بررسی سیر تکوین و تاثیرگذاری مدرنیسم بر معماری مجتمع‌های آپارتمانی مسکونی در ایران و ازبکستان
الموضوعات :
دو فصل‌نامه فضای زیست
نازنین اسلامی
1
,
فریبا البرزی
2
1 - پژوهشگر دکتری، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.
2 - استادیار، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.نویسنده مسئول.
تاريخ الإرسال : 06 الجمعة , ربيع الأول, 1442
تاريخ التأكيد : 11 الثلاثاء , رجب, 1442
تاريخ الإصدار : 10 الخميس , رمضان, 1442
الکلمات المفتاحية:
مدرنیسم,
معماری مسکونی (مجتمع‌های آپارتمانی),
معماری معاصر ایران,
معماری معاصر ازبکستان,
ملخص المقالة :
پس از جنگ جهانی دوم، در فاصله سال‌های 1325 تا 1357 ه.ش. ایران در معرض تغییرات عمده‌ای در زمینه ساخت مجتمع‌های آپارتمانی مسکونی قرار‌گرفت. همچنین در این دوران در ازبکستان نیز تحولات متعددی در حوزه معماری مسکونی این کشور صورت پذیرفت. هدف از پژوهش حاضر تبیین تاثیر فرآیندهای مدرنیستی حاکم بر این جوامع بر چگونگی ساختاردهی معماری مجتمع‌های مسکونی در دوره معاصر و بازه زمانی پهلوی دوم در ایران و هم‌زمان با آن در ازبکستان می‌باشد تا به این سوالات پاسخ داده شود: آیا جریان‌های مدرنیستی در کشور‌های ایران و ازبکستان بر سیر تحول مجتمع‌های مسکونی در این دو کشور تاثیر‌‌گذار بودهاند؟ تحولات معماری مسکونی ایران و ازبکستان در این دوره دارای چه ساختار، ماهیت و وجه تفاوت و شباهتی بودهاند؟ این پژوهش به‌صورت تطبیقی و با رویکردی کیفی به کمک مطالعات اسنادی صورت گرفته‌‌است که در آن از روش تحقیق تاریخی-تفسیری در بخش گردآوری مبانی نظری-تاریخی و روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در زمینه بررسی معماری مجتمع‌های مسکونی استفاده شده است. جامعه آماری شامل تمام مجتمع‌های آپارتمانی می‌باشد که به سبک معماری مدرن در ایران در دوره پهلوی دوم و هم‌زمان با آن در ازبکستان ساخته شده‌اند و جامعه نمونه شامل آن تعداد از مجتمع‌های مسکونی می‌باشد که در بازه زمانی مشابه قرار دارند و از نظر شباهت‌های کالبدی و عملکردی دارای قرابت‌های سبک‌شناسانه می‌باشند. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهند که مولفه‌های نوین طراحی مجتمع‌های مسکونی در هر سه بعد عینی، عملکردی و کالبدی در دو کشور به‌صورت مشابه نمود یافته‌اند و تجلی مولفه‌های عینی، نسبت به دو مولفه دیگر پررنگ‌تر بوده است؛ اما در اواخر حکومت شوروی در ازبکستان آپارتمان‌هایی ساخته شدند که با بهره‌گیری از تزئینات دوران اسلامی سعی در بازتاب فرهنگ ملی ازبکستان داشتند. همچنین در این دوران در کنار مجتمع‌های آپارتمانی، خانه‌های دوطبقه با حیاط باز خصوصی و با نماهای بیرونی بدون پنجره ساخته شدند که بازگشت به ساختارهای سنتی خانواده ازبک‌ها را نشان می‌دهند.
المصادر:
آبراهامیان، یرواند. (1376). مقالاتی در جامعه‌شناسی سیاسی ایران. ترجمه: سهیلا ترابی فارسانی. تهران: شیرازه. (1969).
اژدری، عباس. (1326). ساختمان خانه‌های ارزان در ایران. آرشیتکت، (4)، 133-125.
بانی مسعود، امیر. (1399). معماری معاصر در ایران (از سال 1304 تا کنون). مشهد: کتابکده کسری.
باور، سیروس. (1388). نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران. تهران: نشر فضا.
بدری، روح‌الله. (1391). تحولات سیاسی-اجتماعی آسیای مرکزی در سده نوزدهم میلادی. فصل‌نامه مسکویه، 7(22)، 62-23.
بدیع، ناصر. (1343). تهران بزرگ و علل پیدایش کوی‌های جدید. معماری نوین، (4)، 222-214.
پاکدامن، ناصر. (1355). آمارنامه اقتصاد ایران در آغاز جنگ جهانی دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جوادی، محمدهادی. (1374). تجربه‌های دولت در خانه‌های ارزان. مجموعه مقالات کنگره اول تاریخ معماری و شهرسازی ایران. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
حبیبی، محسن و هورکاد، برنارد. (1384). اطلس کلانشهر تهران. تهران: شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
خدایار، مسعود. (1336). اولین ساختمان‌های kalad در کوی نارمک. بانک ساختمانی. (6)، 15-10.
شیبانی، محمد علی. (1325). پیدایش فکر تهیه ساختمان‌های دسته‌جمعی ارزان بها در ایران. آرشیتکت، (1). 33-25.
طالبی، حامد و فرضیان، محمد و حجت، عیسی. (1393). بررسی نقش حکومت، مردم و معماران در پیدایش کوی‌های مسکونی کوتاه مرتبه تهران در دوره پهلوی دوم. هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 19(1)،32-23.
کیاکجوری، خدیجه. (1351). مشخصات کوی‌ها و مساکن در 9 محله شهر تهران (گزارش منتشر نشده). وزارت آبادانی و مسکن، تهران: دفتر مطالعات و معیارهای ساختمانی.
مختاری طالقانی، اسکندر. (1390). میراث معماری مدرن ایران. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
وفایی، عباسعلی. (1388). نگاهی به آموزش فلسفه در آسیای میانه (با تاکید بر ازبکستان). فصل‌نامه حکمت و فلسفه، 5(1)، 49-59.
ویلبر، دونالد و گلمبک، لیزا، (1374). معماری تیموری در ایران و توران. ترجمه: محمد یوسف کیانی و کرامت‌الله افسر. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور. (1988).
هنر و معماری. (1350). ساختمان‌های بانک رهنی ایران. هنر و معماری، (11-10)، 124-109.
هنر و معماری. (1356). طرح جامع آریاشهر. هنر و معماری، (40-39)، 72- 52.
Abazov, (2007). Culture and Customs of the Central Asian Republics. United States: Greenwood Press.
Akhmedov, Madaminbek Khаtamovich. & Nazarova, Dinara. (2015). The Ways of the Development of Architecture of Independent Uzbekistan. International Journal of Scientific & Technology Research, 4(3), 45-49.
Castillo, Greg. (1997). Soviet Orientalism: Socialist Realism and Built Tradition. TDSR, 7(2), 33-47.
Islami, Nazanin. & Alborzi, Fariba. & Soltanzadeh, Hossein. (2021). Revisiting the Influence on Modernism on International Style Architecture in Iran and Uzbekistan. Bagh- e nazar, 18(94), 109-124.
Meuser, Philip. (2016). Seismic Modernism Architecture and Housing in Soviet Tashkent. Germany: Dom publishers.
Rujivacharakul, Vimalin & Hazel Hahn, & Tadashi Oshima, Ken. & Christensen, Peter (eds.). (2013). Architecturalized Asia: Mapping a Continent through History. Honolulu: University of Hawai'i Press.
Stronski, Paul. (2010). Tashkent: Forging a Soviet City (1930-1966). Russia: University of Pittsburgg Press.
URL 1: Asp-co. (2017). S.P. Residential Tower .Retrieved January 25, 2020, from http://asp-co.ir/fa/Projects/tehran-tower.
URL 2: Newspaper.hamshahrionline. (2018). Ekbatan Residential Complex. Retrieved January 28, 2020, from https://www.hamshahrionline.ir/news/422280/.
Vienna Centre of Architecture. (2013). Soviet Modernism 1955-1991: Unknown History. Austria: Park Books.
_||_
Abazov, Rafis. (2007). Culture and Customs of the Central Asian Republics. United States: Greenwood Press.
Abrahamian, Ervand. (1997). Social bases of Iranian Politics. Translated by: Soheila Torabi Farsani, Tehran: Shirazeh Publications. (Original Work Published 1969). New York.
Ajdari, Abbas (1947). Cheap Houses in Iran. Architect. 4, 125-133.
Akhmedov, Madaminbek Khаtamovich & Nazarova, Dinara. (2015). The Ways of the Development of Architecture of Independent Uzbekistan. International Journal of Scientific & Technology Research, 4(3).45-49.
Art and Architecture. (1971). Iran Mortgage Bank Buildings. Art and Architecture, 10-11, 109-124.
Art and Architecture. (1977). Aryashahr Master Plan in Architectural Review. Art and Architecture,(39-40), 52 - 72.
Badie, Nasser. (1964). Greater Tehran and the Reasons for the Emergence of New Neighborhoods. New Architecture, 4, 214-222.
Badri, Rooh Allah. (2012).The Political-Social Changes In Central Asia in 19th Century. Muskuya Journal, 7(22), 23-62.
Bani masoud, Amir. (2020). Contemporary Architecture in Iran from 1925 to the Present. Mashhad: kasra Publications.
Bavar, Sirous. (2009). The Advent of New Architecture in Iran. Tehran: Faza Publications.
Castillo, Greg. (1997). Soviet Orientalism: Socialist Realism and Built Tradition. TDSR, 7(2).33-47.
Habibi, Mohsen. & Hourcade, Bernard. (2005). Atlas of Tehran Metropolis. Tehran: National Center of Research Scientific.
Islami, Nazanin. & Alborzi, Fariba. & Soltanzadeh, Hossein. (2021). Revisiting the Influence on Modernism on International Style Architecture in Iran and Uzbekistan. Bagh- e nazar, 18(94), 109-124.
Javadi, Mohammad Hadi. (1995). Government Experiences with Low-Cost Housing. Proceedings of the First Congress on the History of Iranian Architecture and Urban Planning, Tehran. Tehran: Cultural Heritage Organization of Iran.
Khodayar, Massoud. (1957).The First Kalad Buildings in Narmak Neighborhood. Construction Bank. 6. 10-15.
Kiakojuri, Khadijeh. (1972(. Neighborhoods and Houses in Nine Districts of Tehran (Unpublished Report). Ministry of Development and Housing. Tehran: Bureau of Construction Studies and Standards.
Meuser, Philip. (2016). Seismic Modernism Architecture and Housing in Soviet Tashkent. Germany: Dom publishers.
Mokhtari taleghani, Eskandar. (2011). The Modern Architecture Heritage of Iran. Tehran: Cultural Research Bureau.
Pakdaman , Nasser. (1976). Statistics of Iran's Economy at the Beginning of World War II. Tehran: University of Tehran Press.
Rujivacharakul, Vimalin. & Hazel Hahn, & Tadashi Oshima, Ken. & Christensen, Peter. (Eds.). (2013). Architecturalized Asia: Mapping a Continent through History. Honolulu: University of Hawai'i Press.
Sheibani, Mohammad Ali (1946). The Emergence of the Idea of Providing Low-Cost Collective Buildings in Iran. Architect, 1. 25-33.
Stronski, Paul. (2010). Tashkent: Forging a Soviet City (1930-1966). Russia: University of Pittsburgg Press.
Talebi, & Farzian, Mohammad. & Hojjat, Eisa. (2014). An Investigation into the Role of Government, the Public, and Architects, in the Development of Low-Rise Neighborhoods in Tehran During the Second Pahlavi Era. Journal of Fine Arts, Architecture, and Urban Planning, 19(1), 23-32.
URL 1: Asp-co. (2017). S.P. Residential Tower .Retrieved January 25, 2020, from http://asp-co.ir/fa/Projects/tehran-tower.
URL 2: Newspaper.hamshahrionline. (2018). Ekbatan Residential Complex .Retrieved January 28, 2020, from https://www.hamshahrionline.ir/news/422280/.
Vafaii, Abbas Ali. (2009). A View to Teaching Philosophy in Central Asia, Emphasizing on Uzbekistan. Hekmat va Falsafeh (Wisdom and Philosophy Quarterly), 5(1), 49-59.
Vienna centre of architecture. (2013). Soviet Modernism 1955-1991: Unkhown History. Austria: Park Books.
Wilber, Donald. & Golombek, Lisa. (1995). The Timurid Architecture of Iran and Turan. Translated by: Mohammdyusef Kiani and Keramatollah Afsar, Tehran: Cultural Heritage Organization of Iran. (Original Work Published 1988). Princeton: Princeton University Press.
