تحلیل اخلاقی شرط «قصد و رضای متعاقدین» و اثر آن در فقه و حقوق
الموضوعات :
1 - دانشیار گروه حقوق خصوصی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 - استادیار گروه حقوق خصوصی، واحد آیتالله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران
الکلمات المفتاحية: قصد, قرارداد, تحلیل اخلاقی, رضا,
ملخص المقالة :
در اخلاق مجموعهای از عادات و رسوم اجتماعی و تعالیم مذهبی و داوریهای مستقل عقلی است که وجدان عمومی را تشکیل داده و برای رسیدن به کمال ضروری است. در نظام حقوقی ما با وجود بحثهای بسیار پیرامون ارتباط فقه و حقوق با اخلاق به این پرسش پاسخ داده نشده است که آن اصول و قواعد اخلاقی موجد این ارتباط چیست. در این مقاله با کنکاشی در آیات و روایات و منابع فقهی و حقوقی با روش تحقیق کتابخانهای به استخراج مبانی اخلاقی مؤثر بر مرحله انعقاد قراردادها پرداختهایم. در این پژوهش سعی شده است تا اصول و قواعد اخلاقی در قالب قواعد فقهی و دینی بیان شده تا از طریق جامعیت منابع فقهی به طور دقیق و کامل تبیین و تشریح شود. وانگهی، این شیوه با بکارگیری منابع فقهی به عنوان پشتوانه و معیار مشترک صدق و کذب ادعاها در جامعه ما، اهمیت بسیاری در کاربست دقیق و مطمئن قواعد اخلاقی در حوزهی قراردادها خواهد داشت. تحلیل و بررسی با نگاه اخلاقی و از طریق ابزار و تکنیک باید و نبایدهای اخلاقی مبانی شرط اساسی قصد طرفین و رضای متعاقدین نشان میدهد که اعتبار این شرط ریشه در اصول و قواعد اخلاقیای همچون حرمت اکل مال به باطل، تبعیت عمل از نیت و منع اجبار و تجاوز به حقوق اشخاص در روابط اجتماعی دارد. بر این اساس، تفکیک میان قصد و رضا در ضمانتاجرا، بیوجه بوده و فقدان قصد و عیب رضا ناشی از اکراه و اشتباه باید سبب بطلان عقد گردد.
الف- فارسی
10. عمید زنجانی، ع، (1386)، قواعد فقه (بخش حقوق جزا)، انتشارات سمت، تهران.
ب- عربی
_||_
1. Amid Zanjani, A. (2007). Jurisprudence rules. Tehran: Samt Publication.
2. Ansari, M. (1994). Ketab Al-Makaseb. Qom: Islamic Thought Complex.
3. Bahreini, Y. (1988). Hadaegh Nazereh. Qom: The Foundation of Islamic Publishing.
4. Daneshpajouh, M. (2011). Introduction to human rights. Qom: Institute of Science and University.
5. Helli, A. (1992). Rasael Altese. Qom: Library of Grand Ayatollah Al-Marashi.
6. Helli, H. (1992). Ghavaed Al Fegh. Qom: Islamic Publishing Corporation.
7. Helli, H. (1995). Tazkarat Al-Foghaha. Qom: Al-Bayt Foundation.
8. Hur Ameli, M. (1988). Vasayel Shi'a. Qom: Ahlal Bayt Foundation.
9. Husseini Maraghi, M. (1996). Al Anavin. Qom: Islamic Publishing Corporation.
10. Isfahani, M. (1997). Hashieh Ketab Makaseb. Qom: Anvar Alhoda.
11. Izanloo, M. (2003). Clauses limiting and excluding liability in contracts. Tehran: Enteshar Publication.
12. Katouzian, N. (1998). Civil law (Unilateral legal act). Tehran: Dadgostar Publication.
13. Katouzian, N. (1998). Philosophy of right. Tehran: Enteshar Publication.
14. Katouzian, N. (2004). Civil law (General rules of contracts). Tehran: Enteshar Publication.
15. Katouzian, N. (2004). Civil law (Legal acts). Tehran: Enteshar Publication.
16. Khoei, A. (1982). Mesbah Al Feghaheh. Qom: Al-Davari Library.
17. Majlesi, M. (1982). Bahar Al Anvar. Beirut: Al-Vafa Foundation.
18. Mofid, M. (1992). Masael Saghani. Qom: World Conference of Sheikh Mofid.
19. Mohaghegh Damad, M. and Qanavati, J. and Heddaty Shibairi, H. and Abdi Pour, I. (2000). The Rights of contracts in jurisprudence. Tehran: Samt Publication.
20. Mohaghegh Damad, M. (2006). Rules of jurisprudence. Tehran: Center for the Publication of Islamic Sciences.
21.Moqaddas Ardebili, A. (1990). Al Faeedah and Burhan. Qom: Islamic Publishing Corporation.
22. Mousavi Bojnordi, M. (1998). Ghavaed Al Fegh. Qom: Al-Hadi.
23. Mousavi Khomaini, R. (1989). Ketab Al Bei. Qom: Ismailic Foundation.
24. Naeini, M. (1992). Ketab Al Makaseb va Albei. Qom: Islam Publication.
25. Naeini, M. (1997). Monia Altaleb. Qom: The Foundation of Islam Publishing.
26. Najafi, M. (1368). Javaher Al- Kalam. Tehran: The Islamic Book House.
27. Naraghi, A. (1997). Mostan Al-Shia. Qom: Al-Bayt Foundation.
28. Naraghi, M. (2004). Jameh Al-Sa'dat. Qom: Islamic Publication.
29. Poryousef, A. (2012). Al-Mizan and Nemouna. Tehran: Shahed Publication.
30. Qazali, A. (1987). Ehyae Olum. Cairo: Al-Ahram Center for Translation and Publishing.
31. Rouhani, M. (1997). Menhaj Al Feghaheh. Tabriz: Scientific Printing.
32. Safaei, H., Imami, A. (2005). Family law. Tehran: Mizan Publication.
33. Shahidi, M. (2005). Formation of contracts and commitments. Tehran: Majd Publication.
34. Tara, J. (1966). Philosophy of rights and rulings of in Islam. Tehran: Tehran University Publication.
35. Warnock, J. (1989). Philosophy of ethics. Tehran: Tehran Publication.