قواعد آمره در قرارداد کار و جایگاه آن در حقوق ایران و فقه امامیه
الموضوعات :مهدی شعبان نیا منصور 1 , بهروز بهبودیان 2 , علیرضا زنگنه ابراهیمی 3
1 - استادیار حقوق عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استادیار حقوق، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
3 - دانشجو دکتری حقوق، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی، زاهدان، ایران.
الکلمات المفتاحية: قواعد آمره, قرارداد کار, حقوق ایران, فقه امامیه.,
ملخص المقالة :
با توجه به اهمیت روزافزونی که قرار دادهای کاری در زندگی روز مره دارند و تمام مبادلات اقتصادی در جامعه بر پایه قرارداد استوار است و کمتر روزی است که تک تک اشخاص با قرارداد سروکار نداشته باشند و همچنین باتوجه به اینکه حقوق ایران برگرفته شده از فقه امامیه است. در این نوشتار که پژوهشی از نوع توصیفی با هدف شناسایی و معرفی قواعد آمره در قرارداد کار و بررسی جایگاه آن در حقوق ایران و فقه امامیه بوده و روش گردآوری دادههای آن، اسنادی و کتابخانهای میباشد، پس از تعریف مفاهیم اولیه، مصادیق و جایگاه قواعد آمره قرارداد کار، در قوانین حقوقی جمهوری اسلامی و نیز فقه امامیه مورد بررسی قرار گرفت و مشاهده گردید که در راستای دفاع از حقوق طرفین قرارداد کار، بالاخص کارگران، نظام جمهوری اسلامی در روابط کار دخالت کرده و با پیشبینی کردن قواعد آمره و الزامی، به تضمین و حمایت از قرارداد کار پرداخته و جنبههای مختلفی از آمره بودن حقوق کار در قانون کار جمهوری اسلامی ایران پیشبینی گردیده است. نتایج مطالعات و بررسیهای بهعمل آمده نشان داد که قواعد آمره در قرارداد کار، در 6 حوزه شامل 1. آزادی در انتخاب شغل، 2. دریافت مزد متناسب با کار، 3. وجوب تعیین دستمزد پیش از آغاز کار، 4. حق استفاده از تعطیلات و مرخصی، 5. حق بازنشستگی و 6. امکان مشارکت کارگران در فعالیتهای تولیدی، توسط نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران و نیز فقه امامیه مورد تاکید و حمایت قرار گرفتهاند.
قرآن کریم، ترجمه الهی قمشهای.
منابع فارسی
1. بهرامیراد، ابوالفضل، بررسی ادله فقهی قرارداد کار در قانون کار و آثار حقوقی آن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اصول الدین واحد قم، 1395 ش.
2. جعفری لنگرودی، محمد جعفر، دوره حقوق مدنی (حقوق تعهدات)، چاپ سوم، تهران، کتابخانه گنج دانش، 1378 ش.
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد1، چاپ اول، تهران، انتشارات پایدار، 1382 ش.
4. چمی نجفآبادی، مسعود، تاثیر قواعد آمره اقتصادی در قراردادهای تجاری-بینالمللی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه گیلان، 1392 ش.
5. دادرس خالدی، مهناز، ماهیت، شرایط و آثار قرارداد کار، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1396 ش.
6. دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، 1386 ش.
7. رضایی کرمانی نسبپور، مصطفی، پایان‌نامه ارشد، بررسی تعارض اصل برائت و بازداشت موقت در قانون آئین دادرسی کیفری، 1395 ش.
8. رنجبری، ابوالفضل، حقوق کار، چاپ پانزدهم، تهران، چاپ مجد، 1397 ش.
9. سیستانهای، امیرحسن، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، جایگاه قواعد آمره در فقه و حقوق جزای ایران، دانشگاه پیام نور استان البرز، مرکز پیام نور کرج، 1398 ش.
10. شهیدی، مهدی، اصول قراردادها و تعهدات، جلد2، تهران، انتشارات مجد، 1383 ش.
11. شهیدی، مهدی، مجموعه مقالات حقوقی، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، 1385 ش.
12. شهیدی، مهدی، شروط ضمن عقد، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد، 1386 ش.
13. قانون کار، مصوب 1369 ش.
14. قوانین و مقررات کار و تامین اجتماعی، موسسه کار و تامین اجتماعی، نشریه شماره 5.
15. کاتوزیان، ناصر، قواعد عمومی قرارداد، ج1، چاپ ششم، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1383 ش.
16. گودرزی، سهرابعلی، مقایسه فقهی و حقوقی قرارداد کار و حمل و نقل، 1396 ش.
17. موسیزاده، رضا، حقوق بینالملل عمومی، چاپ دوم، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه، 1383 ش.
18. عبدالرحیم مرادی بررسی تعهد به مذاکره ی مجدد در قراردادهای بین المللی بالا دست مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی دانشگاه بابل
منابع عربی
1. حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج 17 و ٢٥، قم، موسسه آل البیت، ١٤٠٩ ق.
2. حلی، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدی، تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه، ج 7، قم، موسسه امام صادق(ع)، 1420 ق.
3. حلی، فخرالمتقین محمد بن حسن بن یوسف، ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، ج 1، قم، موسسه اسماعیلیان، 1387 ش.
4. خمینی، روح‌الله، کتاب البیع، ج1، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1403ق.
5. امام خمینی، روح‌الله، تحریرالوسیله، ج ٥، قم، موسسه مطبوعات دارالعلم، ١٣٨٦ ش.
6. سبحانی، جعفر، المحصول فی علم الاصول. تقریر سید محمود جلالی مازندرانی، قم، مؤسسه الامام الصادق، ١٣٦٣ ش.
7. شهید ثانی، زین‌الدین بن احمد عاملی، تمهید القواعد، ج٤ و 5، قم، مکتب الإعلام الاسلامی، ١٤١٠ ق.
8. صدر، محمدباقر، القواعد الفقهیه، قم، دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل البیت، ١٤١٧ ق.
9. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج 3، چاپ دوم، الثقافة الاسلامی، 1408 ق.
10. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، ج 3 و ٦، چاپ ششم، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، ١٤٠٧ ق.
11. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، ج 3، بیروت، دارالکتاب العربی، ١٤٠٧ ق.
12. فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشیعه، قم، ائمه اطهار، ١٤٢٤ ق.
13. کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب، الکافی، ج ٥، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ١٤٠٧ ق.
14. لنگرودی، محمدحسن مرتضوی، جواهرالاصول (تقریرات اصول امام خمینی)، چاپ اول، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1376 ش.
15. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج٩٣، ١٤١٠ ق.
16. محقق حلی، ابوالقاسم و جعفر بن حسن نجم‌الدین، شرایع الاسلام، جلد2، نجف، مطبعه الآداب، 1389 ق.
17. نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج41، چاپ هفتم، بیروت، دار احیا التراث العربی، 1363 ق.
