تحلیل پیامدهای رفتارهای مخاطره‌آمیز در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه (مورد مطالعه: دانش‌آموزان دارای رفتارهای پرخطر شهر تبریز)

الموضوعات :

زینب علمدار سرند ¹ (دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز ، تبریز، ایران)
محمد عباس زاده ² (استاد، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز- ایران (نویسنده مسئول): [e-mail])
داود ابراهیم‌پور ³ (استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران)
محمود علمی ⁴ (استادیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز ، تبریز، ایران)

تاريخ الإرسال : 01 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1443 تاريخ التأكيد : 13 الأحد , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 29 الإثنين , رجب, 1444

الکلمات المفتاحية: سرمایه اجتماعی, دانش‌آموزان, شهر تبریز, رفتارهای مخاطره‌آمیز,

ملخص المقالة :

گرایش به ارتکاب رفتارهای پرخطر در بین قشرهای مختلف جوامه به‌ویژه دانش‌آموزان یکی از مهمترین مسائلی است که سلامت اجتماعی جامعه را تهدید می‌کند. افزایش رفتارهای مخاطره‌آمیز پیامدهای مختلفی برای فرد و جامعه دارد. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف مطالعه پیامدهای رفتارهای پرخطر در بین دانش‌آموزان صورت گرفته است. همچنین از برخی نظریه‌های رفتارهای پرخطر جهت حساسیت نظری بهره گرفته شده است. روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش، کیفی بوده و از رهیافت تحلیل مضمون و تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته برای تحلیل و جمع‌آوری اطلاعات پژوهش استفاده شده است. جامعه هدف پژوهش حاضر را دانش‌‌آموزان دارای رفتارهای پرخطر نواحی پنج‌گانه دوره دوم متوسطه شهر تبریز تشکیل داده‌اند که با 57 نفر از آنها مصاحبه صورت گرفته است. برای انتخاب مشارکت‌کنندگان از روش نمونه‌گیری هدف‌مند استفاده شد. همچنین برای اعتبار و اعتمادبخشی به داده‌ها از قابلیت اعتبار، قابلیت اعتماد، قابلیت تائید و انتقال‌پذیری بهره گرفته شده است. یافته‌های پژوهش در مورد پیامدهای رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان در قالب یک مضمون فراگیر تحت عنوان فرسایش سرمایه اجتماعی و هشت مضمون سازمان‌دهنده با عناوین تضعیف سلامت روانی، تضعیف سلامت اجتماعی، تشدید بیگانگی اجتماعی، انزوای اجتماعی، تضعیف اعتماد اجتماعی، تشدید بی‌تفاوتی اجتماعی، افزایش فساد جنسی و شکست تحصیلی مشخص شده‌اند.

المصادر:

احمدآبادی، زهره و زاده محمدی، علی (1391). تاثیر ورزش بر خطرپذیری جنسی دانش آموزان دبیرستانی شهر تهران، رفتار حرکتی، سال چهارم، شماره 11، صص 61-45.

 اسماعیل‌زاده، هاجر، اسدی، مسعود، میری، میرنادر، کرامت‌کار، مریم (1393). بررسی شیوع رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان شهر قزوین در سال‌های 91-1390، اپیدمیولوژی ایران، سال دهم، شماره 3، صص 82-75.

اصغری، فرهاد؛ صادقی، عباس؛ قاسمی جوبنه، رضا و درگاهی، شهریار (1394). نقش نظارت والدینی و خودکارآمدی در همنشینی با همسالان بزهکار و رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان دبیرستانی. پژوهشنامه حقوق کیفری، 6(2)، 48-33.

چاقوساز، مرضیه؛ اصغری، مهسا و ریحانی، مهناز (1399). پیش‌بینی گرایش به رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان براساس سرسختی روان‌شناختی، سبک‌های مقابله‌ای و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی. ایده‌های نوین روانشناسی، 6(10)، 13-1.

رحمانی، مریم؛ قاسمی، وحید و هاشمیانفر، علی (1395). تاثیر روابط اجتماعی بر بروز رفتارهای پرخطر نوجوانان شهر بجنورد، جامعه‌شناسی کاربردی. 27(61)، 26-1.

رسول‌زاده اقدم، صمد؛ عدلی‌پور، صمد و عابدینی، صمد (1397). مطالعه جامعه‌شناختی رابطه سرمایه اجتماعی با کجروی فرهنگی (مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان)، پژوهش‌های جامعه‌شناسی معاصر، 7(12)، صص 43-23.

رشید، خسرو (1394). رفتارهای پرخطر در بین دانش‌آموزان نوجوان دختر و پسر شهر تهران. رفاه اجتماعی، 15(57)، 56-31.

زاده محمدی، علی و احمدآبادی، زهره (1388). بررسی رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان راهکارهایی برای پیشگیری از جرم در محیط خانواده، خانواده پژوهی، سال پنجم، شماره 20، صص 485-467.

سلیمانی‌نیا، لیلا؛ جزایری، علیرضا، محمدخانی، پروانه (1384). نقش سلامت روان در ظهوری رفتارهای پرخطر نوجوانان، رفاه اجتماعی، سال پنجم، شماره 19، صص 90-75.

صمیمی، زبیر؛ حیرتی، حبیبه، رامش، سمیه و مرد تمینی، سمیه (1395). نقش انگیزش تحصیلی در تبیین رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان اقشار آسیب‌پذیر. سلامت روانی کودک، 3(3)، 95-85.

عرب‌نژاد، شادی؛ مفاخری، عبدالله و رنجبر، محمدجواد (1397). نقش انسجام خانواده و خودارزشمندی در پیش‌بینی گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول. مطالعات روان‌شناختی، 14(1)، 162-147.

علیزادگانی، فاطمه؛ اخوان تفتی، مهناز‌ و خادمی، ملوک (1396). بررسی علل گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان پسر دبیرستانی شهر تهران، انتظام اجتماعی، سال نهم، شماره 2، صص 128-103.

علیوردی‌نیا، اکبر (1392). مطالعه رفتارهای پرخطر دانشجویان از دیدگاه جامعه‌شناختی. توسعه اجتماعی، 7(3)، 154-123.

فیروزجائیان، علی‌اصغر و علی بابائی، یحیی (1392). فرسایش سرمایه اجتماعی و قانون‌گریزی در شهر تهران، مجله جامعه‌شناسی ایران، 14(1)، صص 159-128.

قاسمی، فاطمه (1392). پیش‌بینی رفتارهای پرخطر بر مبنای ایمنی دلبستگی به والدین و هیجان‌طلبی در دانشجویان، پایان­نامه کارشناسی‌ارشد گروه روان‌شناسی بالینی، دانشگاه‌ علوم بهزیستی و توانبخشی.

قریشی‌راد، فخرالسادات و پورجبار آخونی، فریبا (1398). بررسی رابطه سلامت اجتماعی و صفات شخصیتی با رفتارهای پرخطر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1396: یک مطالعه توصیفی، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 18(2)، صص 120-107.

محسنی، سحر؛ میرگل، احمد و عباس‌نژاد، حجت (1398). تعیین رابطه بین محیط مدرسه و کلاس درس با رفتارهای پرخطر و استعداد به اعتیاد در دانش آموزان متوسطه. پژوهش سلامت، 5(2)، 95-89.

محمدپور، احمد (1392). روش تحقیق کیفی: ضد روش 2، تهران: جامعه‌شناسان.

Boyer, T. W. (2006). The development of risk-taking: A multi-perspective review. Developmental review, 26(3), 291-345.

Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, pp: 77-101.

Laursen, B., Collins, W. A. (2009). Child Relationships During Adolescence,  in Handbook of Adolescent Psychology, John Wiley & Sons, Inc.

Li, K, Simons-Morton, BG, Hingson, R. (2013). Impaired-driving prevalence among US high school students: Associations with substance use and risky driving behaviors. Am J Public Health. 103: 71–77.

Schweizer, V. J. (2020). The Role of Perceived Discrimination in the Risky Sexual Behaviors, Substance Use, and Suicidality of Transgender Individuals (Doctoral dissertation, Bowling Green State University).

Stevens-Watkins, D. and Rostosky, S. (2010). Binge drinking in African American males from adolescence to young adulthood: The protective influence of religiosity, family connectedness, and close friends’ substance use, Substance Use and Misuse, 45(10), 1435–1451.

Strunin, L., Martínez, A. D., Díaz-Martínez, L. R., Heeren, T., Kuranz, S., Winter, M., ... & Solís-Torres, C. (2013). Parental monitoring and alcohol use among Mexican students. Addictive behaviors, 38(10), 2601-2606.

Yen, Cheng-Fang, Hsiao Ray C., Yen,  Ju-Yu, Yeh, Yi-Chun, Wang, Peng-Wei, Lin, Huang-Chi, Ko, Chih-Hung (2012). Tattooing among high school students in southern Taiwan: The prevalence, correlates and associations with risk-taking behaviors and depression, The Kaohsiung Journal of Medical Sciences, Volume 28, Issue 7, 383-389.

Yi, S., Ngin, C., Tuot, S., Chhoun, P., Chhim, S., Pal, K., ... & Mburu, G. (2017). HIV prevalence, risky behaviors, and discrimination experiences among transgender women in Cambodia: descriptive findings from a national integrated biological and behavioral survey. BMC international health and human rights, 17(1), 1-11.

Yurdakul, G., & Öneren, M. (2021). The Relationship Between Social Loafing and Work Alienation: A Case Study. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19(39), 179-202.

 

 

1. Ahmadabadi Z., & Zadeh Mohammadi, A. (2012). Sport and Sexual Risk-taking among Students in Tehran High Schools. Motor Behavior, 4 (11), P.p:45-61. Retrieved from https://mbj.ssrc.ac.ir/article_65.html


2. Ahmadi, H., &Moeini, M. (2015). An Investigation of the Relationship between Social Skills and High Risk Behaviors among the Youth: the Case of Shiraz City. Strategic Research on Social Problems in Iran University of Isfahan, 4 (1), P.p:1-24. Retrieved from https://ssoss.ui.ac.ir/article_17124.html


3. Akbari, M., & Zare, H. (2012). Prediction of risky behavior in adolescence and its relationship with sensation seeking and decision making styles. Journal of Research in Psychological Health. 6 (1)‌, P.p: 57-65. Retrieved from http://rph.khu.ac.ir/article-1-23-fa.html


4. Aliverdinia A. (2013). The study of high risk behaviors among university students from sociological perspective. Social Development. 7 ‌(3), P.p: ‌123-54. Retrieved from https://www.magiran.com/paper/1819995


5. Alizadegani, F., Akhavan-TaftI, M., & Khadami, M. (2017). Investigating the causes of tendency to risky behaviors in male high school students in Tehran. Journal of Social Order, 9 (2), P.p: 103-128. Retrieved from  http://sopra.jrl.police.ir/


6. Arabnejad, S., Mafahkeri, A., & Ranjbar, M. (2018). The role of family cohesion and self-worth in predicting tendency towards risky behavior in adolescents. Journal of Psychological Studies, 14 (1), P.p:147-162. Retrieved from https://psychstudies.alzahra.ac.ir/article_3135.html


7. Asghari, F., Sadeghi, A., ghasemi Jobaneh, R., Dargahi, S. (2015). Role of Parental Monitoring and Self- Efficacy in Affiliation with Delinquents Peers and High Risk Behaviors of High School Students. Criminal Law Research, 6(2), P.p:‌33-48. Retrieved from https://jol.guilan.ac.ir/article_1392_0.html


8. Boyer, T. W. (2006). The development of risk-taking: A multi-perspective review. Developmental Review, 26 (3), P.p: 291-345. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.dr.2006.05.002


9. Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3 (2), P.p: 77-101. Retrieved from https://doi.org/1191/1478088706qp063oa


10. Chaghoosaz, M,, Asghari, M., & Reyhani, M. (2020). Predicting students' tendency to risky behaviors based on psychological toughness, coping styles, and psychological resilience. Journal of Psycology New Ideas, 6 (10)‌, P.p:1-13. Retrieved from http://jnip.ir/article-1-338-fa.html


11. Esmaielzadeh, H,, Asadi, M., Miri, N., & Keramatkar, M. (2014). Prevalence of High Risk Behaviors Among High School Students of Qazvin in 2012. Irje. 10 (3), P.p: 75-82. Retrieved from http://irje.tums.ac.ir/article-1-5282-fa.html


12. Firozjayan Galougah, A., & Majidi, M. (2018). Erosion of Social Capital and Disorder Among Tehranian Citizen. Strategic Research on Social Problems in Iran University of Isfahan, 7 (2), P.p: 1-18. Retrieved from https://ssoss.ui.ac.ir/article_23737.html


13. Ghoreishi Rad, F. S., & Pour JabbarAkhouni, F. (2019). Investigating the Relationship of Social Health and Personality Traits with High-Risk Behaviors of Tabriz University of Medical Sciences Students in 2017: A Descriptive Study. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences. 18 (2)‌: P.p:107-120. Retrieved from http://journal.rums.ac.ir/article-1-4112-fa.html


14. Jabbari Beyrami, H,, Bakhshian, F., Vahidi, R., Mohammadpour Asl, A. (2008). High Risk Behaviors and Attitudes of Secondary School Students in Tabriz toward Drugs of Abuse. IJPCP. 14 (3)‌, P.p:‌350-354. Retrieved from http://ijpcp.iums.ac.ir/article-1-577-fa.html


15. Laursen, B., & Collins, W. A. (2009). Child Relationships During Adolescence, in Handbook of Adolescent Psychology, John Wiley & Sons, Inc. Retrieved from https://doi.org/1002/9780470479193.adlpsy002002


16. Li, K., Simons-Morton, B.G., & Hingson, R. (2013). Impaired-driving prevalence among US high school students: Associations with substance use and risky driving behaviors. American journal of public health. 103 (11), P.p: 71–77. Retrieved from https://doi.org/‌2105/AJPH.2013.301296


17. Mohseni, S,, Mirgol, A., Abbasnezhad, H. (2020). Determining the Relationship between School Environment with Risky Behaviors and Addiction among High School Students. Health Research Journal. 5 (2), P.p: 89-95. Retrieved from http://hrjbaq.ir/article-1-350-fa.html


18. Nejati Sooq S, Mohammadhossini Servak R, Mansoorian S, Bezorghyan L, Jamali Nasab, Z., & Jamali Nasab, A. (2019). Determining the Prevalence of High-risk Behaviors among Adolescents and Its Relation to Perceived Social Support in Yasuj, Iran, in 2016. Armaghane danesh Journal, 24 (1), P.p: 110-121. Retrieved from http://armaghanj.yums.ac.ir/article-1-2460-fa.html


19. Niazi, M., Abbaszadeh, M., & Saadati, M. (2018). Sociological Study of the Impact of Social Capital Components on Risky Behaviors (Case Study: Youth of 15-34 Years of Tabriz). Journal of Social Problems of Iran, 8 (2), P.p: 75-101. Retrieved from https://ijsp.ut.ac.ir/article_65054.html


20. Rahmani, M., Ghasemi, V., & Hashemianfar, A. (2016). Investigation of the Effect of Social Relations on High-Risk Behaviors of Adolescents of Bojnourd City, Iran. Journal of Applied Sociology, 27 (1), P.p:‌1-26. Retrieved from https://jas.ui.ac.ir/article_20478.html


21. Rashid, K. (2015). Epidemiology of High-Risk Behaviors among Tehran Adolescent Girls and Boys. Social Welfare Quarterly. 15 (57)‌, P.p:‌‌31-55. Retrieved from http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-2158-fa.html


22. Rasoulzadeh Aghdam, S., Adlipour, S., & Abedini, S. (2018). A Sociological Study of the Relationship between Social Capital and Cultural Deviance (Case Study: Undergraduate Students of Azarbaijan Shahid Madani University). Journal of Contemporary Sociological Research, 7 (12), P.p:‌23-43. Retrieved from https://csr.basu.ac.ir/article_2401.html


23. Samimi, Z., Heyrati, H., Ramesh, S., & Kord‌tamini, M. (2016). Role of Academic Motivation in High-risk Behavior of Vulnerable students. Journal of Child Mental Health. 3 (3), P.p:‌ 85-95. Retrieved from http://childmentalhealth.ir/article-1-115-fa.html


24. Schweizer, V. J. (2020). The Role of Perceived Discrimination in the Risky Sexual Behaviors, Substance Use, and Suicidality of Transgender Individuals (Doctoral dissertation, Bowling Green State University). Retrieved from https://etd.ohiolink.edu


25. Soleymani‌nia, L., Jazayeri, A., & Mohamad khani, P. (2006). The Role of Positive and Negative Mental Health in Adolescent's Health Risk Behaviors. Social Welfare Quarterly. 5 (19)‌, P.p:‌75-90. Retrieved from http://refahj.uswr.ac.ir/article-1-1948-fa.html


26. Stevens-Watkins, D. & Rostosky, S. (2010). Binge drinking in African American males from adolescence to young adulthood: The protective influence of religiosity, family connectedness, and close friends’ substance use. Substance Use and Misuse, 45 (10), P.p: 1435-1451. Retrieved from https://doi.org/3109/10826081003754765


27. Strunin, L., Martínez, A. D., Díaz-Martínez, L. R., Heeren, T., Kuranz, S., Winter, M., ... & Solís-Torres, C. (2013). Parental monitoring and alcohol use among Mexican students. Addictive behaviors, 38 (10), P.p: 2601-2606. Retrieved from https://doi.org/1016/j.addbeh.2013.06.011


28. Yen, C. F., Hsiao, R. C., Yen, J. Y., Yeh, Y. C., Wang, P. W., Lin, H. C., & Ko, C. H. (2012). Tattooing among high school students in southern Taiwan: the prevalence, correlates and associations with risk-taking behaviors and depression. The Kaohsiung journal of medical sciences, 28 (7), P.p: 383-389. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.kjms.2011.10.008


29. Yi, S., Ngin, C., Tuot, S., Chhoun, P., Chhim, S., Pal, K., ... & Mburu, G. (2017). HIV prevalence, risky behaviors, and discrimination experiences among transgender women in Cambodia: descriptive findings from a national integrated biological and behavioral survey. BMC international health and human rights, 17 ( 1), p.p: 1-11. Retrieved from 1186/s12914-017-0122-6


30. Yurdakul, G., & Öneren, M. (2021). The Relationship Between Social Loafing and Work Alienation: A Case Study. Yönetim Bilimleri Dergisi, 19 (39), P.p: 179-202. Retrieved from https://doi.org/10.35408/comuybd.724154


31. Zadeh Mohammadi, A., & Ahmadabadi, Z.‌ (2009). Investigating high-risk behaviors among adolescents Strategies for crime prevention in the family environment, Journal of Family Research, 5 (4), P.p:‌485-467. Retrieved from https://jfr.sbu.ac.ir/article_95586.html


32. Zarei, A., Bagherzadeh, R., Gharibi, T., & Ravanipour M. (2019). Tendency to High-Risk Behaviors in Adoles-cents and its Related Factors in Bushehr. Iranian South Medical Journal. 23 (6)‌, P.p:‌554-568. Retrieved from http://ismj.bpums.ac.ir/article-1-1375-fa.html