ارزیابی کارآیی مصرف نور و نیتروژن در گندم (Triticum aestivum) تحت سطوح آبیاری و کود نیتروژنه

الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

احمد قنبری ¹ , براتعلی فاخری ² , ابراهیم امیری ³ , ابوالفضل توسلی ⁴

1 - استاد دانشکده کشاورزی، گروه زراعت، دانشگاه زابل
2 - دانشیار دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه زابل
3 - دانشیار دانشکده کشاورزی، گروه آبیاری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان
4 - دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت، دانشگاه زابل

تاريخ الإرسال : 27 السبت , شعبان, 1434 تاريخ التأكيد : 16 الإثنين , جمادى الأولى, 1435 تاريخ الإصدار : 21 الإثنين , جمادى الثانية, 1435

الکلمات المفتاحية: عملکرد, کیفیت, گندم, کارآیی مصرف نیتروژن, کارآیی مصرف نور,

ملخص المقالة :

به منظور تعیین عملکرد، کارآیی مصرف نور،میزان آب شویی، تجمع و کارآیی مصرف نیتروژن گندم در شرایط آب و نیتروژن محدود، آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو فصل زراعی 89-1388 و 90-1389 روی گیاه گندم در شهرستان شیروان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی از سه سطح آبیاری (I1: آبیاری کامل (ظرفیت زراعی)، I2: 80 درصد ظرفیت زراعی، I3: 60 درصد ظرفیت زراعی و I4: بدون آبیاری (دیم)) به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح کود نیتروژن (N1: 0، N2: 100، N3: 175 و N4: 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی تشکیل شدند. صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص سطح برگ، کارآیی مصرف نور در کانوپی، آب شویی نیتروژن، غلظت نیتروژن و کارآیی مصرف نیتروژن در گیـاه گنـدم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری و کود نیتروژن بر صفات اندازه گیری شده معنی دار بود. به طوری که، در تمامی صفات اندازه گیری شده به جزء کارآیی مصرف نیتروژن بالاترین مقدار صفات از تیمار آبیاری مطلوب همراه با مصرف 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. در رابطه با کارآیی مصرف نیتروژن نیز دو روند کاملاً متفاوت مشاهده شد. در حالت اول در تیمارهای آبیاری مطلوب (I1) و تنش ملایم رطوبتی (I2) با افزایش مقدار نیتروژن، کارآیی مصرف نیتروژن نیز افزایش یافت. اما در حالت دوم که در تیمارهای تنش شدید (I3) و بدون آبیاری (I4) رخ داد، با افزایش مقدار نیتروژن (از N1 (بدون مصرف کود) تا N4 (مصرف 250 کیلوگرم در هکتار کود))، کارآیی مصرف نیتروژن کاهش یافت. به طورکلی از نتایج آزمایش می توان چنین استنتاج کرد که برای حصول بالاترین عملکرد و کیفیت گندم، و همچنین استفاده کارآمد از تشعشع خورشیدی و نیتروژن مصرفی توسط گیاه زراعی، آبیاری مطلوب همراه با مصرف 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در منطقه شیروان بسیار ایده آل است.