تحلیل و نقد رویکردهای رقیب و اشکالات وارده بر تئوری «فقه نظام»
الموضوعات :
مجید نورزاد کوهساره
1
(دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.)
حمید مسجدسرایی
2
(دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران)
الکلمات المفتاحية: فقه حکومتی, شهید صدر(ره), فقه نظام, فقه اجتماعی, فقه سکولار, رویکردهای رقیب,
ملخص المقالة :
نظریه فقه نظامات اجتماعی برای اولین بار توسط شهید صدر(ره) در کتاب اقتصادنا تبلور یافته و به عنوان رویکردی جدید در تفقّه معرفی گردیده است که در آن مجتهد اسلامی، متفاوت از نگاه خرد و فردی، به فقه و مقوله ی اجتهاد، با یک نگاه سیستمی و مجموعی در پی تحلیل مسائل فقهی برآمده و در صدد استنباط نظامات اجتماعی از منابع دینی بر می آید؛ لذا همچنان که فقه فردی و متعارف، متکفّل بیان احکام و تکالیف فردی بوده و رسالت دینی شدن افعال و رفتار آحاد مکلّفان را بر عهده دارد، فقه نظام نیز - ضمن مستظهر بودن به بنای عقلا و منطقه الفراغ به عنوان یکی از عناصر اصلی این رویکرد - متکفّل استنباط احکام ساختارها و مناسبات حکومتی و اجتماعی در راستای اداره و مدیریّت دینی و الهی جامعه می باشد. بنابراین فقه نظام، یک رویکردی است حکومت ساز و اجتماع پرور و حاکمیّت آفرین در عرصه ی فقاهت و اجتهاد، که رقبایی را به همآوردخود می خواند و به ستیز با آنها می پردازد. فقه سکولار و فقه اجتماعی به عنوان دو رویکرد اصلی در مقابل رویکرد فقه نظام مطرح می باشند که این مقاله با تأکید بر بازخوانی این دیدگاه ها و طرح اشکالات وارده بر رویکرد فقه نظام و نقض آنها، به این نتیجه اصرار می ورزد که تمامی رویکردهای مقابل، مردود بوده و توان صف آرایی در برابر رویکرد ادّعایی را ندارند.
سایت ها:
_||_
The Holy Quran.
Abedinejad Davarani, A. R. (2017). The nature and requirements of progress jurisprudence. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.
Araki, M. (2014). Jurisprudence of the Islamic political system. Qom: Maaref Publishing Office.
Bazargan, M. (1998). The hereafter and God, The purpose of the resurrection of the Prophets. Tehran: Rasa Cultural Services Institute.
Ehsan, A. (2016). Researching the possibility and legitimacy of system building in jurisprudence with emphasis on Shahid Sadr, Fiqh and Principles (Islamic Studies), 107, 87-106.
Farihi, D. (2015), Jurisprudence and politics in contemporary Iran; Political jurisprudence and constitutional jurisprudence. Tehran: Ney Publishing.
HaeriYazdi, A. (No date). Dorr al-Favaed. Qom: ChachkhanehMehr.
IzadiFard, A. A. (2006). The authority of the Building of the Wise and Globalization, Research in Islamic Jurisprudence and Law, No. 5, pp. 41-52.
IzadiFard, A. A.,& FaramarzGharamaleki, A. (2006). New challenges in the Bama of the wise with emphasis on globalization, Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, 85, 59-75.
Kadivar, M. (2008). Human Rights, Islam and human rightsTehran:, Kavir Publications.
Mirahmadi, M. (2011). Islamic Secularism: A critique of the perspectives of muslim intellectuals. Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture.
Mirbagheri, M. & Nosrati, A.A. (1998). Feasibility study of political jurisprudence engineering in three paradigms "Jurisprudence and subject jurisprudence", "Systematic jurisprudence", and "social evolution jurisprudence", Transcendent Politics, 7, ( 24), 57- 80.
Mirbagheri, M. (2017). An Introduction to the approaches of governmental jurisprudence. Qom: New Islamic Civilization Publications.
Saadi, H.A. (2016). Authority in systematic Ijtihad. Culture Strategy, 36, 43-60.
Sadr, M.B., (2001). Al-Bank Al-Larbawi Fi Al-Islam (Encyclopedia of Martyr Al-Sadr).Qom: Center for Research and Specialized Studies for Martyr Al-Sadr, Qom.
Sadr, M.B., (2001). Al-Fatavi Al-Vazehah (Encyclopedia of Martyr Sadr). Qom: Center for Research and Specialized Studies for Martyr Sadr.
Sadr, M.B., (2001). Al-Madrasah Al-Eslamiyah (Encyclopedia of Martyr Al-Sadr).Qom: Center for Research and Specialized Studies for Martyr Al-Sadr.
Sadr, M.B., (2001). Dorus Fi Elm Al-Osul (Encyclopedia of Martyr Al-Sadr). Qom: Center for Research and Specialized Studies for Martyr Al-Sadr..
Sadr, M.B., (2001). Dorus Fi Elm Al-Osul. Qom: Islamic Publishing Institute.
Sadr, M.B., (2001). Jurisprudence of Islamic economic system. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute.
Soroush, A. (1994). In the chapter of ijtihad (about the efficiency of Islamic jurisprudence in today's world). Tehran: New Plan Publishing.
Soroush, A. (2006). Tolerance and managemen. Tehran: Sarat Cultural Institute.
TalebiTadi, B. (2015). Systematic jurisprudence, Journal of Growth Reflections, 2, 97-102.
Taskhiri, M. A. (2003). Martyr Sadr's method in recognizing the Islamic school of economics and responding to critics, Islamic Economics Quarterly, 10, 9-22.
Yousefi, A.A. (2005). Interpretation of Shahid Sadr's theory on the discovery of economic religion in accordance with the principles of Shiite jurisprudence, Jurisprudence and Law (Islamic Law), 2(5), 87-106.
Ziaeifar, S. (2012). An introduction to the governmental approach to jurisprudence. Qom: Publications of the Institute of Islamic Sciences and Culture.
