نقش اندیشه‌های متکلمین اشعری، در روابط آل بویه با دستگاه خلافت
الموضوعات :
مرتضی سلطانی مقدم
1
(کارشناس ارشد تاریخ اسلام)
ولی ابوالحسنی
2
(کارشناس ارشد تاریخ)
الکلمات المفتاحية: اشاعره, آل بویه, خلافت عباسی, باقلانی, بغدادی,
ملخص المقالة :
معزالدوله بویهی در سال 334هـ.ق بغداد را تصرف کرد و اندکی بعد خلیفه عباسی المستکفی را عزل کرد. دوره آل‌بویه با توجه به قدرت آن حکومت و نیز عدم تعصب مذهبی ناشی از عدم پایبندی آنها به آیین رسمی، دوره‌ای درخشان و محیطی آرام برای صاحبان آرا و افکار و مذاهب مختلف فراهم آورد تا به بیان اندیشه‌های خود بپردازند. در این دوره متکلمین بزرگی از سه مکتب کلامی اشعری، معتزله و شیعی در بغداد و سایر قلمرو آل بویه پا به عرصه گذاشتند. آرای این متکلمین علاوه بر آنکه در خدمت دفاع از عقاید دینی مکاتب مذکور بود، در رفتار و کنش حاکمان آل بویه و خلفای عباسی نیز بی‌تأثیر نبود و اندیشه‌های سیاسی آنها به عنوان راهنما و یا به عنوان توجیه‌گر رفتار حاکمان درخدمت حکومتگران بود. این اندیشه ورزان علاوه بر ارائه راهکار به حاکمان در شرایط متفاوت، به صورت عملی نیز در خدمت حاکمان بودند و هر کدام مسئولیت‌هایی در دو دستگاه امارت بویه‌ای و خلافت عباسی برعهده داشتند علاوه بر این اندیشه‌هایشان در نوع دیدگاه مردم به حاکمان به عنوان یک حاکم مشروع و یا غیرمشروع و نیز قضاوت مردم نسبت به اقدامات حاکمان بسیار مؤثر بود.
