان اصلی بیماری سگ، گوشتخواران وحشی(مخصوصاً گرگ) و هم چنین روباه هستند. هاری حدود 2300 سال قبل از میلاد شناخته شده است و به‌نظر می‌رسد سگ به عنوان ناقل اصلی باشد. دانشمندانی مانند ابوعلی‌سینا، سید اسماعیل جرجانی و .... بیماری هاری را توصیف و آن‌را شرح داده‌اند. لوئی پاستور درمان ضد هاری و واکسیناسیون را در سال 1885 میلادی ارائه داد. در سال 1299 شمسی انستیتو پاستور ایران بنا نهاده شد و امروزه بیش از 300 مرکز درمان ضد هاری در کشور به امر درمان هاری مشغول فعالیت می‌باشند. بیش از 000/100 نفر در سال به علت گزش حیوانات مشکوک به هار به ویژه سگ در ایران درمان ضد هاری می‌شوند. طبق گزارش انستیتو پاستور ایران در سال 1380 تعداد 421 نمونه مثبت بوده است که سه مورد انسانی است. سال 1381 تعداد 356 نمونه مثبت بوده است که 6 مورد آن انسانی، سال 1382 تعداد 319 نمونه مثبت بوده است که 10 مورد آن انسانی و 1383 تعداد 325 نمونه مثبت بوده است که 5 مورد انسانی است. می‌توان گفت به طور متوسط سالی 6 مورد هاری انسانی داشتیم که همگی منجر به مرگ شده است. با توجه به روند رو به افزایش حیوان گزیدگی و مبتلایان هاری در حیوان و انسان مسئولین امر اعم از سازمان دامپزشکی کشور، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، شهرداری، وزارت کشور و ... باید برنامه‌های کارا و عملی در ارتباط با واکسیناسیون سگ‌ها، اتلاف سگ‌های ولگرد و روش‌های مناسب جهت کنترل و واکسیناسیون وحوش حساس به بیماری را در دستور کار خود قرار داده و مسئله را جدی بگیرند تا این بیماری مشترک بین انسان و دام و معضل بهداشتی – اقتصادی را به حداقل برسانند.

المصادر:

1. آستانی، م.، اطمینانی، ع.، نادعلیان، م.، زاکاریان، ب.، راد، م.، سیمانی، س. و اصولی، م. (1361): بیماری هاری در منطقه جیرفت، مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، دوره 40، شماره 1، صفحات: 14-1.


2. تاج بخش، ح. (1372): تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران، جلد اوّل، ایران باستان، انتشارات سازمان دامپزشکی کشور با همکاری انتشارات دانشگاه تهران، صفحات: 371 و 405.


3. تاج بخش، ح. (1375): تاریخ دامپزشکی و پزشکی ایران، جلد دوّم، دوران اسلامی، انتشارات سازمان دامپزشکی کشور با همکاری انتشارات دانشگاه تهران. صفحات: 292،310، 331، 456، 549 و 610.


4. رشیدی، ح. (1384): بررسی اپیدمیولوژیکی گذشته‌نگر بیماری هاری در استان کرمان از سال 1372 لغایت 1382، پایان‌نامه MPVM شماره: 1348.


5. سیمانی، س. (1382): وضعیت هاری در ایران، مجله دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران، دوره 58، شماره 3، صفحات: 278- 275.


6. سیمانی، س.، جنانی، ع.، امیرخانی، ع.، شریفیان، ج. و فیاض، ا. (1381): بررسی اپیدمیولوژیک بیماری هاری انسانی در ایران از سال 1374 تا نیمه دوم 1378، مجله بیماری‌های عفونی و گرمسیری، شماره 16، سال هفتم، صفحات: 47-42.


7. سیمانی، س. (1383): بیماری هاری، انتشارات عقیلی، صفحات: 26- 23.


8. شریعتی، ا. (1383): مطالعه اپیدمیولوژیکی بیماری هاری در استان خراسان در ده‌ساله 1373 لغایت 1382. پایان‌نامه MPVM شماره: 1213.


9. Radostits O.M., Gay, C.C., Blood, D.C. and Hinchcliff, K. (2000): Veterinary Medicine. 9^th ed., pp: 1201.


10. Bradford, P.S. (2002): Large Animal Internal Medicine. 3rd ed., pp: 892.