ماهیت شناسی فقهی هبه، هدیه و جایزه؛ تفاوتها و اشتراکات
یاسر تک فلاح
1
(
استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
)
مجتبی مصلح
2
(
دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران.
)
الکلمات المفتاحية: هبه, , , , , هدیه, , , , , جایزه, , , , , عطیه, , , , , نحله,
ملخص المقالة :
هبه در معنای عام خودش از جمله موضوعاتی است که از دیرباز مورد ابتلای عموم مردم بوده است. با ظهور اسلام هبه به‌عنوان عقدی مستقل شناخته شد و شارع مقدس احکام و شرایطی را برای آن قرار داده است. پژوهش حاضر در صدد تحدید موضوعات فقهی هبه، هدیه و جایزه و رابطه این عناوین با یکدیگر است. این تحقیق به‌منظور دستیابی به این فرضیه صورت‌گرفته که اگرچه این عناوین ماهیت مشترک داشته و بعضاً به‌جای یکدیگر به کار برده می‌شوند، لکن شناخت این عقود در مقام اثبات نیاز به قیودی دارد که با بررسی این قیود مشخص می‌شود که هدیه و جایزه معنایی اخص از هبه دارند. هدف از این پژوهش مرزبندی دقیق این عناوین فقهی و رابطه آنها با یکدیگر است تا احکام و شرایط هرکدام به‌درستی بر این موضوعات منطبق شود. این مقاله با روش کتابخانه‌ای به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته و روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها توصیفی - تحلیلی است که با جمع‌آوری نظرات لغوی‌ها و فقها، ماهیت و قیود این عقود بررسی شده و در نهایت نتایج پژوهش تحلیل و ارائه شده است.
