جایگاه تقیّه درفضای مجازی
الموضوعات :علیرضا مرادی 1 , علی اکبر ایزدی فرد 2 , مهدی محمدیان امیری 3
1 - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
2 - استاد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
3 - استادیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامی، بابل، ایران.
الکلمات المفتاحية: فضای مجازی, تقیه, تبلیغ دین, عوامل مؤثر,
ملخص المقالة :
در عصر حاضر فضای مجازی یکی از مهمترین راههای کسب آگاهی و اطلاعات انسان به شمار میرود. دنیای مجازی به نوعی دنیای موازی با جهان واقعی است و هر آنچه در دنیای واقعی هست به خوبی در جهان مجازی نیز قابل انعکاس است. همانطوری که در فضای واقعی، انسان دچار مشکلات معرفتی-دینی میشود، در دنیای مجازی نیز همین آسیب حکمفرماست. از آنجایی که عمده ظرفیت های موجود در فضای مجازی- مستقیم یا غیر مستقیم- در اختیار جبهه استکبار است و به عنوان مبدع این فضا، به گونهای عمل نمودهاند که اولا خودشان حداکثر استفاده از این فضا را بنمایند و ثانیاً به نحو چشمگیری بر فعالیت دیگران در این فضا نظارت نمایند تا جایی که هر گروه و دستهای که خارج از این جبهه باشد، هم برای فعالیت خود، نیاز و وابستگی فناورانهای به آنها داشته باشد و هم این که اگر در معدود مواردی بتواند با تکیه بر دانش خود از زیر سلطه آنها بیرون بیاید، فعالیتشان در معرض خطر قرار گیرد، لذا باید به گونهای رفتار نمود که تبلیغ در این فضا، اولاً بتواند از دید دشمن مخفی مانده (به عبارتی بصورت تقیه باشد) که حساسیت او را برانگیخته ننماید و ثانیاً بتواند علیرغم برتری سخت افزاری دشمن، جریانهای مختلف فکری که با الهام از فرهنگ اصیل اسلامی و فقه جواهری است، بر این فضا غلبه و گفتمان جدیدی به وجود آورد که به لایه های هویت ملی ما به بهترین وجه ممکن پایداری ببخشد. دراین مقاله با روش تحلیلی- توصیفی به این مبحث پرداخته شدهاست.
1- قرآن کریم. مترجم: ناصر مکارم شیرازی.
2- آخوند خراسانی، محمدکاظم(1367).کفایه الاصول. قم: موسسه آل البیت(ع).
3- انصاری،مرتضی(1362).مطارح الانظار. قم:موسسه آل البیت(ع).
4- انصاری، شیخ مرتضی(1214ق).کتاب المكاسب.الطبعه الاولي.قم: موسسه الباقری.
5- انصاری، شیخ مرتضی(1281ق). کتاب الصلاة. قم: سلسله مجلدات کنگره شیخ اعظم.
6- انصاری، شیخ مرتضی(بی¬تا). فرائد الاصول. ترجمه: عبدالله نورانی (1394). قم: مطبوعات دینی.
7- انصارى، شیخ مرتضی (1214ق). التقية. فارس الحسون(1384). قم: مؤسسة قائم آل محمد (عج).
8- اصفهانی،محمدحسین(1363). الفصول الغرویه فی الاصول الفقهیه. قم:داراحیاء العلوم الاسلامی.
9- ایروانی،علی(1370). نهایه النهایه فی شرح الکفایه.قم:دفترتبلیغات اسلامی.
10- باستانی،برومند(1386). جرایم کامپیوتری و اینترنتی و جلوه¬ای نوین از بزهکاری.تهران: انتشارات بهنامی.
11- بروجردی، محمدتقی(1363). نهایة الافکار. (تقریرات درس محقق عراقی) قم: دفتر انتشارات اسلامی.
12- بریگز، ایسا، برک، پیتر(2005). تاریخ اجتماعی رسانه ها ازگوتنبرگ تا اینترنت. ترجمه :حسن نمک دوست تهرانی (1391). ظرفیت¬های فرآورده¬های جهان اسلام در فضای مجازی، تهران: همشهری.
13- بشرویی خراسانی فاضل تونی، ملاعبداللّه( بی¬تا). الوافیه فی الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
14- جعفری هرندی، محمد ( 1393). ملاك و چگونگی به کارگیري تقیه در دوره حضور معصومان علیهم السلام، فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی. 10، 35، ص11-44.
15- حجت كوهكمرى، سيد محمد بن على (1409ق)، كتاب البيع، تقریر کننده ابوطالب تجلیل تبریزی، ناشر دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه، قم، چاپ دوم.
16- حائری یزدی، شیخ عبدالکریم(بی تا). کتاب الصلاة. قم: مؤسسه جماعة المدرسین.
17- حائری یزدی، شیخ عبدالکریم (1408ق)، درر الفوائد. قم: مؤسسه جماعة المدرسین.
18- حسینی، صفا،غیاثوند، سیدمحسن (1396).ظرافت¬ها وعوامل تأثیرگذارتبلیغ دین در بستر فضای مجازی،پژوهشگاه علوم انسانی مطالعات فرهنگی
19- طباطبائی، محمدتقی (بی تا). الاصول العامه الفقه المقارن.قم:آل البیت(ع).
20- رشیدپور،ابوالقاسم(1389).قاعده لاضررازدیدگاه امام خمینی(ره). قم:چاپ و نشرعروج.
21- سبحانی،جعفر(1382). تهذیب الاصول (تقریرات درس امام خمینی). تهران:مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
22- سیوری حلّى، مقداد بن عبد اللّه (1425 ق). كنز العرفان في فقه القرآن. قم:انتشارات مرتضوی.
23- شقیر،محمد(1385). پژوهشی درباره توقیع شریف امام زمان(عج)، فقه اهل بیت(ع)، 46.
24- صدر،سیدمحمدباقر(1417). بحوث فی علم الاصول.قم:مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
25- صدر، سید محمد باقر(1391). بحوث فی شرح عروه الوثقی. نجف:انتشارات الآداب.
26- صدوق،ابوجعفرمحمدبن علی(بی تا). التوحید. ترجمه: سید هاشم حسینی تهرانی. قم:مؤسسه جامعة المدرسین.
27- صدوق،ابوجعفرمحمدبن علی (1385ق). علل الشرائع. نجف: المکتبة الحیدریه.
28- طبرسی،فضل بن حسن(1415ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن.بیروت: مؤسسه الاعلمیه.
29- طوسی، محمد بن حسن(1409ق). التبیان. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
30- فراهیدی،خلیل(بی تا). کتاب العین. قم:چاپ دارالهجره.
31- قرشی،سیدعلی اکبر(1380). قاموس قرآن. قم:چاپ دارالکتب الاسلامیه.
32- کلینی،ابوجعفرمحمد(1407ق). الکافی. بی جا،دارالکتب الاسلامیه.
33- مجلسي،محمدتقي(1410ق). روضة المتقين في شرح من لايحضره الفقيه.قم: العلميه.
34- مجلسي،محمدتقي(1376). لوامع صاحب قراني المشتهر بشرح الفقيه. قم: مؤسسة دارالتفسير.
35- مراغی،سیدمیرزا عبدالفتاح(1417ق). العناوین الفقهیه.قم:مؤسسه النشر الاسلامی.
36- مکارم شیرازی، ناصر(1428ق). انوارالاصول.قم:مدرسه الامام علی بن ابیطالب(ع).
37- مکی العاملی،محمد(شهیداول)(1360ق). القوائدوالفوائد. ترجمه: عبدالهادی حکیم. نجف: مطبعه الآداب.
38- موسوی بجنوردی،سیدحسن(1419ق). القواعدالفقهیه. قم:نشر الهادی.
39- موسوی خميني،روح الله،1414ق،تحرير الوسيله،قم،دار الكتاب العلميه
40- موسوی خميني، سید روح الله(1381). صحيفه نور.تهران:سازمان مدارك فرهنگي انقلاب اسلامي ايران.
41- موسوی خميني، سید روح الله(بی تا). تحريرالوسيله. قم: دارالعلم.
42- موسوی خوئى، سیدابوالقاسم(1371). البیان فى تفسیر القرآن. قم: مؤسسة احیاء آثار الامامالخوئى.
43- میرزای قمی،ابوالقاسم(1430ق). قوانین الاصول. قم:احیاءالکتب الاسلامیه.
44- نراقی،ملا احمد(1417ق). مستند الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت(ع).