اثر محصول قبلی و مقدار کود شیمیایی فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد برنج (Oryza sativa L.) رقم شیرودی

الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

ابوذر عباسیان ¹ , هاشم امین‌پناه ²

1 - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.
2 - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

تاريخ الإرسال : 26 الأحد , ربيع الأول, 1438 تاريخ التأكيد : 03 الإثنين , جمادى الثانية, 1439 تاريخ الإصدار : 04 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1439

الکلمات المفتاحية: عملکرد, برنج, شبدر برسیم, آیش, درصد فسفر دانه, کود فسفره,

ملخص المقالة :

استفاده از تناوب زراعی مناسب می تواند راهکار مناسبی جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش پایداری سیستم های کشت برنج باشد. بدین منظور، آزمایشی به صورت کرت های خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی برنج تنکابن واقع در استان مازندران انجام شد. کشت قبلی به عنوان عامل اصلی در دو سطح (شبدر برسیم و آیش (شاهد)) و مقدار کود فسفره به عنوان عامل فرعی در پنج سطح (صفر، 25، 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار از منبع سوپر فسفات تریپل) بودند. در مرحله رسیدگی دانه، عملکرد و اجزای عمکرد و همچنین غلظت فسفر دانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که عملکرد برنج در صورت کشت آن پس از شبدر (3/7566 کیلوگرم در هکتار) به طور معنی داری (05/0>p) بیشتر از کشت پس از آیش (1/6465 کیلوگرم در هکتار) بود. کشت شبدر برسیم قبل از برنج سبب افزایش معنی دار تعداد خوشه در مترمربع و تعداد دانه در خوشه گردید، در حالی که اثر معنی داری بر وزن هزار دانه نداشت. با افزایش مصرف فسفر از صفر به 75 کیلوگرم در هکتار، عملکرد شلتوک به طور معنی داری (49/30 درصـد) افـزایش یافت، اما مصـرف بیشتر از 75 کیلوگرم در هکتار فسـفر اثر معنی داری نداشت. همچنین، کاربرد کود فسفر به میزان 75 کیلوگرم در هکتار سبب افزایش معنی دار تعداد خوشه در مترمربع (5/20 درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (93/12 درصد)، زیست‌ توده (05/22 درصد)، غلظت فسفر دانه (95/14 درصد) و مقدار فسفر جذب ‌شده در دانه (2/49 درصد) نسبت به عدم مصرف کود فسفر شد. با توجه به نتایج این آزمایش، حداکثر عملکرد برنج با کشت شبدر برسیم قبل از برنج و مصرف 75 کیلوگرم فسفر در هکتار به دست آمد.

المصادر:

• · Abdi, S., M. Tajbakhsh, B. Abdollahi Mandulakani, and M.H. Rasouli Sadaghiani. 2012. Effect of green manure on the soil organic matter and nitrogen. Journals of agronomy Sciences. 7: 41-52. (In Persian).


• · Ahmad, T., F.Y. Hafeez, T. Mahmood, and K.A. Malik. 2001. Residual effect of nitrogen fixed by mungbean (Vigna radiata) and blackgram (Vigna mungo) on subsequent rice and wheat crops. Australian Journal of Experimental Agriculture. 41: 245–248.


• · Alam, M.M., M. Hassanuzzaman, and K. Nahar. 2009. Tiller dynamics of three irrigated rice varieties under varying phosphorus levels. American –Eurasian Journal of Agronomy. 2(2): 89-94.


• · Alizadeh, O., E. Majidi Heravan, and Gh. Nour Mohammadi. 2008. Effect of drought stress and soil nitrogen content on nutrient uptake in maize 704. Journal of Research in Agricultural Science. 4(1): 51-59. (In Persian).


• · Aminpanah, H., and A. Abbasian. 2016. Effect of crop rotation, Azotobacter chroococcum inoculation and nitrogen rate on rice (Oryza sativa L.) paddy yield. Electronic Journal of Crop Production. 9(3): 211-230. (In Persian).


• · Ardestani, M., M. Kazemnejad, and A. Amjadi. 2013. Analyzing of supportive approaches for rice in the Iran and world (with an emphasis on policy proposals). 15^th National Rice Conference, Sari, Iran. 19 & 20 March 2013.


• · Colomb, B., R. Kinivy, and P.H.Debaeke. 2000. Effect of soil phosphorus on leaf development andsenescence dynamics of field - grown maize. Agronomy Journal. 92(1): 428 – 435.


• · Eftekhari, S.Gh., A.R. Fallah Nasrabad, Gh.A. Akbari, A. Mohaddesi, and I. Dadi. 2009. The effect of phosphate solubilizing bacteria and phosphate fertilizers on the growth of rice. Soil Research (Soil and Water Sciences). 22(2): 229-238. (In Persian).


• · Fallah, A., D. Mazaheri, and A. Gerami. 2001. Comparing of clover and nitrogen fertilizers in rice yield. 2th National Conference on Efficient Use of Fertilizers and Pesticides in Agriculture, Karaj, Iran. (In Persian).


• · Gebrekidan, H., and M. Seyoum. 2006. Effects of mineral N and P fertilizers on yield and yield components of flooded lowland rice on vertisols of fogera plain, Ethiopia. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics. 107(2): 161–176.


• · Hasanuzzaman, M., M.H. Ali, M.F. Karim, S.M. Masum, and J.A. Mahmud. 2012. Response of hybrid rice to different levels of nitrogen and phosphorus. International Research Journal of Applied and Basic Sciences. 3(12): 2522-2528


• · Havlin, J.L., J.D. Beaton, S.L. Tisdale, and W.L. Nelson. 2004. Soil Fertility and Fertilizers: An introduction to nutrient management. Sixth Edition, Prentice Hall, New Jersey, USA.


• · Iran Nejad, H., and N. Shahbazian. 2002. Cereals agronomy. Second edition, Karand Press. (In Persian).


• · Anonymous. 1996. IRRI. Standard evaluation system for rice 4^th edition Manila Philippines. 52 pp.


• · Islam, M.A., M.R. Islam, and A.B.S. Sarker. 2008. Effect of phosphorus on nutrient uptake of japonica and indica rice. Journal of Agriculture & Rural Development. 6(1&2): 7-12.


• · Javadi, M., and H. Aminpanah. 2016. Effect of Azospirillum lipoferum inoculation, previous crop, and usage nitrogen on rice (Oryza sativa L.) growth and yield. Journal of Crop Ecophysiology. 10(2): 311-326. (In Persian).


• · Kazemi Poshtmassari, H., H. Pirdashti, M.A. Bahmanyar, and M. Nasiri. 2007. Study the effects of nitrogen fertilizer rates and split application on yield and yield components of different rice (Oryza sativa L.) cultivars. Pajouhesh & Sazandegi. 75: 68-77. (In Persian).


• · Li, S.X., Z.H. Wang, and B.A. Stewart. 2011 Differences of some leguminous and nonleguminous crops in utilization of soil phosphorus and responses to phosphate fertilizers. Advances in Agronomy. 110: 126- 249.


• · Lifang, W.U., L.I. Hong, F.E.N.G. Huiyun, W.U. Lijun, and Y.U. Zengliang. 2001. Introduction of rice chitinase gene into wheat via low energy Ar+ beam implantation. Chinese Science Bulletin. 46(4): 318-322.


• · Madani, H., Gh. Naderi Broujerdi, H. Aghajani, and A.R. Pazoki. 2010. Evaluating of chemical phosphate fertilizers and phosphor solubilizing bacteria on seed yield, biological yield and tissues relative phosphorus content in winter rapeseed (Brasssica napus L.). Journal of Agronomy and Crop Breeding. 6(4): 93-104. (In Persian).


• · Mahmoud Soltani, Sh., N. Davatgar, M. Kavoosi, and F. Darighgoftar. 2011. Phosphorous fractionation of paddy fields and their relations with physical and chemical properties of soils (Case study: Some-e-Sara city, Guilan province). Journal of Water and Soil Conservation. 18(2): 159-176.


• · Mann, R.A., M.S. Zia, and M. Salim. 2000. New dimensions in green manuring for sustaining the productivity of rice wheat system. Proc. Symp. Integrated Plant Nutrition Management (N. Ahmad and A. Hamid, eds) November 8-10, 1999, p-166-185. NFDC, Islamabad, Pakistan.


• · Mazaheri Laghab, H. 2008. Familiarity with forage plants. Bouali Sina University Prees, pp. 161-169. (In Persian).


• · Mohsenabadi, G.R., M.R. Jahansooz, M.R. Chaichi, H. Rahimian Mashadi, A.M. Liaghat, and G.R. Savaghebi. 2008. Evaluation of barley vetch intercrops at different nitrogen rates. Journal of Agricultural Science and Technology. 10: 23-31. (In Persian).


• · Nour Gholipour, F., Y. Bagheri, and M. Lotfolahi. 2008. The effect of different sources of nitrogen fertilizer on yield and quality of wheat. Journal of Research in Agricultural Science. 4(2): 120-129. (In Persian).


• · Saadatnia, H., H. Riahi, and J. Fakhari. 2010. Using of isolated blue-green algae from a paddy in Guilan province as biofertilizer in rice plant. Iranian Journal of Plant Biology. 23(6): 816-824. (In Persian).


• · Sahar, A., and N. Burbey. 2003. Effect of nitrogen, phosphorus and potassium (NPK) compound dosages on the growth and yield of lowland rice. Journal of Sitgma (Indonasia). 11(1): 26-29.


• · Salehi Far, M., J. Asghari, S.H. Payman, H. Samizadeh, and H. Dorosti. 2011. Effects of planting distance, nitrogen and phosphorus fertilizers on yield and yield component of hybrid rice (Bahar 1). Electronic Journal of Crop Physiology. 4(2): 155-168. (In Persian).


• · Shahdi Kumleh, A., and M. Kavossi. 2004. Evaluation of interaction of silica and phosphorous on the growth and grain yield of rice (Oryza sativa L.). Iranian Journal of Agricultural Science. 35(3): 581-586. (In Persian).


• · Tuyen, T.Q., C. Van Phung, and T.K. Tinh. 2006. Influence of long term application of N, P, K Fertilizer on major soil elements. Omonrice. 14: 92-96.


• · Wortmann, C.S., B.D. McIntyre, and C.K. Kaizzi. 2000. Annual soil improving legumes: agronomic effectiveness,nutrient uptake, nitrogen fixation and water use. Field Crops Research. 68: 75-83.


• · Yazdani Motlag, N., A. Reyhanitabar, and N. Najafi. 2013. Effects of combined application of nitrogen and phosphorus on their, and as well on potassium uptake by rice plant under flooded vs. non-flooded conditions. Iranian Journal of Soil and Water Research. 44(2): 183-192. (In Persian).


• · Yazdani Motlag, N., A. Reyhanitabar, N. Najafi, and A. Bandeh Hagh, A. 2014. Effects of combined application of nitrogen and phosphorus on the growth characteristics of rice plants under flooded and periodic saturation conditions. Water and Soil Science. 24(3): 145-160. (In Persian).


• · Yoshida, S. 1981. Fundamentals of rice crop science. The International Rice Research Inistitute. Los Baños, Laguna, Philippines.