بررسی احکام پرداخت بدهی متوفی (tōzišn) و تسویه بدهی بدهکار (pēš-tōzišnīh) در زمان ساسانیان از مادیان هزار دادستان
الموضوعات :
1 - دکترای تخصصی ، واحد علوم و تحقیقات ، دانشگاه آزاداسلامی ،تهران ،ایران( hosseini_z90@yahoo.com)
الکلمات المفتاحية: واژگان کلیدی: «ساسانیان», «مادیان هزار دادستان», «توزش/ پرداخت بدهی», «پیش‌توزشنی/ تسویه بدهی», «مصادره/ گروگیری»,
ملخص المقالة :
مادیان هزار دادستان یا مجموعه هزار فتوی، تنها نسخه خطی ناقص موجود از چندین مجموعه حقوقی دوره ساسانیان در دست است. مقاله حاضر از این نسخه، اصطلاح‌حقوقی توزش (tōzišn) به‌معنی پرداخت بدهی و ادای دین متوفی و جبران خسارت متعهد و پیش‌توزشنی (pēš-tōzišnīh) به‌معنی بازپرداخت و نحوه تسویه بدهکار را بررسی می‌کند؛ و هدف آن، تبیین احکام حقوقی ادای دین متوفی و نحوه تسویه بدهی در جامعة مدنی دورة ساسانیان است. برای این هدف، پرسشی مطرح می‌شود: قانون‌گذاران در صدور احکام توزش و پیش‌توزشنی چه مواردی را برای پرداخت بدهی و تسویه آن پیش‌بینی کردند؟ بااستناد به قوانین موجود درمی‌یابیم که، قانون‌گذاران آگاهانه منازعات احتمالی بازماندگان در پرداخت بدهی متوفی و گریز احتمالی بدهکار از پرداخت و حتی تهیدستی بدهکار را پیش‌بینی کردند و احکامی صادر کردند تا ضمن پرداخت بدهی بدهکار و ادای دین متوفی، وظایف بازماندگان، بدهکار و ضامن مشخص شود و درگیری‌های احتمالی میان خانواده و بستانکار قانونی برطرف شود و با اتخاذ راهکارهای قانونی، هیچ راه گریزی برای انجام نشدن تعهدات وجود نداشته باشد. این مقاله، از نوع نظری و با روش تاریخی تحلیلی صورت پذیرفته‌است. ضمن تفسیر اصطلاحات حقوقی توزش و پیش‌توزشنی، کارکرد اجتماعی آن را در دورة ساسانی باز می‌یابیم. باتوجه به عدم پژوهش مستند در این زمینه، ضرورت پرداختن به‌آن آشکار است.
_||_
