جایگاه، اعتبار و روش شناسی کتاب المدونة الکبرى ابی غانم خراسانی در فقه اباضی
الموضوعات : فقه و مبانی حقوق اسلامی
مهدی ستوده کویری آرانی
1
(دانشجوی دکترای الهیات و معارف اسلامی، واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی، کاشان، ایران.)
حسین خوشدل مفرد
2
(استاد یار گروه معارف اسلامی،واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران (نویسنده مسؤول))
محمد ناصحی
3
(استاد یار گروه معارف اسلامی،واحد کاشان، دانشگاه آزاد اسلامی،کاشان،ایران dr.mnasehi@gmail.com)
الکلمات المفتاحية: حدیث, فقه, اباضیه, المدونة الکبرى, ابوغانم خراسانی,
ملخص المقالة :
آثار فقهی اباضیه _ فرقه ای منشعب شده از پیکره خوارج که تاکنون به حیات سیاسی و عقیدتی خود ادامه داده _ نه تنها در مطالعه تاریخ این فرقه از اهمیت برخوردار است، بلکه در مطالعات فقه پژوهی تاریخ اسلام به ویژه در نواحی شبه جزیره و شمال آفریقا در خور توجهند. در میان مولفان آثار اباضی، بشر بن غانم (ابوغانم خراسانی) از جایگاه برجسته ای برخوردار است. در این مقاله به اعتبار سنجی المدونة الکبرى ابوغانم و بررسی وثاقت مولف و روش او پرداخته شده است و مهمترین سوال تحقیق جایگاه و اعتبار این کتاب نزد محدثین و فقهاست. نتیجه به دست آمده آن است که اثبات جعلی و بی اساس بودن المدونة الکبرى که برخی علمای غیر اباضی به آن قائل شده اند، دشوار است و علمای اباضی بر اصالت و صحت روایات آن اجماع دارند. از نقاط قوت المدونة الکبرى دقت در نقل احادیث، مطالعات تطبیقی و فقه مقارن و بیان مباحث فقهی در قالب پرسش و پاسخ است؛ ولی به هم ریختگی هایی نظیر اختلاط حدیث با اقوال بزرگان و همچنین درج روایات غیر مرتبط به موضوع هر باب و مرسل و منقطع بودن روایات، ضعف این کتاب شمرده می شود. این احتمال وجود دارد که به علت عدم تدوین کتاب توسط خود ابوغانم این ضعف ها به کتاب راه یافته باشد.
_||_
