معماری نظامی مانا
الموضوعات :
حسین علیزاده
1
(استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه، میانه، ایران.)
بهمن فیروزمندی
2
(دانشیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: مانا, باستان‌شناسی, برج, معماری نظامی, حصار,
ملخص المقالة :
در نیمه نخست هزاره اول پ.م اقوام ساکن در شمال غرب ایران، دولت مانا را به مرکزیت ایزیرتو ـ محوطه کنونی قالایچی ـ در نزدیکی بوکان تشکیل دادند. می‌توان علت اصلی شکل گیری و دوام دولت مانا را در مرحله اول مقابله با حملات پی در پی آشور و بعدها اورارتو به این ناحیه دانست. بعد از تشکیل حکومت، فرمانروایی مانا مبادرت به احداث استحکامات تدافعی پیرامون محوطه‌های اصلی و ایجاد دژهایی در مناطق کوهستانی صعب العبور و غیر قابل دسترس نمود. در قلعه‌های مانایی همانند سنت معماری سنگی هزاره اول پ.م غالباً از سنگ درشت بدون ملات (خشکه چین) استفاده می‌شد. کاربرد برج‌های نیم‌دایره‌ای توپر و اتاقک های برج مانند چهارگوش توخالی به عنوان ویژگی برج سازی مانا قابل توجه است.همین‌طور در شهرسازی این دوره به منظور ایجاد قابلیت تدافعی بیشتر برای سکونتگاه‌ها، طرح‌های دایره ای شکل را ترجیح داده اند. در این نوشتار سعی بر تبیین ویژگی‌ها و عناصر شاخص معماری نظامی مانا شده است.
_||_
