پایداری عملکرد ارقام آبی گندم نان در اقلیم سردسیر و معتدل ایران

الموضوعات : اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مسعود بخشایشی قشلاق ¹ (فرهیخته ی کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و عضو باشگاه پژوهشگران جوان)
فرشاد حبیبی ² (عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میاندوآب)
هاجر بخشایشی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد علوم خاک دانشگاه ارومیه)
مرتضی شکارچی زاده ⁴ (فرهیخته ی کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
مهناز مسلمی ⁵ (فرهیخته ی کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
ندا هجران کش ⁶ (فرهیخته ی کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
پویا وفادار افشار ⁷ (فرهیخته ی کارشناس ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

تاريخ الإرسال : 24 الأحد , شوال, 1431 تاريخ التأكيد : 25 الخميس , رمضان, 1432 تاريخ الإصدار : 23 الثلاثاء , رمضان, 1432

الکلمات المفتاحية: سازگاری, عملکرد دانه, گندم نان, ضریب تغییرات محیطی,

ملخص المقالة :

این مطالعه به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه ارقام آبی گندم الوند، الموت، زرین، نوید، آذر 2، سبلان، امید و بزوستیا، در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی و به مدت 3 سال زراعی (89-1386) در 6 شهرستان اجرا شد. در هر سال و در هر منطقه پس از برداشت، تجزیه واریانس ساده برای عملکرد دانه انجام و در پایان سال سوم تجزیه واریانس مرکب (3 ساله) در هر منطقه و در کل مناطق (3 سال و 6 منطقه) انجام شد. برای تعیین پایداری ارقام از روش های لین و بینز، ضریب تغییرات محیطی (C.V%) و روش غیر پارامتری رتبه (Rank) استفاده گردید. نتایج حاصل از تجزیه مرکب (3 سال و 6 منطقه) نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × منطقه × سال بر عملکرد دانه از نظر آماری معنی دار بود. بیشترین عملکرد دانه در میان ارقام آزمایشی به رقم الوند با 3.74 تن در هر هکتار تعلق داشت. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش لین و بینز نشان داد که کمترین واریانس درون مکانی در میان ارقام آزمایشی به رقم زرین و کمترین کمترین ضریب تغییرات محیطی به ارقام زرین و سبلان تعلق داشتند. نتایج حاصل از روش رتبه بندی (Rank) نشان داد که ارقام الوند و سبلان کمترین رتبه و ارقام سبلان و بزوستیا حداقل انحراف معیار رتبه را در بین ژنوتیپ های آزمایشی به خود اختصاص دادند. جمع بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که ارقام زرین و سبلان از پایداری بالاتری نسبت به سایر ارقام مورد تحقیق برخوردار بوده و می توان به کشت آن در مناطق مورد مطالعه اقدام نمود.