واﮐﺎوی ﻧﻈﺮﯾﺎت اﺳﺘﻌﻤﺎری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ دوﻟﺖ ﻣﺪرن ﭘﻬﻠﻮی دوم
الموضوعات : فصلنامه مطالعات سیاسی
حسن شمینی غیاثوند
1
(ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺎتﻋﻠﻤﯽ و اﺳﺘﺎدﯾﺎر ﻋﻠﻮم ﺳﯿﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ ﺗﺎﮐﺴﺘﺎن)
الکلمات المفتاحية: وابستگی, دولت, استعمار, نظام پهلوی دوم, دولت دست نشانده,
ملخص المقالة :
نظریه پردازان و تحلیل گران جامعه ایران دیدگاه‌های مختلفی نسبت به تشکیل دولت مدرن و تحول در کارکردهای آن دولت در تاریخ معاصر ایران بخصوص دولت پهلوی دوم ارایه کرده‌اند. البته هرکدام از این نظریات در قالب‌های مختلف سنتی (تداوم دولت‌های کلاسیک)، ترکیب‌گرا(تداخل ویژگی‌های جدید در ویژگی‌های سنتی دولت در ایران)، تطبیق‌گرا (بهره‌گیری از تجربه دولت مدرن در غرب برای دولت جدید در ایران) و برون‌گرا (تبیین ماهیت دولت پهلوی براساس استعمار و وابستگی) استفاده کرده‌اند. در قالب نظریه‌های برون‌گرا به نظریات مختلفی همچون دولت وابسته شاپور رواسانی، دولت سلطه‌پذیر گازیوروسکی، دولت استبداد شرقی، دولت شبه پیرامونی جان فوران می‌توان اشاره کرد. در این نظریات مولفه های همچون سلطه‌پذیری نظام پهلوی دوم از غرب، وابستگی به آمریکا، نگرش ابزاری غرب به ایران، فقدان پایگاه اجتماعی دولت پهلوی دوم، نگرش امنیتی غرب به ایران، نادیده گرفتن تحولات اجتماعی و نیروهای سیاسی متعارض در ایران، استقلال بالای دولت، نوسازی براساس الگوهای غربی، توسعه نامتوازن، تحولات اقتصادی بر اساس خواسته‌ها و انتظارات غرب، بی‌تعادلی در جامعه، بی‌هویتی، جامعه بی‌طبقه، تفکیک دولت از جامعه (نگرش جزیره ای به دولت) درباره ماهیت دولت پهلوی دوم مورد تاکید قرار گرفته‌اند.
_||_
