عملکرد و درصد روغن ارقام گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) در کشت بهاره و تابستانه تحت تاثیر تنش خشکی
الموضوعات :
اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
غلامحسین شیراسماعیلی
1
,
علی اکبر مقصودی مود
2
,
غلامرضا خواجویی نژاد
3
,
روح اله عبدالشاهی
4
1 - دانشجوی دوره دکتری زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
2 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
3 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
4 - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
تاريخ الإرسال : 22 الثلاثاء , شعبان, 1439
تاريخ التأكيد : 18 الأربعاء , ذو الحجة, 1439
تاريخ الإصدار : 12 الخميس , ذو الحجة, 1439
الکلمات المفتاحية:
تنش خشکی,
گلرنگ,
شاخص سطح برگ,
شاخص برداشت,
ملخص المقالة :
بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و درصد روغن گلرنگ طی آزمایشی به صورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در کشت بهاره و تابستانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوترآباد استان اصفهان در سال 1394 اجرا شد. فاکتور اصلی شامل دو فصل کشت (بهاره و تابستانه)، فاکتور فرعی شامل سه تیمار آبیاری (شاهد، قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی و قطع آبیاری از دوره پر شدن دانه) و فاکتور فرعی فرعی شامل 10 رقم گلرنگ (صفه، گلدشت، سینا، فرامان، Mec27، Mec10،Mec11 ،Mec23 ، Mec26 ،Mec117) بودند. نتایج نشان داد که اثر ساده تیمار آبیاری بر شاخص سطح برگ، محتوای نسبی آب، وزن خشک بوته و عملکرد دانه اثر معنی دار داشت و باعث کاهش صفات مذکور گردید. تنش خشکی اثر معنی داری بر درصد روغن نداشت اما از طریق کاهش عملکرد دانه موجب کاهش عملکرد روغن گردید. رقم صفه در هر دو فصل کاشت بیشترین عملکرد روغن را تولید نمود. عملکرد روغن در تیمارهای قطع آبیاری در دوره پر شدن دانه و دوره گلدهی نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 26 و 46 درصد کاهش نشان دادند. نتایج به دست آمده همچنین نشان داد که کلیه ارقام مورد بررسی در کشت تابستانه به دلیل افزایش دما و کاهش فصل رشد، عملکرد دانه و روغن کمتری نسبت به کشت بهاره داشتند. اگرچه درصد روغن در کشت تابستانه حدود یک درصد بیشتر از کشت بهاره بود اما به دلیل عملکرد دانه کمتر، عملکرد روغن در کشت تابستانه 60 درصد کاهش یافت. ارقام صفه و Mec11 به ترتیب با 803 و 530 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد روغن را تولید نمودند. همچنین، رقم صفه در هر دو فصل کاشت بیشترین عملکرد دانه را دارا بود.
المصادر:
Ashkani, J., H. Pakniyat, Y. Emam, M.T. Assad, and M.J. Bahrani. 2007. The evaluation and relationships of some physiological traits in spring safflower (Carthamus tinctorius L.) Under stress and non-stress water regimes. Journal of Agricultural Science and Technology. 9: 267-277. (In Persian).
Ashrafi, E., and Kh. Razmjoo. 2010. Effect of irrigation regimes on oil content and composition of safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars. Journal of the American Oil Chemists' Society. 87(5): 499-506.
Baghkhani, F., H. Farahbakhsh, and A. Maghsoodi. 2007. Effect of irrigation regimes on physiological traits related to stress in safflower cultivars. Ninth NationalSeminaronIrrigationand Evapotranspiration. Kerman, Iran. February 5-7. (In Persian). P. 2036-2045.
Bakhshi Khaniki, Gh. R., F. Fatahi, and S. Yazdchi. 2007. Effect of Drought Stress on Some Morphological Traits of Ten Barley Plants in Osko climate conditions (West Azarbaijan). Journal of Pajoohesh and Sazandegi. 74: 108-114. (In Persian).
Beyyavas, V., H. Haliloglu, O. Copur, and A. Yilmaz. 2011. Determination of seed yield and yield components of some safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars, lines and populations under the semi-arid condition. African Journal of Biotechnology. 10 (4): 527-534
Dadashi, N., and M.R. Khajehpour. 2004. Effects of planting date and cultivar on growth, yield components and seed yield of safflower in Isfahan. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 8(3): 95-112. (In Persian).
Daneshian, J., H. Jabari, and A. Farokhi. 2007. Response of yield and yield components of sunflower to drought stress in different plant densities. Journal of Agricultural Research. 7(3): 129-140. (In Persian).
Emam, T., R. Naseri, H. Falahi, and E. Kazemi. 2011. Response of yield, yield component and oil content of safflower (CV Sina) to planting date and plant spacing on row in rainfed conditions of western Iran. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences. 10(10):947-953.
Esendel, E., A.I. Stanbulluoglo, B. Arslan, and C. Pasa. 2008. Effect of water stress in growth components of winter safflower (Carthamus tinctorius L.). In S.E. Knights and T.D. Potter (ed.) Proceedings of the 7th International Safflower Conference. Wagga, Australia. November 3-6. P. 211-217.
Hoseinpour, T., S.A. Siyadat, R. Mamaghani, and M. Rafiei. 2003. Study of some morphological and physiological characteristics affecting grain yield and yield components in bread wheat genotypes under reduction irrigation. Iranian Journal of Crop Science. 5(1): 23-36. (In Persian).
Jajarmi, V., M. Azizi, A. Shadlu, and A.H. Omidi Tabrizi. 2008. The effect of density, variety and planting date on yield and yield components of safflower. In S.E. Knights and T.D. Potter (ed.) Proceedings of the 7th International Safflower Conference. Wagga, Australia. November 3-6. P. 235-241.
Koocheki, A., and G. Sarmadnia. 2006. Physiology of crop plants. Jahad-e-Daneshgahi Mashhad Press. (In Persian).
Lak, Sh., A. Naderi, S. A. Siyadat, A. Aeinehband, Gh. Nourmohamadi, and S.H. Mosavai. 2007. The effects of different levels of irrigation, nitrogen and plant population on yield, yield components and dry matter remobilization of corn at climatical conditions of Khuzestan. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 11(42): 1-15. (In Persian).
Madeh Khaksar A., A. Naderi, A. Ayeneh Band, and Sh. Lack. 2014. Imultaneous effect of deficit irrigation and irrigation-off on physiological traits related with yield of maize s.c 704. Journal of Crop Production Research. 6(1): 63-79. (In Persian).
Mosavifar, B.A., M.A. Behdani, M. Jami Alahmadi, and M.S. Hoseini Bojd. 2009. The effect of irrigation disruption in different reproductive growth stages on yield, yield components and oil content in three spring safflower cultivars. Agroecology. 1(1): 41-51. (In Persian).
Mosavifar, B.A., M.A. Behdani, M. Jami Alahmadi, and M.S. Hoseini Bojd. 2011. Changes of chlorophyll index (SPAD), relative water content, electrolyte leakage and seed yield in spring safflower genotypes under irrigation termination. Iranian Journal of Field Crops Research. 9(3): 525-534. (In Persian).
Naderi, M. R., Gh. Nourmohamadi, A. Majidi, F. Darvish, A. H. Shirani Rad, and H. Madani. 2005. Evaluation of summer safflower response to different intensities of drought stress in Isfahan region. Iranian Journal of Crop Science. 7 (3): 212-225. (In Persian).
Omidi, A.H. 2009. Effect of drought stress at different growth stages on seed yeild and some agro-physiological traits of three spring safflower cultivars. Seed and Plant Production. 2(25): 15-31. (In Persian).
Ozel, A. 2004. Effects of different sowing date and intrarow spacing on yield and some agronomic traits of safflower (Carthamus tinctorius L) under Harran plain’s arid conditions. Turkish Journal of Agriculture andForestry. 28(6): 413-419.
Öztürk, E., H. Özer, and T. Polat. 2008. Growth and yield of safflower genotypes grown under irrigated and non-irrigated conditions in a highland environment. Plant Soil Environs. 54(10): 453-460.
Pasban Eslam, B., H. Monirifar, and M. Taher ghassemi. 2010. Evaluation of late season drought effects on seed and oil yields in spring safflower genotypes. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 34(5): 373-380.
Rezaeizad, A. 2007. Responses of some sunflower genotypes to drought stress using different stress tolerance indices. Seed and Plant Improvement Journal. 23: 43-58. (In Persian).
Rudra naik, V., G.G. Gulgangi, C.P. Mallapupr, and S.G. Raju. 2001. Association analysis in safflower under rain fed condition. 5th International Safflower Conference, Montana, USA. July 23-27. P. 89-97.
Siddique, M.R.B., A. Hamid, and M.S. Islam. 2000. Drought stress effect on water relation of wheat. Botanical Bulletin- Academia Sinica. 41: 35-39.
Sinclair, T.R., and M.M. Ludlow. 1985. Who thought plant thermodynamics? The unfulfilled potential of plant water potential. Australian Journal Plant Physiology. 33: 312-317.
Taheri Asbagh, F., A. Fayaz Moghaddam, and A. Hassanzadeh Gorttapeh. 2009. Influence of water stress and sowing date on sunflower yield and oil percentage. Research Journal of Biological Sciences. 4(4): 487-489.
· Terzi, R., and A. Kadioglu. 2006. Drought stress tolerance and the antioxidant enzyme system in ctenanthe setosa. Acta Biologica Cracoviensia Serles Botanica. 48(2): 89-96.
Zafari, M., A. Ebadi, S. Jahanbakhsh Godehahriz, and M. Sedghi. 2017. Evaluating Some Physiological Characteristics of Safflower Cultivars (Carthamus tinctorius L.) Under Water Deficit Stress and Brassionosteroide Application. Journal of Crop Ecophysiology. 11(4): 743-758. (In Persian).
_||_
