طراحی الگویی مجاز پیش‌فروش در خودرو از منظر فقه امامیه
الموضوعات :مرتضی عمارلو 1 , محمد علی خیراللهی 2 , اکبر فلاح 3
1 - دانشجوی دکتری، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
2 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل، ایران.
3 - استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل، ایران.
الکلمات المفتاحية: بیع سلف, استصناع , پیش فروش , خودرو, فقه امامیه.,
ملخص المقالة :
یکی از اقداماتی که شرکت های خودروساز جهت فروش محصولات خود انجام می‌دهند پیش‌فروش است. که به عنوان یکی از سازوکارهای معاملات خودرو، رعایت شرایط واحکام خاص آن، نیازمند به بررسی و تحلیل است و این پژوهش در صدد پاسخ به سه سوال است، 1) معامله پیش‌فروش چیست؟ 2)آیا پیش‌فروش خودرو با بیع سلف در فقه امامیه انطباق دارد؟ 3) مناسب ترین راه کار برای فروش خودرو که منطبق با فقه امامیه باشد چیست؟
در مقاله حاضر؛ مفهوم پیش‌فروش بیان شده است و تطبیق پیش‌فروش خودرو با بیع سلف درفقه امامیه بررسی شده و اشکالات فقهی که بر آن وارد است، ذکر شده است. و همچنین راه کارهای که جهت برون رفت از این اشکالات ؛ توسط فقها ارائه شده، مورد بررسی و تحلیل واقع شده است و مناسب ترین الگوی فروش خودرو در بازار ،که با فقه امامیه مطابق می‌باشد عقد استصناع است، که در این پژوهش تبیین شده است
قرآن
1. ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (بی تا). نظریه العقد. قاهره: مرکز الکتاب للنشر.
2. ابن زهره حلبی، حمزه بن علی(1417). غنیه النزوع الی علمی الاصول و الفروع. قم: موسسه امام صادق علیه السلام.چاپ اول.
3. ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله(1387). التمهيد، . بیروت: دارالاحیاء التراث الاسلامی.
4. ابن قدامه، عبدالله بن احمد(بی تا). المغنی. تحقیق جمعی از علما. بیروت: دارالکتاب العربی.
5. اصفهانى، حسين بن محمد راغب(1412). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان- سوریه: دار العلم-الدار الشامية. چاپ اول.
6. امامی، سید حسن(1371). حقوق مدنی. تهران: کتابفروشی اسلامیه. چاپ یازدهم.
7. انصاری، محمدعلی(1415). الموسوعه الفقهیه المیسر. قم: مجمع فکراسلامی.
8. انصاری،شیخ مرتضی(1375). المتاجر. چاپ سنگی. قم.
9. انصارى ،مرتضى (1415).المكاسب. كنگره جهانى بزرگداشت شيخ اعظم انصارى. قم.
10. انواری ،حسن(1381).فرهنگ بزرگ سخن . تهران: سخن .
11. بحرانی، یوسف(1405). حدائق الناظره.. قم: موسسه النشر الاسلامی. چاپ اول
12. تبريزى، جواد بن على(1385).استفتاءات جديد (تبريزى). دو جلد.قم.
13. جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1378). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. جلد.تهران: کتابخانه گنج دانش: چاپ اول.
14. جوادی آملی، عبدالله. درس خارج فقه. مدرسه فقاهت. بیع سلف. www.eshia.ir
15. حرّعاملی، محمد‌بن حسن‌بن‌علی(1409). تفصیل وسائل‌الشیعه . قم: موسسه‌آل‌البیت.
16. حسن بیگی ، ابولفضل(1381). نفت، بای بک و منافع ملی: بیع متقابل در توسعه میادین نفت و گاز و تاثیر آن بر امنیت ملی –منافع ملی،تهران :آوای نور.
17. خامنه ای، سید علی. استفتائات. Khamenei.ir
18. حسينى مراغى، سيد مير عبدالفتاح(1417). العناوين الفقهية. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
19. حلی، نجم الدین جعفر«محقق اول»(1408).شرائع الاسلام. قم: موسسه اسماعیلیان.چاپ دوم
20. حلّى، ابن ادریس(1410) السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
21. حلّى، محقق نجم الدین جعفر بن حسن(1408)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: موسسه اسماعیلیان.
22. خراسانى، على محمدى(بی تا). شرح تبصرة المتعلمين .بی جا.
23. خویی، ابوالقاسم، (1375)، مصباح الفقاهه، ج 5، قم، مؤسسه انصاریان.
24. دهخدا، علی اکبر(1377)، لغت نامه، ج4، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم از دوره جدید.
25. رافعی،عبدالکریم(بی تا).فتح العزیز. بیروت: دارالفکر.
26. محمدی ری شهری. محمد ،(1385)، میزان الحکمه . ترجمه حمیدرضا شیخی.قم: دارالحدیث .
27. زهیلی، وهبه(1404). الفقه الاسلامی و ادلته. دمشق: دارالفکر.
28. السنهوری، عبدالرزاق احمد(1998). مصادر الحق فی الفقه الاسلامی.بیروت: الطبعه الثانیه الجدیده. منشورات الحلبی الحقوقیه.
29. شهید اول، محمد بن مکی عاملی(1417). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه . قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین. چاپ دوم.
30. شهید ثانی ، زین الدین بن علی(1413). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام. تحقیق و تصحیح گروه پژوهش موسسه معارف اسلامی. قم: موسسه المعارف الاسلامیه . چاپ اول.
31. شهید ثانی،زین الدین علی(1410). الروضه البهیمه فی شرح اللمعه الدمشقیه. 10جلد. چاپ اول : انتشارات داوری.
32. شهیدی، دکتر مهدی(1382). تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات مجد.
33. شیبری زنجانی، سید موسی. درس خارج فقه. مدرسه فقاهت. www.eshia.ir.
34. صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1415). المقنع. قم: مؤسسه امام هادی. چاپ اول.
35. طاهرى، حبيب الله(1418)، حقوق مدنى . قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم. چاپ دوم.
36. طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط فی فقه الامامیه. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه. چاپ سوم.
37. طوسى، ابو جعفر(بی تا). محمد بن حسن . الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم .
38. عاملى، حرّ(1409). محمد بن حسن. وسائل الشيعة. قم: مؤسسه آل البيت عليهم السلام. چاپ اول.
39. عاملي، محمدجواد(1417). مفتاح‌الكرامةفي شرح قواعد. بیروت: مؤسسه فقه الشیعه.
40. حلی(علامه)، حسن بن یوسف(بی تا). تذکره الفقهاء، تحقیق و تصحیح گروه پژوهش موسسه آل البیت علیهم السلام. قم: موسسه آل البیت علیهم السلام. چاپ اوّل.
41. حلی(علامه)،حسن بن یوسف(1412). مختلف الشیعه. قم: موسسه نشر اسلامی.
42. فراهانی‌فرد، سعید(1388). صکوک سلف؛ ابزاری مناسب برای تأمین مالی و پوشش ریسک. مجله اقتصاد اسلامی،شماره 33.
43. فقیهی، محسن. درس خارج فقه. مدرسه فقاهت. www.eshia.ir
44. کاتوزیان، ناصر(1385). حقوق مدنی؛ قواعد عمومی قرار دادها. تهران: شرکت سهامی انتشار باهمکاری بهمن برنا .چاپ هفتم.
45. کاتوزیان، ناصر(1386). اموال و مالکیت.تهران: نشر میزان.
46. کلینی، ابو جعفر(1407). الکافی. تهران: دارالکتب‌الاسلامیه.
47. کوشا،ابوطالب و مصطفی شفیع زاده خولنجانی(1397). ماهیت حقوق قراردادمشارکت در تولید از منظر حقوق ایران و فقه امامیه. آموزه های فقه مدنی. دانشگاه علوم اسلامی رضوی. شماره 17.
48. گواهی و همکاران(1392)، بررسی راه کارهای فقهی و حقوقی معاملات پیش‌فروش، دو فصلنامه پژوهش های مالیه اسلامی سال اول، شماره اول.
49. محقق داماد، سید مصطفی (1389).مجید حدادی منش «قبض حکمی ثمن در بیع سلم»،مجله حقوق اسلامی. پاییز.سال هفتم، شماره 26.
50. مصطفوى، سيد محمد كاظم(1423). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.چاپ اول.
51. معین، محمد(1376). فرهنگ فارسی معین، تهران: امیرکبیر. چاپ یازدهم.
52. معین، محمد(1376). فرهنگ فارسی معین. تهران: امیرکبیر .چاپ یازدهم.
53. مکارم شیرازی، ناصر (1425). انوار الفقاهه فی احکام العتره الطاهره. قم: ناشر مدرسه امام علی ابن ابی طالب(ع).
54. مکارم شیرازی، ناصر. احکام معاملات جدیده..www. makarem.ir
55. منظور، داود و اصغر آقا مهدوی و مسعود امانی وروح الله کهن هوش نژاد(1397)،تحلیل ماهیت قراردادهای بالا دستی صعنت نفت از منظر فقه امامیه، مجله مطالعات اقتصاد اسلامی شماره20.
56. موسوی خمینی، روح الله(1403). تحریرالوسیله. تهران: مکتبه‌الاعتماد.
57. موسوی خمینی،روح الله(1421). البیع. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
58. موسویان، سید عباس و همکاران(1392)،« احکام و آثار فقهی-حقوقی عقد استصناع» فصلنامه، بورس اوراق بهادار شماره21.
59. مؤمن‌قمی، محمد(1376)، استصناع، مجله فقه اهل بیت، پاییز و زمستان، شماره یازدهم و دوازدهم.
60. نجفی، محمد حسن(1404).جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ، چاپ 7، بیروت: دار احیا التراث العربی.
61. نراقی، احمد (1417). عوائد الایام. ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. چاپ اوّل.
62. هاشمی شاهرودی، سیدمحمود(1378). استصناع. مجله فقه اهل بیت، شماره 19-20.
63. هاشمى شاهرودى، سيد محمود و همکاران(1426). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى . چاپ اول.
