نقش فرهنگ سیاسی بر شکل‌گیری و تکوین جریان‌های تکفیری و سلفی در خاورمیانه (مطالعه موردی عراق و سوریه)

الموضوعات :

ناهیده مرادزاده ¹ ( کارشناسی‌ارشد روابط بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران. )
احسان شاکری خوئی ² ( استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران (نویسنده مسئول). )

تاريخ الإرسال : 08 الأربعاء , ربيع الأول, 1438 تاريخ التأكيد : 08 الأربعاء , ربيع الأول, 1438 تاريخ الإصدار : 21 الإثنين , صفر, 1438

الکلمات المفتاحية: خاورمیانه, فرهنگ سیاسی, جریانات تکفیری و سلفی, عراق و سوریه,

ملخص المقالة :

مقاله حاضر به مطالعه نقش فرهنگ سیاسی بر شکل گیری و تکوین جریان های تکفیری و سلفی در خاورمیانه ، به صورت مطالعه موردی عراق و سوریه پرداخته است . متغیر های مطرح شده در این پژوهش عبارت است از : فرهنگ سیاسی سنتی ، تبعی و شکل گیری و تکوین جریان سلفی و تکفیر ی می باشد . تبیین نقش فرهنگ سیاسی بر شکل گیری و تکوین جریان های تکفیری و سلفی درخاورمیانه به خصوص جوامع عراق و سوریه ؛ تبیین مولفه های فرهنگ سیاسی در جوامع خاورمیانه ؛ تبیین صورت بندی و ساختار اجتماعی و فرهنگی جوامع عراق و سوریه ؛ تبیین خاستگاه اجتماعی پیدایش داعش ؛ از اهداف این تحقیق می باشد . چار چوب نظری تحقیق برمبنای مطالعه و بررسی مفاهیم هم چون فرهنگ سیاسی ، فرهنگ سیاسی خاورمیانه و اندیشه های جریان تکفیری و سلفی ، تعریف گردید . مطالعه موردی در این تحقیق روی جریانات تکفیری و سلفی در عراق و سوریه صورت گرفته است . بازه زمانی تحقیق مربوط به پس از اشغال عراق و سرنگونی رژیم صدام حسین در سال 2003 تا به حال و تحولات سیاسی و اجتماعی سوریه ، پس از مرگ حافظ اسد در سال 2000 و روی کار آمدن بشار اسد در نظر گرفته شده است

المصادر:

آلموند، گ؛ و همکاران. (1377)­. چهارچوبی نظری برای بررسی سیاست تطبیقی. ترجمه: ع، ر، طیب. تهران­: نشر سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور مرکز آموزش مدیریت دولتی.

احمدی، ح. (1390). سیر تحول جنبش­های اسلامی. تهران: نشر دانشگاه امام صادق.

احمدی، یعقوب. (1392). فرهنگ سیاسی جوامع اسلامی(با تاکید بر بررسی وضعیت ارزش­های رهاینده). پژوهشنامه علوم سیاسی. دوره نهم، شماره 1، صص 176-139.

اسپوزیتو، ج؛ و دیگری. (1391). جامعه مدنی و دموکراسی در خاورمیانه. ترجمه: م، ت، دلفروز. تهران: نشر فرهنگ جاوید.

بخشی، ش، ا، م. (1385). جهاد از ابن تیمیه تا بن لادن. فصلنامه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع). قم: دانشگاه باقرالعلوم. سال 9، شماره 34، صص 194- 169.

بشیریه، ح. (1386). آموزش دانش سیاسی - مبانی علم سیاست نظری و تاسیسی. تهران­: نشر نگاه معاصر.

بشیریه­، ح. (1385). جامعه­شناسی سیاسی نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی­. تهران­: نشر نی.

پورفرد، م. (1386). جهان اسلام و رادیکالیزم افراطی. پگاه حوزه قم. سال 8، شماره 204، صص 35-24.

توانگر، ف؛ و دیگری. (1393). آسیب­شناسی مشارکت نهادمند در کشورهای خاورمیانه، (با تاکید بر فرهنگ سیاسی حاکم بر آن­ها). اولین کنفرانس سراسری توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان­شناسی.

حقیقت، س، ص. (1393).آیا همه سلفی­گرایان نقل­گرا هستند؟. مهرنامه. سال 5، شماره 37، ص 85.

رنجبر، م. (1390). چالش­های دموکراسی و توسعه در خاورمیانه. قم: نشر علامه بهبهانی.

روا، ا. (1379). تجربه اسلام سیاسی. ترجمه: م، مدیر شانچی و دیگری. تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.

زارع، ح. (1393). از شریعت نامه­نویسی تا برپایی دولت شرعی. مهرنامه. سال 5، شماره 37، صص81-80.

عدالت­نژاد، س. (1390). سلفیان تکفیری یا الجهادیون. تاریخ و تمدن اسلامی. شماره 13، صص198-165.

غفاری هشجین، ز؛ و دیگری. (1392). تئوری­های توطئه در فرهنگ سیاسی کشورهای خاورمیانه عربی. فصلنامه ژئوپلتیک. سال نهم، شماره سوم­، صص 194-166.

غفاری هشجین، ز؛ و دیگری. (1393). مولفه­های فرهنگ سیاسی جریان تکفیری سلفی، (مطالعه موردی داعش). فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام. سال 3، شماره 11، صص 111-89.

قوام، ع. (1392). سیاست­های مقایسه­ای. تهران: نشر سمت.

گل­محمدی، ا. (1386). درآمدی بر تبیین فرهنگی سیاست، (نگاهی به رهیافت فرهنگ سیاسی در علم سیاست). پژوهشنامه علوم سیاسی. شماره 6.

موثقی، سید احمد. (1389). جنبش­های اسلامی معاصر. تهران: نشر سمت.

نصری، قدیر. (1393). موج سوم خلافت خواهی. مهرنامه. سال 5، شماره 37، صص 73-72.

نوریس، پ؛ و همکاران. (1388). جامعه­شناسی سیاسی شکاف­های اجتماعی، (بررسی موردی). ترجمه: پ، دلیرپور. تهران: نشر کویر.