بررسی کارآیی ترکیب دو گونه ی تریکودرما در کنترل بیولوژیکی بیماری فوزاریومی نخود در شرایط گلخانه
الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی
1 - دانشگاه پیام نور ممقان و آکادمی علوم آذربایجان - ذخایر ژنتیک
2 - استاد دانشکده بیولوژی دانشگاه باکو، آذربایجان
الکلمات المفتاحية: نخود, بیماری های فوزاریومی, قارچ تریکودرما, میسیلیوم,
ملخص المقالة :
در چند سال اخیر خسارت بیماری های فوزاریومی نخود و سایر حبوبات افزایش چشم گیری یافته است، حتی این بیماری ها باعث نابودی بخش عمده ی محصول برخی از مزارع در آذربایجان شرقی شده است. استفاده از سموم موجب از بین رفتن میکروارگانیزم های مفید و بهم خوردن تعادل اکولوژیکی می گردد. قارچ تریکودرما موجب کنترل عوامل بیماری های فوزاریومی می شود، و همچنین مکانیزم دفاعی گیاه را تقویت می کند، و با ترشح آنزیم و هورمون باعث رشد و تقویت گیاه شده و در نهایت به حفظ تعادل اکولوژیکی کمک می کند. برای کنترل تریکودرما از روش روش کشت متقابل به صورت ماکروسکوپی استفاده شد. در این روش تقابل ایزوله های تریکودرما علیه گونه های فوزاریوم و ایزوله ها نسبت به همدیگر بررسی و مشخص گردید که ایزوله های Tr.1 و Tr.2 در کوتاه ترین مدت باعث توقف رشد پرگنه ی گونه های فوزاریوم گردید و در عین حال نسبت به همدیگر دارای کمترین تاثیر بودند. پیچش هیف تریکودرما به دور هیف گونه های فوزاریوم باعث لیز شدن و دفرمه شدن و توقف رشد هیف فوزاریوم شد. ترشحات مایع خارجی سلولی دو ایزوله Tr.1و Tr.2 به طور قابل ملاحظه ای از رشد پرکنه ی گونه های فوزاریوم جلوگیری کرد ودر عین حال نسبت به همدیگر دارای کمترین تاثیر بودند. متابولیت های فرار (گازی) تمام ایزوله ها در کاهش رشد میسیلیوم گونه های فوزاریومی مؤثر بودند. اثر بازدارندگی متابولیت های فرار Tr.1و Tr.2 بیشتر از سایر ایزوله ها بود ودر عین حال نسبت به همدیگر دارای کمترین تاثیر بودند. در این آزمایش ایزوله های Tr.1و Tr.2 T.harzianum و T.asprellumبرای کنترل بیولوژیکی بیماری های فوزاریومی نخود در گلخانه انتخاب شدند. اینوکلوم Tr.1و Tr.2 به صورت مخلوط و به تنهایی به نسبت 10 درصد وزنی با خاک فوقانی گلدان های آلوده به اینوکلومF.oxysporumو F. solani (به نسبت 10 درصد وزنی) مخلوط شدند. در این بررسی، ایزوله های Tr.1و Tr.2 در سطح احتمال 5 درصد در مقایسه با شاهد موجب افزایش رشد و فاصله ی وزن تر گیاهچه های نخود و در سطح احتمال 1 درصد کاهش بیماری به نسبت 61.9 تا 73 درصد گردید.
